Waarom de startupwereld meer vrouwelijkheid nodig heeft

Toen Eline van Beest, CEO van Hybridize Therapeutics, het podium betrad tijdens het LEVEL UP 2025-evenement in Eindhoven, wilde ze niet alleen over haar eigen succesverhaal praten. In plaats daarvan gebruikte ze haar ervaringen om een dieper punt te maken: het startup-ecosysteem wordt nog steeds gedomineerd door mannelijke eigenschappen, terwijl innovatie alleen tot bloei komt als zowel het mannelijke als het vrouwelijke aanwezig zijn.

Haar keynote was een mix van persoonlijke geschiedenis en cultuurkritiek. “Mijn verhaal begon met Kerstmis”, herinnerde ze zich, “toen mijn vader naar me toe kwam met een idee voor zijn patiënten. Ik ging naar mijn professor om te vragen of ik eraan kon werken als mijn afstudeeropdracht. En hij zei letterlijk: ‘Meisje, waarom ga je niet even buiten spelen?’ Dat motiveerde me echt om te bewijzen dat hij ongelijk had.”

En dat deed ze. Van Beest ontwikkelde een medisch hulpmiddel voor de behandeling van slaapapneu, studeerde als beste van haar faculteit af, richtte samen met anderen een bedrijf op bij YES!Delft, haalde durfkapitaal binnen, voerde uitgebreide klinische proeven uit en verkocht uiteindelijk haar start-up NightBalance aan Philips. De reis was, zoals ze het zelf omschreef, “tien jaar van opwinding, angst en eenzaamheid tegelijk”.

Mannelijke drive, vrouwelijk perspectief

Hoewel veel oprichters obstakels tegenkomen, realiseerde Van Beest zich geleidelijk dat die van haar anders waren. “Stukje bij beetje begon ik te beseffen dat het te maken had met vrouwelijkheid, met het feit dat ik een vrouw was”, zei ze. Haar aanpak – advies inwinnen, opties zorgvuldig afwegen en consensus bereiken – werd vaak afgewezen. "Mijn board zei eerst dat ik een democratie leidde, en daarna noemden ze me koppig. Het kostte me veel tijd om te begrijpen dat ze eigenlijk reageerden op vrouwelijkheid.“

In haar speech gebruikte ze de culturele dimensies van Hofstede om het verschil uit te leggen: ”Mannelijkheid neigt naar kracht, ambitie en gedrevenheid. Vrouwelijkheid wordt gekenmerkt door zorgzaamheid, gelijkheid, samenwerking, rust en luisteren. Dit gaat niet over mannen en vrouwen, hoewel vrouwen doorgaans meer vrouwelijke eigenschappen hebben. Maar de beste leiders en de beste teams combineren beide."

Van Beest daagde het publiek uit met speelse vragen: Wie zet een IKEA-kast in elkaar zonder de handleiding te lezen? Wie durft tijdens vergaderingen ‘domme’ vragen te stellen? In beide gevallen liet ze zien hoe vrouwelijke benaderingen – zorgvuldige voorbereiding, openheid voor de perspectieven van anderen, waarheidsvinding – vaak verkeerd worden begrepen, maar in feite cruciaal zijn voor innovatie.

Leren van mislukkingen

Het verhaal van haar eigen bedrijf was hier een levendig voorbeeld van. Tijdens de eerste klinische proef faalde het apparaat van NightBalance bij 60% van de patiënten. “Paniek. Grote paniek”, zei Van Beest. “Iedereen zocht naar oplossingen. Maar ik vroeg me af: wat gebeurt hier? Ik heb zoveel tijd besteed aan het ontwikkelen van dit apparaat. Ik verdiepte me in het probleem en iedereen vond dat ik te traag was. Maar dat leidde tot elf nieuwe patenten en algoritmen die het probleem oplosten.”

Voor haar was falen geen nederlaag, maar informatie. “Het mannelijke leidt naar oplossingen, de wil om koste wat kost te slagen. Het vrouwelijke is eerder geneigd om het falen te omarmen. En dat is precies waar innovatie ligt; als je durft te kijken.”

De onbegrepen dienende houding

Van Beest sprak ook over haar “dienende houding”. Tijdens vergaderingen neemt ze niet altijd het woord. “Dat klinkt misschien passief, maar ik observeer en vraag me af: hoe kan ik het beste bijdragen? Soms betekent dat dat ik de olifant in de kamer benoem, zoals toen Philips bang was voor kannibalisering. Toen ik dat eenmaal had gezegd, kwam de hele samenwerking op gang.”

Het misverstand, merkte ze op, is dat stilte gelijk staat aan zwakte. “Mijn enige doel is om de vergadering te laten schitteren, niet om zelf de ster te worden. Dat betekent niet dat ik niets te zeggen heb - ik wil alleen zeggen wat echt belangrijk is.”

De overname van haar bedrijf door Philips onderstreepte ook de waarde van vrouwelijke nauwkeurigheid. “Elk contract werd bijgehouden, elke test werd dubbel gecontroleerd, elk dossier was op zijn plaats. Niet omdat ik mijn team niet vertrouwde, maar omdat nauwkeurigheid vanaf dag één essentieel is. De belangrijkste dealbreaker bij fusies en overnames is dat dingen achter de schermen niet op orde zijn.”

Te vaak, zei ze, wordt dergelijke aandacht voor detail afgedaan als micromanagement of een teken van perfectionisme. In werkelijkheid kan het het verschil betekenen tussen succes en mislukking.

Eline van Beest bij LEVEL UP 2025 © Bram Saeys

Instinctieve vooringenomenheid overwinnen

Van Beest sloot af met een verwijzing naar onderzoek naar cognitieve vooringenomenheid. Op basis van het werk van Daniel Kahneman herinnerde ze het publiek eraan dat de meeste mensen werken volgens “systeem één” (snel, instinctief denken), vooral in nieuwe situaties zoals innovatie. “Als ik je vraag om je een leider of een uitvinder voor te stellen, welk beeld komt dan in je op? Toen ik AI vroeg om uitvinders te genereren, kreeg ik een kamer vol mannen. Dat is systeem één: herhaling, instinct, vooringenomenheid.”

De oplossing, zo stelde ze, is om bewust “systeem twee” (langzaam, weloverwogen denken) in te schakelen bij het evalueren van vrouwelijke leiders of oprichters. “Onderzoek toont aan dat ideeën die door mannen zijn ontwikkeld, meer worden gewaardeerd en vaker worden gepatenteerd, zelfs als ze identiek zijn aan die van vrouwen. Dus wanneer je een instinctieve reactie voelt, stop dan even en denk na. Want in deze mannelijke wereld is het een groot voordeel om een beetje vrouwelijkheid toe te voegen.”

In haar slotwoord benadrukte ze dat het ene niet zonder het andere kan: “Dit zijn absoluut twee kanten van het systeem die het weefsel doorsnijden. We hebben beide nodig.”