Duidelijk beleid is sleutel voor groene transitie

De invoering van innovatie is essentieel om de groene transitie te realiseren. Daarnaast is een duidelijke visie van de wetgever net zo essentieel. “Beleidszekerheid is de sleutel om de groene transitie mogelijk te maken. Er is veel onzekerheid over het halen van de klimaatdoelstellingen in Europa en de rest van de wereld. Het is een uitdaging om in deze omgeving te opereren. We hebben duidelijke doelstellingen aan de horizon nodig,” zegt Julia Bognar.

Als hoofd van landgebruik en klimaat bij het Instituut voor Europees Milieubeleid (IEEP) is ze zich goed bewust van de dynamiek van deze ruimte. Gezien haar verleden in de academische wereld - ze werkte onder andere 1aan onderzoeksprojecten in Canada en de VS - is ze ervan overtuigd dat ze een uniek perspectief kan inbrengen in discussies over regelgeving.

Hoewel ze beloond werd door haar carrière in de academische wereld, voelde Bognar de urgentie om haar bijdrage te leveren aan het beleidsvormingsproces. “In de academische wereld sta je vaak ver af van de daadwerkelijke implementatie van beleid,” zegt ze. “Ik wilde meer betrokken zijn bij het vinden van creatieve oplossingen en bijdragen aan het beleidsvormingsproces.”

De rol van de landbouw

Nu de nieuw benoemde Commissie aan haar mandaat begint, worden verschillende stukken wetgeving samengevoegd. Vorige week kwam de Visie voor landbouw en voedsel uit. Het presenteert een routekaart tot 2040 en belooft betere omstandigheden voor boeren, eerlijkere toeleveringsketens en een heroverweging van het duurzaamheidsbeleid.

In het algemeen benadrukt Bognar de noodzaak van een alomvattende aanpak om de landbouw te hervormen, waarbij emissiereducties, koolstofverwijdering en financiering aan de orde komen. “We hebben ambitieuze doelen nodig voor emissiereductie, maar we moeten ook realistisch zijn over het potentieel van op de natuur gebaseerde verwijderingen,” zegt de beleidsonderzoeker. “Aparte doelstellingen voor op technologie gebaseerde verwijderingen, die momenteel erg onzeker zijn, moeten ook worden overwogen.” In een eerdere studie onderstreepte het IEEP de noodzaak van stimuleringsmaatregelen voor boeren.

Financiering is een ander cruciaal aspect. “Momenteel gaat minder dan 3% van de klimaatfinanciering naar de agrovoedingssector”, zegt Julia. “Dat moet veranderen. We hebben grootschalige investeringen en innovatieve financieringsmechanismen nodig om duurzame praktijken te stimuleren.”

Betrokkenheid van boeren

Landbouwpraktijken kunnen niet veranderen zonder een grotere betrokkenheid van de boeren. Hun deelname, zelfs aan onderzoeksinitiatieven, mag niet worden onderschat. Daarom heeft het IEEP al eerder gepleit voor empowerment en betrokkenheid van boeren om een betere coördinatie in de hele voedselwaardeketen tot stand te brengen.

“We moeten af van top-down mandaten en meer mogelijkheden creëren voor boeren om directe feedback te geven en betrokken te zijn bij het besluitvormingsproces,” voegt ze eraan toe. “Verticale coördinatie tussen toeleveringsketens en horizontale samenwerking tussen boeren zijn ook essentieel.”

Nederland investeert in toekomst van voedsel met twee faciliteiten voor cellulaire agricultuur

Nederland versterkt zijn positie als wereldwijd koploper in cellulaire agricultuur met de lancering van twee onafhankelijke open-access opschalingsfaciliteiten.

Lees meer

Samenhang in het Europese milieubeleid

Omdat veel wetgeving samenkomt, is coherentie nodig. “Veel van de inspanningen van de Commissie zijn er nu op gericht om ervoor te zorgen dat al deze verordeningen in tandem werken, waarbij de verschillende directoraten bij het proces worden betrokken. Dit helpt ervoor te zorgen dat veranderingen op het ene beleidsterrein de doelstellingen op een ander beleidsterrein niet ondermijnen,” legt het IEEP-lid uit.

Deze algehele omschakeling naar algemene beleidssamenhang die plaatsvindt op het niveau van de Europese topinstellingen, zou ook op nationaal niveau moeten doorwerken. “De volgende stap zou zijn om deze aanpak op het niveau van de lidstaten te vertalen, zodat het beleid in alle 27 landen op dezelfde manier wordt toegepast,” benadrukt Bognar.

Bovendien moet de Commissie, gezien de verschillende capaciteiten van elke lidstaat, verdere begeleiding bieden om nationaal beleid niet op één lijn te brengen en niemand achter te laten.

Op koers blijven

Met het bekendmaken van het Competitiveness Compass een paar weken geleden, schetste de Commissie de leidende principes voor haar mandaat, inclusief 'ongekende' vereenvoudigingsinspanningen. Dit plan heeft kritiek gekregen van milieuorganisaties vanwege het vermeende gebrek aan focus op milieudoelstellingen.

“Als vereenvoudiging wordt teruggedraaid, creëert dat een omgeving van onzekerheid voor bedrijven. Zo verander je plotseling de doelstellingen die je stelt en de eisen waaraan ze moeten voldoen. Als vereenvoudiging stroomlijning betekent, ben ik het helemaal eens met de bedoeling,” benadrukt ze. Bognar noemt in dit verband het vereenvoudigen van de rapportage die nodig is voor Natuurherstel en Nationale Energie- en Klimaatplannen (NECP's).

'Circulaire economie begint met het dichtdraaien van de kraan'

Eva Maria Bille is hoofd circulaire economie bij het Europees Milieubureau. "Groene toekomst lukt alleen met een systemische verschuiving."

Lees meer