Innovatie voorop: Europa wil concurrentievermogen stimuleren

De Europese Unie verlegt haar focus. Na vijf jaar prioriteit te hebben gegeven aan klimaatbeleid, willen Brusselse beleidsmakers meer flexibiliteit bieden aan bedrijven. Minder bureaucratie en een betere coördinatie van het beleid - deze twee mantra's zullen de leidraad vormen voor de economische doctrine van de EU voor de komende vijf jaar.

Gisteren publiceerde de Europese Commissie haar Competitiveness Compass, het masterplan om deze twee concepten te verwezenlijken en een lijst met acties om de haperende economie van Europa te verbeteren. De eerste pijler van het document draait om innovatie.

Het kompas bouwt expliciet voort op de concurrentieanalyse van voormalig hoofd van de Europese Centrale Bank Mario Draghi. De econoom benadrukte de behoefte aan actie op drie gebieden: het heroriënteren van de inspanningen om de innovatiekloof met China en de Verenigde Staten te dichten, een gezamenlijk plan voor het koolstofvrij maken van de economie en het concurrentievermogen, en het vergroten van de veiligheid en het verminderen van de afhankelijkheid.

“Het Competitiveness Compass zet de uitstekende aanbevelingen van het Draghi-rapport om in een routekaart. Dus nu hebben we een plan. We hebben de politieke wil. Waar het op aankomt is snelheid en eenheid. De wereld wacht niet op ons. Alle lidstaten zijn het hierover eens. Dus laten we deze consensus omzetten in actie,” zei voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen in een verklaring.

Een strategie voor Europese startups

Het kompas roept op tot “het opnieuw op gang brengen van een opwaartse innovatiecyclus” om de bestaande innovatiekloof te dichten. Als eerste stap zal de Commissie een “speciale EU-strategie voor startups en schaalvergroting” lanceren door actie te ondernemen om belemmeringen voor de groei van startups weg te nemen. Een aangekondigde innovatiewet zal ook de toegang van innovatieve bedrijven tot de Europese onderzoeks- en technologie-infrastructuur en intellectuele activa bevorderen “met het oog op meer octrooiering”. Deze wet zou bedrijven ook een wettelijke zandbak bieden om nieuwe ideeën te ontwikkelen.

In een toespraak tot het World Economic Forum vorige week verklaarde Ursula von der Leyen dat de invoering van een 28e stelsel binnen het kompas deel uitmaakte van het werkprogramma van de Commissie. Deze ene set van bedrijfs-, arbeids- en belastingwetten wil het voor bedrijven makkelijker maken om op Europees niveau te opereren. Het hebben van zo'n geharmoniseerde set regels maakt deel uit van het kompas.

De industrie vroeg om een dergelijke verandering. Een groep Europese startup-oprichters en investeerders lanceerde eerder al EU Inc., een petitie om campagne te voeren voor de oprichting van zo'n juridische entiteit in Europa. “Zoals de zaken er nu voorstaan, is het ongeloofwaardig om startups de ruimte te geven om te groeien en voort te bouwen op hun momentum,” vertelde Philipp Herkelmann, een van de initiatiefnemers van EU Inc. eerder aan IO+. Toen de beweging in een stroomversnelling raakte, diende ze afgelopen december een voorstel in bij de nieuw benoemde Commissie.

Europese bedrijven moeten evenwicht vinden tussen snelle innovatie en verantwoord gebruik van AI

Bedrijven in Europa moeten de balans vinden tussen snelle integratie van AI en verantwoord gebruik ervan.

Lees meer

Innovatiefinanciering verbeteren

Het kompas stelt ook dat komende initiatieven zullen helpen om kapitaal te mobiliseren voor Europese startups en scaleups. De Commissie belooft samen met de Europese Investeringsbank en particuliere investeerders te werken aan een TechEU-investeringsprogramma om de bestaande financieringskloof te dichten.

Tegelijkertijd komt er een nieuwe focus op het stimuleren van uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling (R&D), waarbij deze financiering wordt gecoördineerd op projecten met een grote impact. De aankomende Europese Onderzoekswet wil de uitgaven voor R&D verhogen tot 3% van het BBP van de lidstaten.

Inzetten op sleuteltechnologieën

Het document erkent AI als een van de belangrijkste technologieën die moeten gedijen en het blok concurrerend moeten houden. Daarom omvat de AI Continent-strategie de oprichting van AI-fabrieken om de rekenkracht van Europa te vergroten. Voortbouwend op bestaande infrastructuur zullen deze faciliteiten startups in staat stellen hun AI-modellen te trainen. Daarnaast zal de EU Cloud and AI Development Act publiek en privaat geld mobiliseren om de bouw van nieuwe AI Gigafactories te financieren.

Het kompas identificeert andere technologiegebieden als “nieuwe groeimotoren”. Dit zijn bio-economie, geavanceerde materialen en ruimtevaarttechnologie. Een speciale aanstaande wet zal een nieuw kader bieden om innovatie in elke sector te stimuleren en te verbeteren. Het creëren van een “concurrentiefonds” in de volgende zevenjarige EU-begroting is bedoeld om deze technologieën te financieren. Er wordt echter niet vermeld hoeveel geld het fonds zal toewijzen.