Ceo TNO: innoveer of blijf achter
Innovatie heeft schaal nodig, niet alleen ideeën, zegt Tjark Tijn-A-Tsoi. Wil Europa concurrend blijven, dan is actie nodig, aldus de ceo.
Published on June 27, 2025
© Bram Saeys - Holst Centre
Mauro verruilde Sardinië voor Eindhoven en volgt als GREEN+ expert de energietransitie. Hij vertelt data-gedreven verhalen en maakt series over duurzaamheid.
“Innovatie is pas echt als het op grote schaal in de samenleving wordt toegepast, anders is het knap wetenschappelijk werk,” zei Tjark Tijn-A-Tsoi, de CEO van TNO. Zijn boodschap, waarin hij de theorie van de twintigste-eeuwse econoom Joseph Schumpeter aanhaalde, weerspiegelt een pragmatische kijk op innovatie.
In zijn keynote ‘Lead or be left behind’, op de Holst Centre Innovation Day, benadrukte Tjin-A-Tsoi de noodzaak van actie en investeringen om innovatie in Nederland en Europa te ondersteunen, of anders toe te geven aan de technologische dominantie van andere wereldspelers.
TNO is de grootste onderzoeksorganisatie in Nederland en heeft meer dan 3.400 mensen in dienst. TNO is actief op verschillende locaties in Nederland. TNO is ook medeoprichter van Holst Centre, dat actief is op het kruispunt van flexibele elektronica en draadloze technologie.
Innovatie heeft focus, relevantie en geld nodig
Voor Tijn-A-Tsoi draait het bij het stimuleren van economisch concurrentievermogen en innovatie om focus. Om precies te zijn, om een doel te hebben in het licht van de huidige geopolitieke en nationale scenario's. Enerzijds hebben de NAVO-top van deze week in Den Haag de leden doen besluiten om hun bijdrage te verhogen tot 5% van hun bruto binnenlands product (BBP), waarvan 1,5% bestemd is voor onderzoek, innovatie en infrastructuur.
"In Nederland zullen we waarschijnlijk geen tanks bouwen, maar veel van de technologieën die we ontwikkelen kunnen voor tweeërlei gebruik zijn. Het is cruciaal om te begrijpen waar we echt goed in zijn en onze sterke punten uit te buiten." En met zulke sterke punten, denk aan technologieën die zo'n dual use kunnen bieden.
Aan de andere kant gaat Nederland in de herfst naar de stembus en moet de nationale politiek antwoorden geven om het land concurrerend te houden. Een punt dat Tijn-A-Tsoi naar voren bracht betrof de teruglopende investeringen in R&D, wat in schril contrast staat met wat er bijvoorbeeld in de Verenigde Staten gebeurt, waar grote bedrijven fors investeren.
"Nederland geeft jaarlijks €23 miljard uit aan R&D. Amazon investeert $85 miljard, en dat is nog maar één bedrijf. Op dit moment investeren we ruwweg 2% van ons BBP in R&D, ver onder wat andere landen als Zuid-Korea en de Verenigde Staten doen."
Door de vallei des doods
Het verlies van een industriële kern - met bedrijven als Shell en Philips die vroeger de drijvende kracht waren achter R&D-investeringen - is volgens het hoofd van TNO een van de redenen voor deze teruggang. “Hoewel niet alles weg is en er nieuwe ontwikkelingen zijn, besluiten veel bedrijven om niet in Nederland te investeren,” voegde hij eraan toe.
Hoewel Tijn-A-Tsoi de opkomst van een solide startup community sinds de eeuwwisseling prijst, wordt het opschalen van bedrijven als “problematisch” gezien. Het aanpakken van deze valley of death, waar startups vast komen te zitten omdat ze niet sterk genoeg kunnen groeien om uit te breiden en hun innovaties naar de markt te brengen, is onderdeel van de missie van TNO.
"Het doel van TNO is om de kloof tussen universiteiten en bedrijven te overbruggen en innovaties te helpen van een laag technologisch niveau naar een hoger niveau. Dit betekent het creëren en versnellen van nieuwe bedrijven," zei hij. In die zin zal de venture building-tak van het instituut de komende jaren worden versterkt.
Een nieuwe aanpak
Om dit te bereiken pleit hij echter voor een nieuwe aanpak van innovatie. Volgens hem moet Nederland van een triple helix raamwerk van innovatie, waarin universiteiten, bedrijven en overheid samenwerken, naar een quadruple helix. De vierde entiteit? Durfkapitaal kan helpen om veel van de bestaande barrières te slechten.
"Het zou ons naar het volgende niveau helpen. Er is kapitaal beschikbaar in Nederland, €1,7 biljoen in pensioenfondsen bijvoorbeeld. We moeten toegang hebben tot dit geld om bedrijven op te zetten en uit te breiden," concludeerde hij.