Rapport: Nederland is voorloper in hersengeïnspireerde computers
Met de Neuromorphic Computing Roadmap positioneert Nederland zich als wereldwijde koploper op het gebied van hersengebaseerde computers.
Published on October 10, 2025
Medeoprichter van Media52 en hoogleraar Journalistiek, bouwt aan IO+, events en Laio, met focus op commerciële kansen—en blijft schrijven voor IO+.
Wanneer een menselijk brein complexe redeneringen uitvoert, verbruikt het slechts ongeveer 20 watt aan stroom, wat ongeveer gelijk is aan de energie die nodig is om een zwakke gloeilamp te laten branden. Een supercomputer die vergelijkbare taken uitvoert, zou miljoenen keren meer energie nodig hebben. Dit verbluffende contrast vormt de kern van een technologische revolutie die momenteel in Nederland vorm krijgt: neuromorfisch computergebruik, een vakgebied dat chips en algoritmen ontwerpt die zijn geïnspireerd op de manier waarop onze hersenen informatie verwerken.
De gisteren verschenen nieuwe Neuromorphic Computing Roadmap 2025, in opdracht van Topsector ICT en gecoördineerd met input van de academische wereld, het bedrijfsleven en de overheid, beschrijft hoe Nederland zijn vroege voorsprong kan omzetten in wereldwijd leiderschap. “Nederland heeft alle bouwstenen om de volgende stap te zetten”, zegt Frits Grotenhuis, directeur van Topsector ICT. “Door principes toe te passen die zijn geïnspireerd op de werking van de hersenen, kunnen we AI duurzamer, efficiënter en beter toepasbaar maken op gebieden als defensie, productie, energie en telecommunicatie.”
Een uniek ecosysteem
De roadmap, opgesteld door Birch Consultants, benadrukt de zeldzame volledigheid van Nederland in de neuromorfische waardeketen: van materiaalonderzoek tot software, algoritmen en toepassingen. Het noemt sterke academische centra zoals CogniGron, NL-ECO en Mission 10-X, evenals startups zoals Innatera, Axelera AI en Hoursec, als de belangrijkste spelers in het opkomende ecosysteem. Samen vormen zij, zoals de routekaart stelt, “een gemeenschap die al bijna de gehele neuromorfische stack bestrijkt”.
Die diepgang is ongebruikelijk. “In de meeste landen is neuromorfisch onderzoek ofwel puur academisch ofwel puur industrieel”, stelt de routekaart. “In Nederland bestaan beide en werken ze samen, waardoor de expertise en het momentum worden gecreëerd om het vakgebied vooruit te helpen.”
Het document onderstreept ook het strategische belang van neuromorfisch computergebruik voor de Nationale Technologiestrategie (NTS) en merkt op dat het rechtstreeks verband houdt met vijf van de tien Nederlandse prioritaire sleuteltechnologieën: AI & data, halfgeleiders, kwantumtechnologieën, cyberbeveiliging en geïntegreerde fotonica.
Neuromorfisch computergebruik en onze conferentie Watt Matters in AI
Met de deze week gepubliceerde Neuromorphic Computing Roadmap positioneert Nederland zich als wereldwijde koploper op het gebied van door de hersenen geïnspireerd computergebruik – een sleutel tot het oplossen van het groeiende energieprobleem van AI en een centraal thema op de komende conferentie Watt Matters in AI.
Waarom dit belangrijk is
De roadmap laat weinig twijfel bestaan over de urgentie. “De fundamentele prestatiebeperkingen van conventionele systemen, met name wat betreft energieverbruik, worden steeds restrictiever”, waarschuwt het. De wereldwijde AI-workloads exploderen en zelfs 's werelds meest efficiënte datacenters, zoals de nieuwe 2,2 gigawatt AI-hub van Amazon, brengen de elektriciteitsnetten tot het uiterste.
Neuromorfische architecturen beloven daarentegen een enorme efficiëntieverbetering door geheugen en verwerking op dezelfde fysieke locatie te combineren, waardoor datatransport en warmteontwikkeling worden verminderd. In de praktijk betekent dit dat dezelfde AI-taak niet in megawatts, maar in watts kan worden uitgevoerd, een thema dat sterk zal resoneren op Watt Matters in AI, de internationale conferentie in Eindhoven later dit jaar, gericht op radicale energie-efficiëntie in kunstmatige intelligentie.
Zoals Hans Hilgenkamp (Universiteit Twente) opmerkte bij de aankondiging van het Watt Matters-programma: “Als we AI op verantwoorde wijze willen opschalen, is neuromorfisch computergebruik een van de weinige realistische manieren om vooruitgang te boeken.”
Bouwen aan de toekomstige hersenen van computers
De routekaart roept op tot onmiddellijke investeringen in gedeelde faciliteiten voor benchmarking en prototyping, naar schatting ongeveer 30 miljoen euro over een periode van vijf jaar. Deze faciliteiten, vergelijkbaar met andere nationale testomgevingen, zouden onderzoekers en bedrijven in staat stellen om gezamenlijk hardware en algoritmen te ontwerpen, waardoor innovatie wordt versneld en de risico's van industriële toepassing worden verminderd.
Op korte termijn ligt de focus op het toepassen van neuromorfische principes op bestaande hardware, zoals spiking neurale netwerken en in-memory computing, terwijl op langere termijn nieuwe materialen en apparaten worden ontwikkeld. “Het combineren van analoge en digitale berekeningen is niet alleen mogelijk, maar ook noodzakelijk”, aldus het document, dat een pragmatische, evolutionaire aanpak signaleert.
Naast infrastructuur voorziet de routekaart in een gecoördineerde nationale structuur die de academische wereld, startups, bedrijven en ministeries met elkaar verbindt. Een stuurgroep onder Topsector ICT zal de strategie begeleiden, terwijl initiatieven zoals de Future of Compute-missie naar het Verenigd Koninkrijk (november 2025) gericht zijn op het versterken van de internationale samenwerking.
Van laboratoria naar leiderschap
De ambitie van Nederland, zoals verwoord in de routekaart, is niets minder dan een moonshot: “Zo efficiënt en functioneel kunnen rekenen als het menselijk brein.”
Deze ambitie sluit nauw aan bij de bredere doelstellingen van Europa op het gebied van technologische soevereiniteit en duurzaamheid. Neuromorfisch computergebruik zou een beslissende rol kunnen spelen bij het verminderen van de energievoetafdruk van AI, het vergroten van de digitale autonomie en het veiligstellen van het industriële concurrentievermogen, allemaal belangrijke thema's die aan bod zullen komen tijdens Watt Matters in AI op 26 november 2025 in Eindhoven.
Ga voor meer informatie over de Watt Matters in AI-conferentie en de focus op neuromorfische en energie-efficiënte computing naar wattmattersinai.eu.
Watt Matters in AI
Watt Matters in AI is een conferentie die zich richt op het verkennen van het potentieel van AI met aanzienlijk verbeterde energie-efficiëntie. In aanloop naar de conferentie publiceert IO+ een serie artikelen die de huidige situatie en mogelijke oplossingen laten zien. Tickets voor de conferentie zijn te vinden op wattmattersinai.eu.