Virtuele regio, echte impact: Digital Twin versnelt woningbouw

Om in 2040 voldoende woonruimte te bieden voor de groeiende bevolking, moeten er in de regio Zuidoost-Brabant 62.000 woningen bijkomen. Een immense opgave, zeker als daar ook nog infrastructuur, mobiliteit en duurzaamheid in meegewogen moeten worden. Tijdens de bijeenkomst op 17 april werd daarom niet alleen het nieuwe Realisatieteam MRE Wonen gepresenteerd, maar ook een innovatieve digitale tool die bij moet dragen aan versnelling én betere keuzes: de Digital Twin.

Deze geavanceerde digitale kopie van de regio helpt beleidsmakers, ambtenaren en andere betrokkenen om woningbouwscenario’s en hun effecten op bijvoorbeeld verkeer, geluid en luchtkwaliteit beter te begrijpen en af te stemmen. “Een toekomstbestendige leefomgeving is het doel dat we met deze digital twin nastreven”, zegt Peter Rasker, Director of Market, Mobility & Built Environment bij TNO. “Daarbij gaat het om zaken als andere mobiliteitsconcepten en emissieloos bouwen als voorwaarde voor een effectieve ontwikkeling van high-tech in balans met een goed functionerende samenleving.”

Eén gedeeld beeld van complexe realiteit

De kracht van de Digital Twin zit in het combineren van veel verschillende databronnen in één overzichtelijk interactief model. Denk aan gegevens over woningen, bewoners, wegen, openbaar vervoer, geluidsoverlast en luchtvervuiling – allemaal gevisualiseerd in een kaart van de regio. De tool is ontwikkeld door TNO in samenwerking met kennispartners en is vanaf nu beschikbaar in het kantoor van de Metropoolregio Eindhoven (MRE).

Waar traditionele planvorming vaak blijft steken in dikke rapporten of tijdrovende modellen, biedt de Digital Twin een gedeeld beeld dat direct met alle betrokken partijen besproken kan worden. Dat versnelt niet alleen het besluitvormingsproces, maar helpt ook om beter samen te werken, zeker als het gecombineerd wordt met de doelen van het Realisatieteam Wonen. “Dit zorgt dat we samen nóg beter kunnen verbinden”, aldus Suzan van de Goor, wethouder in Waalre en voorzitter van het regionale portefeuillehoudersoverleg Ruimte & Wonen. “Kennisinstellingen, het bedrijfsleven en de overheid. We zetten onze schouders eronder, ieder vanuit eigen expertise en in samenhang.”

Wat gebeurt er als je pakweg 7000 woningen toevoegt?

Een voorbeeld uit de Digital Twin toont hoe ruim 7000 nieuwe woningen in Deurne invloed hebben op de mobiliteit in de regio. Niet alleen binnen de gemeente zelf, maar ook in buurgemeenten en zelfs tot aan de ring van Eindhoven ontstaan toenames in verkeersdrukte. Inzicht in dit soort patronen maakt het mogelijk om gericht aanvullende maatregelen te nemen – zoals het verbeteren van het openbaar vervoer, aanpassen van snelheden of toevoegen van fietsstructuren.

Lancering digital twin voor Metropoolregio Eindhoven © io+

Een ander scenario bekijkt de impact van KnoopXL, de ‘inbreiding’ rondom station Eindhoven, waar grootschalige woningbouwplannen zijn. Hier laat het model zien dat zonder extra maatregelen het autoverkeer fors zal toenemen, terwijl het gebruik van de trein nauwelijks stijgt. Alleen als ook het station en de OV-infrastructuur worden versterkt, verandert dat patroon. De tool laat dit visueel en direct zien, waardoor het gesprek over mobiliteit veel concreter gevoerd kan worden.

Van inzicht naar handelingsperspectief

De Digital Twin is ontworpen om snel inzicht te geven in de gevolgen van beleidskeuzes. Door verschillende scenario’s naast elkaar te zetten – met of zonder extra wegen, snelheidsverlagingen of OV-maatregelen – ontstaat er een rijk palet aan opties waaruit bestuurders kunnen kiezen. Zo wordt het maken van beleid niet alleen transparanter, maar ook effectiever.

Het model is bedoeld om met mitigerende maatregelen te kunnen spelen, zo werd duidelijk tijdens de demonstratie. Denk aan lagere parkeernormen, aanpassingen in openbaar vervoer of nieuwe mobiliteitsconcepten. Zelfs de uitstoot van stikstof of de toename van geluid kunnen worden doorgerekend. Dat levert niet alleen inzicht op, maar ook directe input voor het gesprek met inwoners, bedrijven en andere stakeholders.

Wat de tool extra bijzonder maakt, is dat hij niet draait op grote rekenservers, maar op krachtige grafische kaarten zoals die ook in de game-industrie worden gebruikt. Daardoor kunnen berekeningen razendsnel worden uitgevoerd en kan men ter plekke scenario’s aanpassen en resultaten direct visualiseren. Dit verlaagt de kosten en maakt de tool breder inzetbaar voor gemeenten in de regio.

Scenexus: de startup die stedelijke planning wereldwijd radicaal wil verbeteren

Elke maand interviewen we een startup die onlangs een investering heeft ontvangen. Deze maand: Scenexus.

Lees meer

Koppeling met uitvoering: het Realisatieteam Wonen

De Digital Twin moet aansluiten bij de opdracht van het Realisatieteam MRE Wonen, een regionale uitvoeringsorganisatie die gemeenten ondersteunt bij het versnellen van woningbouw. Dit team bundelt expertise en capaciteit om knelpunten op te lossen en projecten vooruit te helpen. “Ons werk is een succes als betrokkenen na afloop kunnen zeggen dat we als Realisatieteam blokkades hebben kunnen wegnemen, waardoor er meerwaarde is ontstaan”, aldus Hans Timmermans, die recent is gestart als kwartiermaker.

De tool en het team versterken elkaar. Waar de Digital Twin inzicht en sturingsinformatie biedt, zorgt het Realisatieteam voor daadwerkelijke actie. En dat is nodig, stelt Paul van Nunen, directeur van Brainport Development: “Het Realisatieteam Wonen, dat gebruik kan maken van de middelen uit het Brainport Partnerfonds, is ontzettend belangrijk om de gemeenten te helpen bij het opzetten van de woningbouwprojecten. Maar daarnaast speelt ook innovatie een cruciale rol, zoals zichtbaar wordt in de digital twin.”