LEVEL UP brengt het Europese financieringslandschap op het podium

Op het eerste gezicht lijkt de Europese innovatiescene levendig. Van baanbrekend AI-onderzoek tot doorbraken op het gebied van klimaattechnologie: het continent bruist van de startups en scale-ups die wereldwijde uitdagingen proberen op te lossen. Maar achter de lovende krantenkoppen schuilt ook een hardnekkige andere waarheid: te veel veelbelovende Europese bedrijven slagen er niet in om op te schalen of kiezen ervoor om naar het buitenland te verhuizen wanneer het groeikapitaal opraakt. In vergelijking met de Verenigde Staten of China loopt Europa nog steeds achter op het gebied van late-stage investeringen, schaalbaarheid en beursgangen.

Dit is de achtergrond waartegen vier invloedrijke stemmen het podium zullen betreden tijdens LEVEL UP 2025 in Eindhoven op 29 september. Hun panel, “Financing the European Innovation Landscape”, brengt perspectieven samen uit venture building, bedrijfsleven, durfkapitaal en publieke investeringen. Samen zullen ze een poging doen om een antwoord te geven op een prangende vraag: hoe kan Europa een slimmer, duurzamer en toekomstbestendig financieringsmodel voor innovatie opzetten?

Een gefragmenteerd speelveld

De uitdagingen zijn goed gedocumenteerd. Hoewel Europa meer startups voortbrengt dan ooit, blijft de overgang van de vroege fase naar groei ingewikkeld. Startkapitaal en serie A-kapitaal zijn relatief toegankelijk, maar serie B en verder worden vaak geleid door niet-Europese investeerders. Ongeveer 82 procent van de Europese scale-up-deals heeft al een buitenlandse hoofdinvesteerder, en een aanzienlijk deel van de succesvolle founders brengt hun bedrijf uiteindelijk naar de VS om de financiering en markttoegang te verkrijgen die ze nodig hebben. De redenen hiervoor zijn structureel: gefragmenteerde kapitaalmarkten, voorzichtige pensioenfondsen, complexe insolventieregelingen en ongelijke regels voor aandelenopties voor werknemers.

Per sector is de positie van Europa gemengd: AI loopt achter op de VS/China wat betreft investeringen en schaalvergroting; biotech-beursintroducties zijn kleiner; cleantech is concurrerend op het gebied van innovatie, maar heeft moeite met schaalvergroting in de productie; defensietechnologie is een snelgroeiende uitschieter met een sterke stijging van durfkapitaal sinds 2022, en er staat nog veel meer te gebeuren.

Wat Europa nog mist

1. Motoren voor het opzetten van bedrijven die verbonden zijn met markten. Europa heeft behoefte aan herhaalbare capaciteit voor het opzetten van ondernemingen rond universiteiten en bedrijven die intellectueel eigendom sneller kunnen omzetten in klanten, met name op het gebied van deeptech.
2. Overbruggingskapitaal voor ‘first-of-a-kind’. Hardwarepilots (fabrieken, robotica, fotonica, klimaat) ploeteren zich een weg door de ‘infrastructuurvallei’. Gemengde financiering en ankerklanten kunnen hen erdoorheen helpen.
3. Een hechtere driehoek van publieke middelen, bedrijven en particuliere durfkapitaalverschaffers. De winnende strategieën combineren vroegtijdige risicobeperking (publiek) met markttoegang (bedrijven) en schaalbaarheidsdiscipline (durfkapitaal/groei).

Toch staat Europa niet stil. Publieke actoren, zoals de Europese Investeringsbank, InvestEU en nationale stimuleringsbanken, pompen recordbedragen in het systeem, met als doel particulier kapitaal aan te trekken en een robuustere kapitaalbasis te creëren. Bedrijven zoals ASML beginnen zichzelf niet alleen als kopers te zien, maar ook als investeerders. Nieuwe modellen voor het opzetten van ondernemingen laten zien hoe startende bedrijven het risico op mislukking kunnen beperken. De vier experts van LEVEL UP spelen elk een rol in dit veranderende landschap. Dit is wat je kunt verwachten:

Bedrijven opschalen

Dirk Deroost, Cronos

Voor Dirk Deroost, medeoprichter van de Belgische Cronos Groep, gaat het niet alleen om geld, maar ook om het opbouwen van de juiste structuren rond oprichters. Cronos is uitgegroeid tot een van de grootste venture builders van Europa, met meer dan 9000 werknemers en een portfolio van honderden bedrijven. Elk jaar helpt de groep ongeveer 20 nieuwe ondernemingen op te starten, waarbij ze niet alleen kapitaal aanbieden, maar ook een volledig pakket aan diensten, van salarisadministratie tot juridisch advies, en, misschien wel het belangrijkste, toegang tot klanten.

“Financiering is één ding”, zei Deroost in eerdere interviews, “maar wat startups vaak het meest nodig hebben, is hun eerste betalende klant.” Cronos maakt gebruik van zijn bedrijfsnetwerk om de afstand tussen een idee en een verkoopbaar product te verkleinen. In een Europees ecosysteem waar veel startups moeite hebben om hun bedrijfsmodel te valideren, kan die aanpak even waardevol zijn als durfkapitaal.

Bedrijfsmacht als katalysator

Evelien de Vries, ASML

De rol van bedrijven in deze financieringsketen wordt geïllustreerd door Evelien de Vries, Partnership Manager voor Startups & VC bij ASML. De belangrijkste chipmachinefabrikant ter wereld staat van oudsher niet bekend om zijn durfkapitaal. Toch verraste ASML in 2025 de sector met een investering van ruim een miljard dollar in het Franse AI-bedrijf Mistral. Deze stap betekende een erkenning dat strategische technologieën zoals AI (en fotonica) niet aan het toeval of aan buitenlandse investeerders mogen worden overgelaten.

De invloed van ASML reikt veel verder dan aandelen. Door zijn toeleveringsketen, testfaciliteiten en inkoopsystemen open te stellen voor startups, kan het bedrijf fungeren als springplank voor deeptech-ondernemingen die anders moeite zouden hebben om aan de industrienormen te voldoen. De taak van De Vries is om die partnerschappen mogelijk te maken en zo de kloof tussen de strengheid van een multinational en de flexibiliteit van een startup te overbruggen. Daarmee belichaamt ASML het principe dat inkoop en partnerschappen soms innovatie effectiever kunnen versnellen dan kapitaal alleen.

Venture capital een sterkere stem geven

Martijn van Dam

Als venture builders en bedrijven de frontlinie vormen, wordt de beleidsstem van de investeerdersgemeenschap vertegenwoordigd door Martijn van Dam, voorzitter van het bestuur van de Nederlandse Vereniging van Private Equity & Venture Capital (NVP). De knelpunten in Europa zijn geen geheim: pensioenfondsen investeren zelden in venture capital, aandelenopties voor werknemers worden ongelijk belast en grensoverschrijdende investeringen worden vertraagd door regelgevingsfricties.

Van Dam en zijn vereniging lobbyen om die realiteit te veranderen. Hun boodschap is simpel: als Europa zijn meest veelbelovende bedrijven wil behouden, moet het risicokapitaal in eigen land beter beschikbaar maken. Dat betekent dat pensioengelden moeten worden vrijgemaakt voor durfkapitaal, dat de regels voor werknemersparticipatie moeten worden geharmoniseerd en dat herstructureringen moeten worden vereenvoudigd, zodat founders zich kunnen herstellen van mislukkingen. Dit lijken misschien technische kwesties, maar ze bepalen of een ambitieuze oprichter in Eindhoven of Berlijn ervoor kiest om in Europa te groeien of naar Silicon Valley te verhuizen.

Publiek kapitaal met een missie

Rinke Zonneveld, Invest-NL

Tenslotte is er de rol van publiek kapitaal, belichaamd door Rinke Zonneveld, CEO van Invest-NL. Het Nederlandse staatsinvesteringsagentschap is een centrale speler geworden in het kanaliseren van fondsen naar strategische sectoren zoals energietransitie, circulaire economie en deeptech. Het Deep Tech Fund van 250 miljoen euro is speciaal ontworpen om kapitaalintensieve ondernemingen te ondersteunen waar particuliere investeerders vaak voor terugdeinzen.

De uitdaging voor Zonneveld is om een evenwicht te vinden tussen snelheid en strategie. Overheidsgeld mag particuliere investeerders niet verdringen, maar moet juist hun deelname stimuleren door risico's te nemen of fonds-van-fondsen-structuren op te zetten die institutioneel geld aantrekken. Net zo cruciaal is de verbindende kracht van Invest-NL. Door regelgevingskaders op elkaar af te stemmen – denk aan de ‘end-of-waste’-status voor gerecyclede materialen – kan Invest-NL belemmeringen wegnemen die innovatieve bedrijven verhinderen om op te schalen, zelfs als er financiering beschikbaar is.

Een keten van verantwoordelijkheden

Samen schetsen de vier experts een financieringsketen die Europa dringend moet versterken. Venture builders zoals Cronos beperken risico's in een vroeg stadium door diensten te verlenen en eerste klanten aan te trekken. Bedrijven zoals ASML kunnen zowel als strategische investeerders als veeleisende startklanten optreden. Brancheorganisaties zoals NVP dringen aan op hervormingen van de regelgeving die particulier kapitaal op grote schaal vrijmaken. En publieke investeerders, zoals Invest-NL, zorgen ervoor dat strategische sectoren de fondsen en het gunstige klimaat krijgen die ze nodig hebben.

De vraag voor Europa is hoe deze keten efficiënter en samenhangender kan worden gemaakt. Het continent heeft geen tekort aan talent of ideeën. Wat het mist, is een naadloze financiële infrastructuur die ervoor zorgt dat die ideeën kunnen uitgroeien tot wereldwijde bedrijven zonder de Atlantische Oceaan over te steken.

Het panel van Level Up 2025 over financiering kan een praktische routekaart ontwerpen: van idee tot klant, van startup tot scale-up, van Europa naar de wereld.

Of die routekaart uiteindelijk de schaalvergrotingskloof van het continent zal dichten, hangt af van hoe deze spelers en de ecosystemen die zij vertegenwoordigen de komende jaren zullen handelen.

Een bezoek aan LEVEL UP 2025 is gratis, maar registratie is verplicht. Wees er snel bij, want het evenement is bijna uitverkocht.