Concurrentiepositie Nederland onder druk door stijgende lonen
Een Nederlands exportproduct is 22% duurder dan hetzelfde product uit de VS, maar nog altijd 13% goedkoper dan gemiddeld in de Eurozone.
Published on March 1, 2025
Image: Pixabay
Team IO+ selecteert en brengt de belangrijkste nieuwsverhalen over innovatie en technologie, zorgvuldig samengesteld door onze redactie.
Nederland heeft een sterke concurrentiepositie vanwege lage loonkosten per eenheid product vergeleken met de rest van de eurozone. Echter, tussen 2015 en 2023 groeiden deze kosten sneller dan gemiddeld, wat druk legt op sectoren zoals chemie en voedingsmiddelen. Nederland heeft zijn goede uitgangspositie te danken aan structurele factoren, maar moet waakzaam blijven om de productiviteit te verhogen en concurrentievoordelen te behouden, zo blijkt uit economisch onderzoek van Rabobank. Hoe kunnen we deze balans vinden tussen groeiende loonkosten en noodzakelijke productiviteitsverhogingen? Wat betekent deze verschuiving voor de toekomst van de Nederlandse economie en haar positie in de Europese markt?
Een Nederlands exportproduct is gemiddeld 22% duurder dan hetzelfde product uit de Verenigde Staten, maar nog altijd 13% goedkoper dan het gemiddelde in de eurozone, constateren de onderzoekers. Deze relatief gunstige positie staat echter onder druk door stijgende loonkosten. Vooral sectoren als chemie, landbouw, vervoer en de voedings- en genotmiddelenindustrie zien hun loonkosten sneller stijgen dan hun arbeidsproductiviteit. De situatie wordt verder bemoeilijkt door de hoge energie- en elektriciteitsprijzen in Europa vergeleken met de VS, wat vooral energie-intensieve sectoren raakt.
Koopkrachtherstel en productiviteit
Na jaren van economische uitdagingen is in januari 2025 de koopkracht eindelijk terug op het niveau van vóór de coronacrisis in 2020. Werknemers hebben vijf jaar lang geen reële loongroei gekend. De grootste loonstijging in veertig jaar heeft de inflatiepijn grotendeels weggenomen, maar de productiviteitsgroei blijft achter. Deze discrepantie tussen loongroei en productiviteit zet de concurrentiepositie onder druk. Vooral in sectoren als de chemie, landbouw en voedingsindustrie is dit merkbaar.
Zuid-Europese concurrentie neemt toe
Een nieuwe dynamiek tekent zich af in Europa. Frankrijk, België en Nederland verliezen hun voorsprong in arbeidskosteneffectiviteit aan Zuid-Europese landen en Ierland. Deze verschuiving is versneld door de pandemie, die investeringspatronen en productiviteitsgroei heeft beïnvloed. Nederland en Oostenrijk hebben sinds de invoering van de euro het meest te lijden onder concurrentie op het gebied van arbeidskosten. De arbeidskosten per eenheid product zijn in de periode na de pandemie versneld gestegen, wat noodzaakt tot urgente actie om het afnemende concurrentievermogen aan te pakken.
Sectorale verschillen en kansen
De impact van stijgende loonkosten verschilt sterk per sector. Specialistische zakelijke dienstverlening, handel, farmaceutische industrie en machinebouw presteren relatief goed met lage loonkosten vergeleken met de eurozone en VS. ASML en de Brainportregio in Eindhoven tonen aan dat hoge loonkosten niet automatisch leiden tot verminderde concurrentiekracht - zij worden zelfs jaarlijks concurrerender. Deze succesvolle voorbeelden onderstrepen het belang van innovatie en productiviteitsgroei voor het behoud van concurrentiekracht.