Staatssecretaris defensie noemt AI de backbone van alle innovatie
Het leger kan niet meer zonder AI, zegt staatssecretaris Gijs Tuinman tijdens een congres.
Published on April 25, 2025
Onze DATA+ expert Elcke Vels duikt in AI, cyber security en innovatie. In haar ‘What if…’ column verkent ze gedurfde scenario’s buiten de status quo.
Onderwaterrobots en Def-GPT; op het Nederlandse AI Congres dat afgelopen woensdag plaatsvond in Utrecht, sprak staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman over de impact van AI op het leger. “We maken een shift, van vuur en staal naar bits en bytes.” Verslaggever Elcke Vels was erbij.
Geopolitieke spanningen zijn steeds meer merkbaar, en dit heeft veel mensen doen inzien hoe belangrijk defensie is. Zo neemt het aantal jongeren dat zich aanmeldt voor het leger toe. Maar de moderne tijd vraagt om meer dan militairen. Geavanceerde technologieën, zoals AI, spelen een onmiskenbare rol in de huidige tijd.
Tuinman, zelf voormalig commando, illustreerde de impact van AI met een persoonlijk voorbeeld. “Toen ik als militair in Afghanistan rondliep, had ik een medic bij me. Nu zie ik een toekomst waarin militairen dankzij AI zichzelf kunnen behandelen bij verwondingen. AI kan helpen bij het analyseren van een botbreuk, en met een 3D-printer print hij of zij zelf een spalk in het veld. Daarna weer door met het gevecht.”
Dit is slechts één van de vele voorbeelden. “Waar we AI ooit gebruikten voor voornamelijk taken die dirty, dangerous en dull waren, weten we nu dat AI op veel bredere vlakken kan worden ingezet”, aldus de staatssecretaris.
Defensie zet AI in voor onder meer onderhoud aan vliegtuigen en voertuigen en het nemen van operationele beslissingen. Samenwerking met Nederlandse bedrijven is daarbij cruciaal. Zo noemde Tuinman Lobster Robotics, dat onderwaterrobots ontwikkelt om kritieke infrastructuren te monitoren, en Def-GPT, een veilig, afgesloten alternatief voor ChatGPT.
Oproep defensie: synthetische data nodig
Een belangrijke oproep ging uit naar het publiek tijdens het congres: “Help ons met het opzetten van een synthetische datafabriek. Goede data zijn schaars. Door ze synthetisch te genereren, kunnen we sneller en efficiënter trainen en testen. Laat ons weten wat jullie in zes maanden kunnen bouwen. Show your swag.”
Tegenstanders een stap voor blijven
De ontwikkelingen kunnen wat Tuinman betreft niet snel genoeg gaan. “We moeten potentiële tegenstanders altijd een stap voor zijn. Alleen zo zorgen we ervoor dat onze mannen en vrouwen de beste kansen op succes hebben. Als wij met een klappertjespistool tegenover een zwerm autonome drones staan, dan weet iedereen wat het resultaat is.”
Oftewel: we moeten in Nederland onze eigen innovaties uitdenken, testen en implementeren. Om dit te versnellen, heeft defensie een aantal concrete instrumenten opgezet. Eén daarvan is Defport, een platform dat de samenwerking tussen publiek en privé vergemakkelijkt. Zo kan de markt goed inspelen op de behoeften van de krijgsmacht.
Geld is niet het probleem
Eén ding is zeker volgens de staatssecretaris: geld is niet het probleem. Twee weken geleden werd de Strategische Actieagenda, Industrie, Innovatie en Kennisontwikkeling; STRAIK-D gepresenteerd. “Er ligt meer dan een miljard euro klaar om de defensie-industrie in Nederland op te schalen, en dit jaar wil ik €310 miljoen investeren in innovaties. AI is daar een steeds groter onderdeel van. Het is de backbone van ons innovatiecircuit. En als het dat nog niet is, dan moet het dat worden.”
