Voedselzekerheid onder druk: 'Innovatie kan helpen'

Tijdens zijn 36 jaar dienst in het Britse leger heeft luitenant-generaal Richard Nugee vele conflictsituaties meegemaakt, waaronder in Kosovo, Irak en Afghanistan. Het laatste deel van zijn militaire carrière was gewijd aan één speciale operatie: het herzien van de aanpak van de Britse defensie op het gebied van klimaatverandering en duurzaamheid.

Hij kreeg internationale erkenning, werd een thought leader en breidde zijn beleidsactiviteiten uit door te werken als directeur en adviseur van verschillende startups. Voedselzekerheid is een van de onderwerpen die hem het meest interesseert, waarbij hij zijn ervaring in het leger combineert met aandacht voor klimaatverandering.

Luitenant-generaal Nugee is de openingsspreker voor de 10e editie van F&A Next. Het evenement, dat op 21 en 22 mei in Wageningen plaatsvindt, is een kans voor agrifoodinvesteerders, bedrijven en innovators om elkaar te ontmoeten. In zijn toespraak zal hij ingaan op de impact van geopolitieke ontwikkelingen op voedselzekerheid en een veerkrachtig agrifoodsysteem. Wij spraken met hem over enkele implicaties van deze crisis en de rol van innovatie bij het oplossen ervan.

Klimaatverandering, oorlog en geopolitieke spanningen hebben een grote invloed op de voedselzekerheid. Wat is jouw kijk op de huidige situatie?

“Zoals de zaken er nu voor staan, zijn er twee grote problemen. Klimaatverandering maakt het moeilijker om voedsel te verbouwen vanwege warmere temperaturen, periodes van droogte en toenemende woestijnvorming. Een ander aspect dat daar nauw mee samenhangt zijn de hittegolven, die een duidelijk effect hebben op de voedselzekerheid. Dat werd bijvoorbeeld een paar jaar geleden duidelijk in Canada.

Groeperingen zoals Boko Haram in Afrika gebruiken voedsel en water als wapens, waardoor tekorten erger worden en conflicten ontstaan. Dit gebeurt zelfs in stabielere landen zoals Egypte en Jordanië, waar mensen zich tegen hun regering kunnen keren. Al deze dingen komen samen en zorgen voor grotere voedselonzekerheid.”

Hoe moet Europa zich op bedreigingen voor de voedselzekerheid voorbereiden?

“De Middellandse Zee is al duizenden jaren een stabiliserende kracht voor de Europese landbouw, maar warmt nu bijna twee keer zo snel op als de gemiddelde oceaan. Europa wordt minder voedselproductief, door het opwarmende klimaat en de afname van vis. In het Verenigd Koninkrijk is er een debat gaande. Sommige mensen willen dat het land volledig zelfvoorzienend wordt. Anderen vinden dat het beter is om meer voedsel wereldwijd te verhandelen.

Er moet een evenwicht zijn tussen de twee. Aan de ene kant kan technologie het makkelijker maken om onze voedselproductiviteit te verhogen. Aan de andere kant moeten we de wereldwijde voedselhandel verbeteren en werken aan een gelijkmatige verdeling van voedsel voor iedereen. Op die manier beschermt niet alleen Europa, maar de hele wereld zich tegen de schade die de klimaatverandering met zich meebrengt.”

AI hervormt plantenveredeling voor klimaatbestendige gewassen

Wetenschappers gebruiken het potentieel van AI om klimaatbestendige gewassen te ontwikkelen, die cruciaal zijn voor onze voedselzekerheid.

Lees meer

Naar welke oplossingen moeten jonge ondernemers kijken om de voedselcrisis aan te pakken?

“Het zal heter worden en er zullen meer overstromingen en periodes van droogte zijn, wat uiteindelijk ons vermogen om voedsel te verbouwen belemmert. Het draait allemaal om voedselproductie en hoe we voedsel kunnen verbouwen in omgevingen waar dat nu niet kan of in de toekomst niet mogelijk zal zijn.

Aan de andere kant moeten we een oplossing in Europa vinden, zodat onze opbrengst verbetert zonder afhankelijk te zijn van kunstmest. Kunstmest is van grote waarde geweest, maar de bodem kan het niet meer aan na meer dan zestig jaar intensief gebruik ervan. We moeten manieren bedenken om dezelfde opbrengsten te krijgen zonder kunstmest.”

Hoe kunnen startups in de agrofoodsector concurrerend blijven in dit scenario?

"Ik heb op verschillende niveaus ervaring met startups, en een bewezen resultaat is altijd de eerste prioriteit. In de agrofoodsector vergt dit veel tijd, en in de startupwereld betekent tijd simpelweg geld.

In welvarende delen van de wereld is voedsel geen probleem, maar energie wel. Toch moeten we begrijpen dat we zowel de kwaliteit van ons voedsel als de opbrengst van onze boerderijen moeten verbeteren, terwijl we tegelijkertijd minder kunstmest gebruiken. Dit vraagt om investeringen, maar die blijven voorlopig uit."

'Klimaatverandering is oplosbaar, maar kapitaal ontbreekt'

Liza Rubinstein Malamud, medeoprichter van Carbon Equity, is de hoofdpersoon van de nieuwe aflevering van IO's Green Transition Drivers serie.

Lees meer

Hoe moeten organisaties hun aanpak herzien om klimaatverandering bovenaan hun agenda te zetten?

“Ik heb het vaak over door een duurzaamheidslens heen kijken. Daarmee bedoel ik dat je anders naar iets kunt kijken, op zoek naar verbetering. Bijvoorbeeld, wat als er morgen geen olie meer was? Wat zou je als bedrijf doen om ervoor te zorgen dat je kunt blijven opereren? Ik moedig bedrijven sterk aan om te kijken naar hoe ze zaken doen in elk deel van hun toeleveringsketen.

Het tweede aspect is zoeken naar mogelijkheden. Zijn er nieuwe technologieën die we kunnen omarmen? Dit is wat ik met het leger heb gedaan: nieuwe technologieën vinden die uiteindelijk tot een beter resultaat leiden. We zullen onze weg uit de crises vinden door te innoveren.”

Hoe kijk je naar de toekomst?

“Als soldaat moet je een optimist zijn. Ik zag altijd het tegenovergestelde van econoom Malthus. Hij voorspelde dat de wereld halverwege de 19e eeuw zonder voedsel zou raken door de bevolkingsgroei na de industriële revolutie. Maar hij zat er fundamenteel naast. Hij hield geen rekening met technologische vooruitgang, die ervoor zorgde dat we juist méér voedsel konden produceren.

Het zal moeilijk worden, maar we zullen de technologie vinden om ons te helpen. Op dit moment lijkt vasthouden aan de status quo aantrekkelijker dan de toekomst. Maar dat zal niet zo blijven. Ik geloof dat technologie ons uit de problemen kan helpen. Sommigen noemen dat naïef, maar kijk hoe snel AI zich heeft ontwikkeld. Als we diezelfde versnelling toepassen op wereldwijde problemen, kan technologie heel snel vooruitgang boeken.”