Zes vrouwen die de toekomst van de wetenschap vormgeven

Ter ere van de Internationale Dag van de Vrouw in de Wetenschap zetten we baanbrekende vrouwen in de schijnwerpers die op verschillende wetenschappelijke gebieden furore maken. Wereldwijd is slechts 30% van de wetenschappelijke onderzoekers vrouw. In Nederland ligt dit percentage hoger; in 2023 was 52% vrouw. Per wetenschapsgebied zien we grote verschillen. De sterkste stijgingen zien we bij de Technische wetenschappen (van 2,5% naar 30,2%), de Natuurwetenschappen (van 6% naar 36,5%) en de Landbouwwetenschappen (van 8% naar 51,3%).

Hier zijn zes inspirerende vrouwen die de wetenschap hebben gevormd en de weg vrijmaken voor toekomstige generaties.

1. De brain-on-a-chip modellen van Regina Luttge bieden uitkomst in strijd tegen hersenziektes

Mini-breintjes op een chip – het klinkt misschien gek, maar daarmee kunnen wetenschappers hersenziekten zoals Parkinson en Alzheimer beter begrijpen en nieuwe medicijnen ontwikkelen. 2ndB, een spin-off van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), werkt aan brain-on-a-chip modellen. Hun doel is helder: "De slagingskans voor medicijnen aanzienlijk verbeteren", aldus Regina Luttge, oprichter van het bedrijf.

Brain-on-a-chip modellen openen nieuwe mogelijkheden in strijd tegen hersenziektes

2ndB, een spin-off van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), werkt aan brain-on-a-chip modellen.

2. Dankzij de bloedtest van Nienke Bosschaart is een hielprik bij baby's straks overbodig

Iedereen hoopt dat een pasgeboren baby de eerste dagen en weken gezond doorkomt. Helaas krijgen sommige baby’s te maken met aandoeningen zoals bloedarmoede. Het is dus cruciaal om het bloed van deze baby’s goed te monitoren. Dat wordt nu gedaan met een hielprik, maar die kan pijnlijk zijn. Bovendien bestaat er een risico op infecties, en dat is een gevaar voor kwetsbare, te vroeg geboren baby’s. In het geval van bloedarmoede is het afnemen van bloed al helemaal onwenselijk.

Bij pasgeboren baby’s wil je zo min mogelijk bloed prikken. Toch kan het soms noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld wanneer er bloedarmoede wordt vermoed. Daarom ontwikkelt Nienke Bosschaart, adjunct hoogleraar aan de Universiteit Twente (UT), een methode om bloed direct in de aderen te bestuderen. “Niet pijnlijk én niet schadelijk.”

Hielprik bij bloedarmoede straks misschien overbodig, dankzij bloedtest van deze onderzoeker

In de serie Innovatie Maestros belichten we baanbrekende technologieën uit Nederland. Vandaag: een non-invasieve test voor pasgeborenen van Nienke Bosschaart.

3. Het Future Materials-programma van Giulia Bellinetti identificeert materialen waarmee duurzame producten ontwikkeld kunnen worden

Giulia Bellinetti heeft de 2024 Marc Cornelissen Brightlands Award gewonnen. Haar Future Materials programma verzamelt en identificeert materialen die gebruikt kunnen worden om duurzame producten te ontwikkelen. Deze materialen omvatten menselijk haar, betonafval, zaagsel, urine en organisch materiaal. Ze ontwikkelde dit initiatief aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht, waar ze sinds 2021 coördinator is van de afdeling Natuuronderzoek en het Future Materials Lab. Deze stichting stelde haar in staat om haar idee naar een hoger, wereldwijd platform te tillen.

Giulia Bellinetti wint 2024 Marc Cornelissen Brightlands Award

Bellinetti won de prijs voor haar Future Materials-programma, een initiatief dat materialen identificeert die kunnen worden gebruikt om duurzame producten te ontwikkelen.

4. Victoria Bruno en Terese Hellström zetten AI in bij kankerbehandeling: ‘Niet alleen een wetenschappelijk onderzoek, maar ook persoonlijke missie’

Jaarlijks krijgen ongeveer drieduizend mensen in Nederland de diagnose alvleesklierkanker. Deze vorm van kanker is een van de meest dodelijke. Zo’n 9% van de mensen met alvleesklierkanker is 5 jaar na de diagnose nog in leven. Bovendien is het opsporen van de ziekte erg lastig. De symptomen zijn vaag en lichamelijke klachten ontstaan vaak pas wanneer de tumor al ingegroeid is in omliggende organen of bloedvaten. Dat maakt ook de behandeling van de ziekte gecompliceerd.

Victoria Bruno, EngD kandidaat in industrial design, en Terese Hellström, PhD kandidaat in electrical engineering bij de TU Eindhoven, ontwikkelen oplossingen met kunstmatige intelligentie om artsen te helpen bij het detecteren van alvleesklierkanker en het opzetten van een behandelplan.

AI inzetten in kankerbehandeling: ‘Niet alleen een wetenschappelijk onderzoek, maar ook persoonlijke missie’

AI kan helpen bij het diagnosticeren en behandelen van alvleesklierkanker. Twee jonge onderzoekers vertellen over hun project.

5. Laura De Laporte ontwikkelt georiënteerde hydrogels voor ruggenmergherstel

Een passie voor geneeskunde, goed in wis- en natuurkunde, en niet zo goed in dingen onthouden. Laura De Laporte besloot Engineering te studeren aan de Universiteit Gent. Tijdens haar studies kreeg ze de kans om een minor te volgen in biomedische engineering - een vakgebied dat eind jaren negentig nog in de kinderschoenen stond. “Het lumineuze moment kwam toen ik een lezing van professor Etienne Schacht volgde. Hij gaf uitleg over weefselmanipulatie en ik vond het meteen heel gaaf,” herinnert ze zich. Ze vond er een carrièrepad dat perfect aansloot bij haar interesses en vaardigheden.

Inmiddels is De Laporte een van Europa's meest gerenommeerde experts op het gebied van biofabricage, een gebied dat zich richt op het creëren van biologische weefsels en organen met behulp van technieken zoals 3D-printen.

Laura De Laporte ontwikkelt georiënteerde hydrogels voor ruggenmergherstel

Het onderzoek van Laura De Laporte richt zich op ruggenmerghydrogels. Ze is een van Europa's meest gerenommeerde experts op het gebied van biofabricage en is een van de sprekers op ons 3D Medical Event.