Stikstofcrisis zet een derde van woningbouwprojecten op het spel

De stikstofcrisis in Nederland vormt een grote bedreiging voor de bouw en de landbouw, heeft gevolgen voor meer dan een derde van de geplande woningbouwprojecten en vereist dringende milieumaatregelen. Volgens een rapport van de organisatie Bouwend Nederland staat er €138 miljard aan investeringen op het spel.

In de analyse, die de brancheorganisatie woensdag aan de overheid overhandigde, wordt gedetailleerd ingegaan op de gevolgen van de huidige stikstofcrisis. Meer dan 244.000 geplande woningen lopen momenteel direct gevaar. Het AD heeft de situatie in kaart gebracht, waaruit blijkt dat vier provincies - Drenthe, Gelderland, Overijssel en Noord-Brabant - de aanvragen voor bouwvergunningen volledig hebben stilgelegd. “Als je geen vergunning kunt aanvragen, kun je ook niets, maar soms vraag ik me af of de urgentie nog wel gevoeld werd”, zegt voorzitter Arno Visser van Bouwend Nederland.

De crisis reikt verder dan woningbouwprojecten en bedreigt driekwart van de utiliteitsbouw, waaronder kritieke infrastructuur zoals scholen en ziekenhuizen. Het stoppen van deze projecten zou de nijpende huizencrisis in het land verder verergeren.

Wat is de stikstofcrisis?

Nederland, dat te maken heeft met de hoogste stikstofconcentraties per hectare in Europa met niveaus die de 500 mol per hectare overschrijden (status 2021), moet deze crisis dringend aanpakken en de uitstoot verminderen. Het grootste deel van deze uitstoot houdt verband met de veehouderij, waarbij ammoniak vrijkomt. Ongeveer 80% van de ammoniakuitstoot is afkomstig van dierlijke mest. Het land vecht al lange tijd tegen deze vervuiling, die schadelijk is voor het milieu, de volksgezondheid en de biodiversiteit.

Juridische druk en reactie van de overheid

Recente juridische ontwikkelingen hebben de urgentie om actie te ondernemen vergroot. Een baanbrekende uitspraak van de rechtbank in Den Haag, als gevolg van de rechtszaak van Greenpeace, heeft de regering verplicht om de stikstofreductie te versnellen. De rechtbank legde een boete van €10 miljoen op als de doelstellingen voor 2030 niet worden gehaald. De verlaging van de financiering door het huidige kabinet van €24 miljard naar €5 miljard is bekritiseerd als een 'stap terug' in de aanpak van de crisis. Volgens de doelstelling voor 2030 moet 50% van de kwetsbare Natura 2000-gebieden vrij zijn van stikstofoverbelasting, tegen 28% nu.

Daarom roept ook Bouwend Nederland op tot actie op de stikstofcrisis, het aanpakken van emissies. Daarnaast worden verdere investeringen in natuur en biodiversiteit verwacht.

Deze op plasma gebaseerde technologie brengt stikstofuitstoot van boerderijen omlaag

Stikstofconcentraties zijn een punt van zorg in Nederland, waarvan het grootste deel afkomstig is van de veehouderij. N2 Applied biedt een innovatieve oplossing.

Technologische oplossingen voor de stikstofcrisis

Innovatie biedt een veelbelovende weg voorwaarts, met onderzoek waaruit blijkt dat de implementatie van 62 verschillende landbouwinnovaties de ammoniakuitstoot met wel 50% kan verminderen. Een voorbeeld is de plasma-gestuurde technologie van N2 Applied, die dierlijke mest omzet in duurzame kunstmest door alleen gebruik te maken van lucht en elektriciteit. Dit systeem, gehuisvest in een 20-voet container, kan mest van 100-150 koeien verwerken en kunstmest produceren die tot 40% beter presteert dan onbehandelde drijfmest.

Ook de bouwsector reageert met technologische innovatie. TNO heeft gespecialiseerde rekentools ontwikkeld die de uitstoot van stikstof, fijnstof en CO₂ tijdens de bouw modelleren. Deze tools maken real-time monitoring van de uitstoot van apparatuur mogelijk en stellen belanghebbenden in staat om de impact van ontwerp- en materiaalkeuzes op de stikstofuitstoot te beoordelen.

Nu de gevolgen van de stikstofcrisis in cijfers zijn uitgedrukt, is het kabinet van Dick Schoof aan zet om een haalbare strategie op te stellen om de trend om te buigen. Dit moet beleidsmatig gebeuren, maar ook door de toepassing van technologieën die de stikstofvervuiling kunnen helpen verminderen, te faciliteren.

Innovaties kunnen einde maken aan stikstofcrisis - mits Den Haag flink meer investeert

Met behulp van haalbare innovaties en maatregelen kan de landbouwsector de uitstoot van ammoniak in de komende vijf jaar met bijna de helft terugdringen.