De auto als batterij: de stille revolutie is begonnen

Wat ooit enkel een vervoermiddel was, groeit uit tot een onmisbare schakel in het energiesysteem van de toekomst, schrijft hoogleraar Maarten Steinbuch. De auto als mobiele energieopslag voor de hele buurt.

Stel je voor: je komt ’s avonds thuis, sluit je auto aan op de laadpaal — en in plaats van dat hij stroom gebruikt, levert hij het juist terug aan je huis en gaat hij pas later laden als de stroom een stuk goedkoper of zelfs gratis is. In Utrecht gebeurt het al. Daar worden elektrische deelauto’s niet alleen gebruikt om van A naar B te komen, maar ook als mobiele energieopslag voor de hele buurt. Overdag laden op zon, ’s avonds terugleveren aan de wijk. De auto als batterij. Geen toekomstmuziek meer, maar realiteit.

Pionier Robin Berg begon al jaren geleden met speciaal uitgeruste Renault ZOE’s en slimme laadpalen die stroom terug kunnen geven. Nu zet The Sharing Group – bekend van MyWheels en energieleverancier ZeroEnergie – de volgende stap. Ze kopen grootschalig de nieuwe elektrische Renault 5, die standaard Vehicle-to-Grid (V2G) ondersteunt – wat energieteruglevering mogelijk maakt. Elke auto heeft een batterij van 40 kilowattuur, vier keer zoveel als een thuisbatterij. In 2026 moeten er 500 van deze auto’s in Utrecht rijden, samen goed voor 20 megawattuur opslagcapaciteit. En dat is nog maar het begin.

500 auto's van Renault gaan helpen om het Utrechtse elektriciteitsnet te stabiliseren

Vanaf maart 2025 gaan 500 elektrische deelauto's van Renault bijdragen aan de stabiliteit van het elektriciteitsnet in Utrecht.

Terugleveren

Dat komt op het juiste moment. Want in 2027 stopt de salderingsregeling. Teruggeleverde zonnestroom wordt dan niet meer weggestreept tegen verbruik, en dat betekent: op zonnige dagen geld toeleggen om stroom te mogen leveren. De door MyWheels opgezette proef in Utrecht met de deelauto’s zal dan ook steeds vaker door particulieren worden toegepast.

Veel mensen schakelen hun zonnepanelen uit zodra het net vol zit. Maar wat als je die stroom lokaal kunt opslaan — in je eigen auto of een deelauto in de straat? Dan wordt energie delen een verdienmodel, zeker met een dynamisch energiecontract. Nu nog weinig gebruikt, maar straks de norm zodra salderen verdwijnt. Met slimme apparaten en lokale opslag worden onze huizen en buurten voorbereid op een duurzame én betaalbare toekomst.

Wat hier gebeurt, is niets minder dan revolutionair – en het is allerminst toeval. Drie grote trends komen precies op het juiste moment samen en versterken elkaar op een manier die de energietransitie in een stroomversnelling brengt.

In 1 minuut uitgelegd: de salderingsregeling

In de serie 'In 1 minuut uitgelegd', snap je binnen no-time die ene technische term die iedereen benoemt, maar niemand echt uitlegt! Vandaag: de salderingsregeling.

Flexibel laden

Mobiliteit en energie versmelten in rap tempo. Elektrisch rijden is geen niche meer: dankzij grootschalige productie van zonne- en windenergie wordt duurzame stroom steeds goedkoper. Auto’s, bussen en vrachtwagens rijden massaal op batterijen. De laadinfrastructuur is er en de laadsnelheid vormt geen belemmering. Laden kan flexibel – ’s nachts of op het werk, wanneer de stroom het goedkoopst is. En omdat voertuigen energie kunnen terugleveren, zijn ze geen belasting meer voor het net, maar juist een buffer.

Tegelijkertijd worden batterijen steeds beter, slimmer en duurzamer. Waar oudere batterijen ongeveer 1500 laadcycli meegaan, kunnen de nieuwe LFP-varianten er al 5000 aan – goed voor miljoenen kilometers. En de solid-state batterij, nu nog in ontwikkeling, belooft zelfs 10.000 cycli. De angst voor snelle slijtage bij intensief gebruik is achterhaald. Dat maakt dubbelgebruik mogelijk: rijden én energie opslaan.

Ten slotte is decentralisatie de sleutel tot een robuust energiesysteem. De stroomvraag verdrievoudigt de komende tien jaar, onder meer door elektrificatie van vervoer en industrie. Het verzwaren van het landelijke net kost tijd, maar decentrale systemen kunnen nú al helpen. Denk aan bedrijventerreinen, vliegvelden of woonwijken met eigen opwek en opslag — zogeheten ‘holons’ — die slim inspelen op vraag en aanbod. De Utrechtse wijk met deelauto’s als batterij laat zien dat het kan.

Kunnen we dit nu grootschalig toepassen? De meeste bestaande laadpalen moeten worden vervangen of aangepast, want alleen bi-directionele laadpalen kunnen stroom terugleveren aan het net. Gelukkig bieden steeds meer fabrikanten die aan, en wordt het langzaam de norm. Laat je als particulier of bedrijf nieuwe laadpunten installeren? Let dan goed op.

Rapport netcongestie: 'NL zit in gigantische energiecrisis, maar oplossingen liggen voor het oprapen'

Gerard Schouw presenteerde gister een rapport aan de Tweede Kamer met oplossingen voor netcongestie. Aan oplossingen ontbreekt het niet, ze worden alleen amper gebruikt.

Geld verdienen

Vrijwel alle laadoplossingen in Nederland zijn smart en connected, en worden via software-updates steeds slimmer. Maar de hardware moet teruglevering wel ondersteunen. Nog niet alle auto’s kunnen dat, al groeit het aantal modellen snel. De kans om geld te verdienen aan je accu zal bovendien een sterk verkoopargument worden.

Daar komt bij dat slechts 40% van de huishoudens een eigen oprit heeft. Daarom zijn oplossingen zoals in Utrecht – waar deelauto’s in de wijk fungeren als batterij – zo interessant. Ook op bedrijventerreinen en bij werkgevers ontstaan kansen: zij kunnen hun parkeerplaatsen inzetten om de batterijen van werknemers te gebruiken voor eigen energiebeheer, bijvoorbeeld in ruil voor betaling of gratis parkeren.

Kortom, de toekomst is al begonnen: stilstaande auto’s kunnen dienen als relatief goedkope thuisbatterijen die het elektriciteitsnet ontlasten. Ze laden op met goedkope of zelfs gratis stroom die anders verloren zou gaan, en die energie kan ook door anderen worden gebruikt. Zo wordt het bezitten van een auto straks misschien wel goedkoper én milieuvriendelijker dan géén auto hebben. Wie had dat gedacht?

Deze column is oorspronkelijk gepubliceerd in het FD en met toestemming gebruikt.