Zorg domineert campagne — maar hoe stemden de partijen er over?

Niet de woningmarkt of asiel, maar de zorg domineert de laatste dagen de verkiezingscampagne. De hoge zorgkosten staan centraal in debatten. De kosten van het basispakket van de zorgverzekering stegen vorig jaar namelijk met meer dan 7%. Innovatie kan helpen de zorg betaalbaar en efficiënt te houden. Maar, zoals Carmen van Vilsteren, boegbeeld van de Topsector Life Sciences & Health, benadrukt: “Het ontbreekt in Nederland aan kapitaal voor innovatieve startups om door te groeien. Ik hoop dat de nieuwe regering hier meer aandacht aan gaat besteden.” IO+ sprak met Van Vilsteren, en onderzocht bovendien hoe partijen stemden over innovatie in zorg.

De zorg staat momenteel hoog op de politieke agenda in Nederland. “We verlagen het eigen risico naar €200, zodat zorg weer betaalbaar wordt voor iedereen,” zegt FvD. “De zorg is geen markt. Dat wat van ons allemaal is, horen we niet over te laten aan commerciële cowboys,” aldus de SP.

Innovatie kan de zorg betaalbaar en efficiënter maken. In Nederland worden tal van medtechinnovaties ontwikkeld. Cradle Bio, gericht op AI-gedreven eiwitengineering, Salvia BioElectronics, dat neuromodulatie-implantaten ontwikkelt tegen chronische migraine: we beschikken over parels binnen de landsgrenzen volgens Van Vilsteren. Naar schatting zijn er in Nederland ongeveer 2.000 tot 4.000 medtechbedrijven actief. “Nederland is ongelooflijk innovatief, met veel nieuwe ideeën, startups en pilots op het gebied van (Image guided) therapy, geavanceerde ultrasound-toepassingen en smart sensing en monitoring.”

De Haagse Innovatiecheck

Dat er aandacht wordt besteed aan de zorg in de verkiezingsprogramma’s van partijen staat buiten kijf. Maar hoe stemden ze afgelopen regeerperiode in de Kamer? Voor ons onderzoek hebben we gekeken naar stemmingen in de afgelopen regeerperiode (van 2 juli 2024 en 3 juni 2025), inclusief moties, amendementen en wetgevingen. Per fractie werd een pro-innovatiescore berekend door de stemmingen en het sentiment van de moties tegen elkaar af te wegen.

We keken niet alleen naar stemmingen over innovatie in de zorg, maar naar life sciences in het algemeen: de gezondheidszorg en agricultuur. Onderzocht werd het stemgedrag rond nieuwe technologieën — zoals kankertherapieën, zorgrobots en landbouwdrones — maar ook innovaties in beleid en aansturing, zoals moties voor betere regelgeving of meer aandacht voor vrouwengezondheid. DENK en SP delen de eerste plek (89,9%), terwijl FvD het laagst scoorde (31%).

Innovatie in de agricultuur

Allereerst: innovatie in de agricultuur. Een aantal stemmingen ging over dit onderwerp. De SP steunde bijvoorbeeld een motie over ketenafspraken om de afzet van eiwitgewassen te garanderen en het verdienmodel te versterken. Onder meer de PVV en BBB stemden tegen.

DENK besteedt bovendien aandacht aan innovatie in de landbouw in het verkiezingsprogramma. Zo schrijven ze: “Bewezen en effectieve innovaties in de landbouw die tot vergroening leiden, moeten worden ondersteund.”

De SP noemt in het verkiezingsprogramma een Innovatiewet die innovatie breed moet stimuleren, ook in de agri. Zo schrijft de partij: “We zetten in op onderzoek, onderwijs en vakopleidingen, AI, automatisering en robotisering voor zwaar en repeterend werk.”

Innovatie in de zorg

Het merendeel van de stemmingen die we analyseerden ging over de gezondheidszorg. Zo werd er gestemd over een motie van het lid Kostić, die opriep om Nederland een voorlopersrol te laten spelen in de ontwikkeling van proefdiervrije innovaties. Uit de stemming blijkt dat partijen als de SP en DENK zich achter deze oproep schaarden.

Wat opvalt, is dat alle partijen voorstander lijken van AI in de zorg. Zo werd er unaniem voor gestemd over een motie van de leden Slagt-Tichelman en Westerveld, die pleit voor een pilot voor het gebruik van AI bij onderzoek naar borstkanker bij vrouwen met dicht klierweefsel.

AI in de zorg: booming

AI in de zorg is sowieso booming, ziet ook Van Vilsteren. In de medische technologie ontspruiten veel AI-startups, en de regering besteedt er aandacht aan: Spraakgestuurd rapporteren en capaciteitsplanning krijgen prioriteit in het nieuwe VWS-programma Realisatie AI in de zorg.. “Nederlandse bedrijven als Transcriber richten zich bijvoorbeeld al op AI-spraakherkenning. Veel ziekenhuizen zijn daarnaast individueel aan de slag gegaan met capaciteitsplanning, bijvoorbeeld om no-shows te voorkomen. Het is goed dat hier nu gezamenlijk op wordt ingezet. Ik hoop dat dit gebeurt in samenwerking met bedrijven die deze oplossingen schaalbaar kunnen maken.”

Tijd voor opschaling

Aan ideeën en talent ontbreekt het in Nederland niet, aldus Van Vilsteren. Waar het wel vaak spaak loopt in Nederland, is dus bij de opschaling — ook in de life sciences. 

Dat het beter kan met durfkapitaalinvesteringen blijkt bijvoorbeeld uit het Dutch Startups Report. In het derde kwartaal van dit jaar werden in Nederland 79 investeringen gedaan — het laagste aantal sinds 2020. Dat terwijl het aantal VC-investeringen in Europa stabiel bleef.

Een nieuwe regering zou er volgens Van Vilsteren goed aan doen meer in kapitaal voor opschaling te investeren. “Er is veel minder geld beschikbaar voor medtech dan bijvoorbeeld in Amerika. Daardoor groeien sommige ambitieuze bedrijven snel naar ronde A en B en zoeken ze vaak Amerikaanse investeerders. Dit probleem is breder dan alleen medtech,” aldus Van Vilsteren. “Ik hoop dat hier de komende regeerperiode meer aandacht voor komt.”

Serie

De Haagse Innovatiecheck

Welke partijen vertalen innovatieve ideeën daadwerkelijk naar de Kamer? Wij onderzochten het in deze serie

Bekijk De Haagse Innovatiecheck