Startups hebben een startbaan nodig, geen wegversperring
Ervaren startup-founders uit de Brainportregio gingen boven een bord spaghetti in gesprek over wat nodig is voor een goed startupklimaat.
Published on May 5, 2025
Medeoprichter van Media52 en hoogleraar Journalistiek, bouwt aan IO+, events en Laio, met focus op commerciële kansen—en blijft schrijven voor IO+.
Een tiental doorgewinterde startup-founders kwam op 1 mei bijeen in een informele achtertuin in Eindhoven, met borden pasta en flessen bier op tafel. Hun gespreksthema: de stand van zaken in het startupklimaat in Nederland. Het resultaat was een openhartig, kritisch, maar ook hoopvol gesprek over wat wel en niet werkt en wat er moet veranderen. De bijeenkomst was een initiatief van Gerard & Anton Community, georganiseerd door gastheer Bert-Jan Woertman met medeorganisatoren Xaveria Vossen en Bob van der Meulen.
De toon werd al vroeg in het gesprek gezet: “Wat startups nodig hebben, is een startbaan, geen wegversperring.” *) Die zin werd een soort refrein gedurende de hele avond. De deelnemers, allemaal founders die de ups en downs van het opzetten van techbedrijven in de Brainportregio en daarbuiten hebben meegemaakt, hielden zich niet in met hun kritiek op het Nederlandse startup-ecosysteem. Gelukkig hadden ze ook volop oplossingsrichtingen.
Te comfortabel om te innoveren?
Een terugkerend thema was comfort, en hoe dat een valkuil kan zijn. “Waar de comfortzone begint, eindigen de dromen”, vatte een van de aanwezigen een bredere zorg samen. De groep was het erover eens dat de Nederlandse samenleving weliswaar goed georganiseerd en stabiel is, maar dat juist die stabiliteit het soort urgentie en risicobereidheid kan verstikken dat startups nodig hebben om te gedijen. “In landen als Oekraïne wordt innovatie gedreven door noodzaak. Hier ontbreekt die noodzaak vaak.”
De Nederlandse nadruk op efficiëntie en budgetbeheersing – op veel gebieden waardevol – kan startende ondernemers juist in de weg staan. “Een startup heeft vrijheid nodig om fouten te maken, snel te handelen en doodlopende wegen te verkennen”, merkte iemand op. “Maar ons systeem is vanaf het begin te veel gericht op structuur.”
De culturele kloof: falen, taal, diversiteit
Verschillende founders vergeleken de Nederlandse houding met de Amerikaanse mentaliteit. “In de VS zeggen ze als je een idee pitcht: ‘Je wordt vast nog wel beter – ik geef je alvast wat geld om je droom te verwezenlijken.’ Hier is het meer: ‘Waar is je begrotingsprognose?’”
De groep besprak ook de taalbarrière die nog steeds bestaat in de regio. “Sommige mensen weigeren gewoon Engels te spreken in een professionele omgeving. Dat geeft het signaal dat internationaal talent niet volledig welkom is”, merkte een deelnemer op. De uitdaging is niet alleen taalkundig, maar ook cultureel. Internationale founders blijven vaak in een aparte bubbel, los van Nederlandse ondernemers.
Maar er waren ook positieve signalen: “De jongere generatie is veel internationaler en werkt beter samen. Het zijn vooral de hogere lagen – het management, de investeerders – waar het nog aan diversiteit ontbreekt.”
Een gefragmenteerd landschap
Een ander punt dat naar voren kwam, was fragmentatie. Met verschillende regio's, ROM's, accelerators en overheidsprogramma's die allemaal hun eigen initiatieven ontplooien, kan het ondersteuningssysteem voor start-ups in Nederland versnipperd en inefficiënt overkomen. ”We zijn een klein land. Waarom hebben we zoveel concurrerende structuren?”
Een oplossing? Consistente ontmoetingsplaatsen. “Kijk naar het Venture Café in Boston. Elke donderdagavond is het er druk – mensen rijden een uur om er te zijn. Dat soort regelmaat en energie zorgt voor momentum. Dat hebben we hier niet echt.”
Financiering zonder wrijving
Misschien wel de meest praktische les van de avond ging over financiering in een vroeg stadium. Het is niet dat er geen geld beschikbaar is, maar wel de vorm waarin het wordt verstrekt. “We storten ons te snel op waarderingen en juridische kaders”, zei een van de founders. “In dat stadium bestaat het team misschien uit twee mensen met een ruw prototype. Wat ze nodig hebben, is niet nog een Excel-sheet, maar vertrouwen, snelheid en tijd.”
Er was een gedeeld gevoel dat de Nederlandse ondersteuningssystemen te risicomijdend, te traag en te complex zijn voor de behoeften van startups in een vroeg stadium. “Het voelt als een tolhuis, terwijl het een lanceerplatform zou moeten zijn”, grapte iemand.
Bruggen slaan tussen gemeenschappen
Ondanks de kritiek stond de avond niet alleen in het teken van het aanwijzen van problemen. Er kwamen ook verschillende concrete ideeën naar voren: het organiseren van inclusieve gemeenschapsevenementen, het opzetten van culturele uitwisselingsprogramma's en het bouwen van betere bruggen tussen expats en de lokale bevolking. “We moeten ruimtes creëren waar mensen met verschillende achtergronden elkaar buiten de kantoortijden kunnen ontmoeten.”
In zekere zin was de spaghettimeeting zelf een prototype van het soort energie dat de oprichters graag meer zouden zien: informeel, eerlijk, open en inclusief.
Een deelnemer concludeerde: “Er is nu een generatie die de hele cyclus heeft doorlopen – van start tot schaalvergroting tot exit. Ze staan klaar om de volgende golf te helpen. We hebben een systeem nodig dat die cyclus soepeler laat verlopen, in plaats van hem te blokkeren met bureaucratische rompslomp.”
*) in het Engels klonk het "we need runway, not a roadblock" - 'runway' geldt ook als "de middelen die nodig zijn tot de volgende investeringsronde". Met 'startbaan' is het woord runway dus maar half vertaald.