Wat Brainport-founders nodig hebben - en hoe ze dat gaan regelen

De setting is informeel, de toon soms ongeduldig. We doen immers veel goed, maar het kan altijd beter. Wat dan helpt is af en toe samen vooruit te kijken. Als dat vervolgens gebeurt met een generatie founders die niet alleen aan hun eigen bedrijf bouwt, maar zich ook nadrukkelijk wil inzetten voor het bredere ecosysteem, ontstaan er vanzelf mooie dingen. Ziedaar de kern van Brabant Bits & Bytes: een informele setting, waar ondernemers open en vrijuit delen. Een setting van onderling vertrouwen, met ruimte voor relativering, knipogen en nuance. En waarbij de bottom line altijd is: 'Wat kan ik doen om de zaak vooruit te helpen?'

Brabant Bits and Bytes - een initiatief van Braventure en de Stichting Gerard & Anton met als doel om te leren van een nieuwe generatie startup oprichters - staat voor founders die samen koken, eten en kennis delen. Rond de keukentafel ontstaan de gesprekken en verbindingen die ons ecosysteem sterker maken. Vorige week was de tweede editie. Tussen de vele anekdotes door ontstaat een opvallend consistent beeld: de grootste belemmeringen zijn door mensen gemaakt - en dus ook door mensen te veranderen.

Drie thema’s voerden de boventoon:

1.Ambitie en zichtbaarheid – we moeten meer laten zien dat het kan, en succesverhalen vaker delen. Dat inspireert de volgende generatie founders.

2.Onderlinge steun – bijvoorbeeld via een licht buddy-systeem, waarbij ervaren founders nieuwe ondernemers helpen en zo kennis en fouten versneld doorgeven.

3.Voorbeelden van wat wél werkt – zoals de MRE-regeling, die concreet meerdere founders verder geholpen heeft.

De primaire diagnose: de regio heeft talent, netwerken en goodwill, maar struikelt over versnippering, prikkels uit overheidsgeld en een cultuur die vaak klein denkt. Het recept: minder loketten, meer peers; minder formulieren, meer ambitie; en vooral: een zichtbaar pad van eerste prototype tot serieuze groei.

Lees hier een verslag van de eerste Brabant Bits & Bytes:

De belemmeringen

Versnippering en loketteninflatie: Ondernemers zien “te veel kleine clubjes” met “goede intenties” maar zonder samenhang. Het geld volgt potjes, niet plannen; ieder nieuw potje creëert weer een nieuwe organisatie. Voor een founder in de beginfase is de route “niet doorheen te komen”.

“Nederland is al klein, Brabant kleiner - en dan blijken er in één stad vier clubjes precies hetzelfde te doen.”

Wantrouwen en verkeerde prikkels in vroege financiering: Vroege investeerders - vaak met publiek geld in de keten - leggen strategie‐stempels die groei remmen: nadruk op ontwikkeling in plaats van markt, of juist op snelle winstgevendheid alsof het mkb is. “Checklist-denken” overheerst: payback-regels en standaardratio’s vervangen visie en marktlogica. En dat levert wantrouwen op richting deze hulptroepen.

“Ik snap hoe het komt, maar het systeem beloont het oprichten van organisaties, niet het oplossen van bottlenecks.”

Equity-armoede en het ‘first ten/first fifteen’ probleem: De cruciale eerste 10 tot 15 medewerkers, de kleine kern die voor weinig zekerheid en vaak onder marktsalaris vol gas wil gaan, zijn schaars. Startups kunnen zelden markt­salarissen bieden en compenseren onvoldoende met aandelenopties. “Het is een specifiek slag mensen,” zegt een founder. “Ze kunnen elders zo een hoger, stabiel salaris krijgen. Hier kiezen ze voor risico en lange dagen.” In de VS compenseren aandelenopties dat; in Nederland is de equitycultuur nog mager en het fiscale kader complex. “Veel founders zijn goedkoop met equity,” klinkt het zelfkritisch. “Dat helpt niet.”

“In de VS krijgen de eerste tien vaak een procent; hier zijn we zuinig met equity.”

Cultuur van klein denken: De groep voelt het verschil tussen “Wat als het misgaat?” en “Wat als het lukt?”. De terminologie doet er toe: waarom hebben we het niet over kansengeld in plaats van risicokapitaal? In Nederland leidt ambitie nog te vaak tot opgetrokken wenkbrauwen, constateren de founders. Ze merken dat ze na een week VS “hyper ambitieus” terugkomen en het hier weer wegebt.

“Ambitie verkleint je investor-pool - de meeste investeerders willen gewoon winstgevend MKB.”

Gebrek aan ‘recycled capital’ en rolmodellen: Kapitaal gaat nauwelijks rond. Er zijn (te) weinig self-made angels die groots hebben gecasht en opnieuw investeren. Daardoor ontbreken zowel het snelle, ervaren geld als de zichtbare voorbeelden van “het kan wél”. Het gevolg is dat vroege investeerders, al dan niet met overheidsgeld, checklist-gedrag vertonen: omzet-eisen, payback-termijnen, en ‘MKB-logica’ in plaats van moonshot-denken.

"De ASML-regio biedt een toegankelijke kennisrijkdom - maar zonder voldoende exits stokt de doorstroom."

Universiteiten en corporates: regels boven ondernemerschap: Ervaring leert dat IP- en eigendomsregels ondernemerschap kunnen ontmoedigen, hoewel er op dit punt wel verbetering zichtbaar is. Tegelijk bewijzen succesvolle Philips-spin-outs dat een doordacht venture-pad vanuit corporate research wél kan werken.

“Toen ik nog op de TU zat, hoorde ik: dit mag niet. Dus hield ik m’n startup maar stil. En hoewel dit wel verbeterd is, werkt die erfenis nog steeds door.”

Wat dan wel?

Toch is op deze avond is de toon verre van somber. Integendeel: de founders schetsen precies wat ze zélf kunnen doen. Een greep uit de oplossingsrichtingen:

Verhalen en zichtbaarheid (het referentiegroep-effect). “Laat zien: dit kan jij zijn.” Door founders in de spotlights te zetten, verlaag je de drempel. Het creëert aspiratie én toegang: wie rolmodellen kan aanspreken, weet het netwerk te vinden. “Je komt anders binnen als je al iemand kent.”

Eén voorkant, geen eilandjes. Maak een echte ‘front door’ voor startups in de regio: één vindbare ingang die filtert, matcht en begeleidt, zonder nieuwe organisatie erbovenop. Koppel financierings­stromen aan diezelfde voorkant, zodat potjes de route van het plan volgen, niet andersom.

Een buddy-systeem door founders, zonder extra organisatie. Niet wéér een loket, maar een lichte structuur: een legitimeer-te-bellen buddy per nieuwe founder. “Zoals vroeger bij Philips: iemand die je door de bureaucratie loodst, die zegt: dit hoef je niet spannend te vinden, doe dit zo.” Praktisch voorstel: een WhatsAppgroep van ervaren founders gekoppeld aan nieuwe teams op domeinfit.

Eis ambitie én plannen - maar wel in die volgorde. “Groot denken maakt het makkelijker,” zegt een deelnemer, “maar dan moet je óók serieuze plannen eisen.” Het recept: founders die het pad kennen stellen kritische vragen, zonder eigenbelang, vroeg in het traject. Dat voorkomt mooie praat zonder routekaart en verkleint de tijd-naar-serie A/B.

Maak equity normaal en aantrekkelijk. Vergroot standaardisatie en educatie rond ESOP’s (option pools van betekenis, vesting, exerciseregels). Laat founders open delen hoe zij equity inruilen voor slagkracht. Zichtbare voorbeelden helpen talent te kiezen voor risico.

Markt vóór perfectie. De groep wil elkaar aanmoedigen om vroeg te verkopen, te reserveren, beurzen te draaien: “vijf maanden knallen.” Alleen zo kan een product-market fit zichzelf bewijzen. Subsidies blijven welkom, maar moeten de marktvalidatie versnellen, niet uitstellen. “Een MRE-cheque van 50k was goud waard voor ons eerste prototype.”

Talent aantrekken met een ‘Champions League’-vibe. “Als iedereen voelt dat je hier op het hoogste niveau speelt, komen de mensen vanzelf.” Denk: zichtbare missie, scherpe doelen, royale en begrijpelijke equitypakketten, en alumni die na een exit terug investeren én zelf ook mentor worden.

Ontsluit corporate kennis, herontdek de spin-out-route. Het ASML-voorbeeld uit de regio laat zien wat openheid kan doen: “We kregen gratis een IP-strategie-college.” Ook het oude Philips-model - onderzoekers met vangnet, parallel aan een venture-pad - bewees dat deeptech-knowhow zo wél onderneemt. “Anders dan de Valley, maar zeker effectief.”

Vuurvaste groeiplanning: Ambitie verkoopt makkelijker wanneer het plan robuust is. De groep wil dat ervaren founders “hardop meeschrijven”. Ze willen kritische “Wat-als-je dit-tien-keer-doet”-reviews, revenue ladders, hiring plans, internationale sequencing. Geen extra loket, wél een vaste peer-reviewritus. Founders vragen daarbij om alignment tussen overheidsgeld en marktlogica. Kritisch zijn mag, maar dan op ambitie en schaalbaarheid, niet op statische KPI’s in de allereerste fase. “We willen dat publieke fondsen investeren zoals de beste marktpartijen dat zouden doen - met focus op team, marktpotentie en tempo.” Dat vraagt minder micromanagement en meer vertrouwen in fasering: eerst tractie en snelheid, dan discipline en efficiency.

De onderstroom: van aanmoediging naar mechaniek

Brainport heeft unieke troeven: wereldklasse engineering, toegankelijke corporates, en een groeiende groep founders die groot durft te denken. Wat die founders willen is minder eilandjes, meer peers; minder lijstjes, meer lef. Als de regio die vertaalslag nu durft te maken, wordt “het kan wél” geen leus, maar een systeem, zo stellen ze aan het einde van de avond vast.

De volgende stap: een lichte, door founders gedragen structuur die ambitie normaliseert, kennis direct overdraagbaar maakt en kapitaal - publiek én privaat - richting groei laat stromen. De groep besluit om het niet bij praten te laten: een lichte buddy-laag, vaker het podium pakken (bijvoorbeeld tijdens het Startup Weekend) om energie en verhalen te delen, en onderling normeren dat ambitie + plan + early sales de standaard is. Geen nieuwe paraplu-organisatie, maar founders die founders dragen.

“Het kan wél,” zegt iemand. “Maar dan moeten wij ook laten zién dat het kan en bereikbaar zijn voor wie na ons komt. We moeten zorgen dat méér teams dit pad vinden.”