'Waarom niet nu beginnen met het oplossen van de klimaatverandering?'

Bij binnenkomst in het YES!Delft gebouw op de campus van de Technische Universiteit Delft hangt een bruisende sfeer. Bezoekers lopen door een lange gang naar een hal waar een aantal succesverhalen worden tentoongesteld. Geklets en stuiterende pingpongballetjes vormen een aangename ruis op de achtergrond, terwijl startup ondernemers zich van vergadering naar koffieautomaat naar vergadering haasten. Tijmen de Jong, cto en medeoprichter van Tarnoc, zit in deze open hal aan een van de bureaus te werken.

"Mijn medeoprichter Vincent - Vincent Wijdeveld, red.- noemt mij altijd de 'warmtepompnerd' omdat ik er veel van weet en de verschillende technologieën die ze gebruiken. Het is een persoonlijke interesse van mij en ook de reden waarom wij Tarnoc ben begonnen", introduceert De Jong zichzelf.

Tarnoc, opgericht in 2019, ontwikkelt een volledig elektrische warmtepomp die de natuurlijke vervanger moet worden voor conventionele gasketels. Het systeem is voorzien van een turbine die een snelheid tot 120.000 omwentelingen per minuut haalt. Het onttrekt warmte aan de buitenlucht en levert hoge temperaturen van 50 tot 80°C terug. Net als een gasketel levert het systeem verwarmings- en douchewater, met een gegarandeerde output van 20 kW. Tarnoc trok al de nodige aandacht; er staan tienduizend mensen op de wachtlijst.

Hoog vermogen in een klein oppervlak

De innovatie van de elektrische warmtepomp van Tarnoc ligt in het gebruik van de omgekeerde Brayton-cyclus. Dit natuurkundige principe wordt al vijftig jaar gebruikt om vliegtuigen af te koelen. In deze thermodynamische cyclus wordt een gas samengeperst, gekoeld en geëxpandeerd om koeling te produceren. Het Delftse team past dit concept daarentegen toe op warmte. "Eenvoudiger dan andere opties", licht De Jong toe. Bovendien gebruikt de warmtepomp buitenlucht als bron, zodat de lagedrukzijde van de cyclus het hele jaar door hetzelfde blijft. "We halen dezelfde verwarmingscapaciteit, zelfs als de buitentemperatuur laag is."

"Het voordeel is dat we met deze technologie een hoog verwarmingsvermogen kunnen creëren op een klein oppervlak", voegt de ondernemer toe. Conventionele luchtwarmtepompen hebben veel luchtstroom nodig die door de verdamper stroomt, en er worden externe ventilatoren gebruikt om deze luchtstroom op te wekken. Het systeem van Tarnoc gebruikt daarentegen vijf tot zes keer minder lucht en kan lucht aanzuigen via een eenvoudig extern kanaal.

Eenvoudige installatie om het gebruik te vergroten

Om een natuurlijke vervanging voor gasketels te zijn, richtte de startup zich op het zo eenvoudig mogelijk maken van de installatie van de warmtepomp. "Als je in een huis woont dat een paar decennia geleden is gebouwd en je cv-ketel gaat kapot en je wilt hem vervangen door een warmtepomp, dan moet je veel werk verzetten. Er moet vloerverwarming worden geïnstalleerd, de isolatie moet worden verhoogd en het leidingwerk moet worden vernieuwd. Dit is voor veel mensen een hindernis. Onze belangrijkste motivatie was om dit proces voor mensen te vergemakkelijken," benadrukt De Jong.

Deze omschakeling mogelijk maken is een van de drijfveren van de cto van Tarnoc. "Ik denk dat mensen onderschatten hoeveel van hun CO-voetafdruk afkomstig is van hun verwarmingssysteem. De meeste mensen denken dat een kubieke meter gas en een kilowatt evenveel energie kosten," zegt hij. Naast het feit dat een kubieke meter gas gelijk is aan 10 kWh energie, zijn elektrische boilers over het algemeen efficiënter dan gasboilers.

Licht controleren voor energie-efficiëntie: zo geeft Stijn Kragt impuls aan groene transitie

Voor de eerste aflevering van de Green Transition Drivers sprak IO met Stijn Kragt, ceo van ClimAd Technology, een startup die werkt aan het slim maken van glas.

Read More

'Waarom wij niet?'

De Jong en Wijdeweld waren vroeger lid van dezelfde roeivereniging, waar ze elkaar ontmoetten en bedachten hun krachten te bundelen. "We hebben allebei een ondernemersmentaliteit en het was ons duidelijk dat er een marktkans was voor warmtepomptechnologie, dus we dachten: waarom wij niet?"

Sindsdien is de reis begonnen en vanaf de allereerste tests kan Tarnoc nu rekenen op een team van 12 personen, dat zich bijna volledig toelegt op verder onderzoek en ontwikkeling van de technologie. "Eerlijk gezegd hadden we niet gedacht dat we er zo lang over zouden doen. Dat kun je naïef over hoe lang het het zou duren om deze technologie op de markt te brengen, maar ons product trok de aandacht van velen; meer dan 10.000 mensen hebben zich op onze wachtlijst ingeschreven," vertelt De Jong. Hij hoopt volgend jaar met de productie te kunnen beginnen.

Ondertussen heeft Tarnoc negen prototypes geïnstalleerd in heel Nederland die "vlekkeloos" werken. Huidige tests lopen nu ten einde; de startup verwacht in het komende najaar nieuwe prototypes te installeren.

Als technologieliefhebber is De Jong benieuwd of de technologie waaraan wordt gewerkt een gamechanger kan zijn. Tegelijkertijd tikt de klok door, want de EU wil in 2050 klimaatneutraal zijn. "We kunnen niet snel genoeg gaan. 2050 staat voor de deur. Ik denk echt niet dat we over twintig jaar zijn uitgestorven als we de klimaatverandering niet snel oplossen. Maar oplossen moeten we het uiteindelijk toch, dus waarom niet nu beginnen?"