Schooladvies benadeelt meisjes én techsector. ‘Tijd voor actie’

Vooroordelen lijken nog steeds de adviezen op school te bepalen. Meisjes worden lager ingeschat en krijgen bovendien veel minder vaak groen licht voor een technisch beroep. Dat is nadelig voor henzelf, maar ook zeker nieuws slecht voor een samenleving die dringend technisch talent nodig heeft. “Na zoveel jaren hetzelfde onderzoeksresultaat is het tijd om echt in actie te komen,” zegt studente Jazine ten Houten. Zelf koos ze de technische richting: Chemical Engineering aan Fontys Hogeschool.

Meisjes scoren net zo goed op de eindtoets als jongens, maar krijgen toch vaker een te laag schooladvies. Dat blijkt uit recent onderzoek van DUO. In het voortgezet onderwijs maken ze die valse start vaak zelf goed. Jongens stromen daarentegen juist vaker lager door dan hun leraren hadden verwacht.

Waarom dit gebeurt, is niet onderzocht. Het DUO-rapport noemt wel enkele mogelijke oorzaken: de intelligentie van meiden wordt minder snel erkend door ouders en docenten, jongens steken vaker boven de rest uit, en de focus op rekenen gaat ten koste van taal – tot nadeel van de meisjes.

Dit is niet het eerste onderzoek waaruit blijkt dat meisjes lager worden ingeschat dan jongens. In 2018 bijvoorbeeld dit bijvoorbeeld ook al uit onderzoek van het CBS.

Geen technisch beroep

Het lijkt er dus op dat vooroordelen meespelen bij het geven van schooladvies. Eerder onderzoek liet zien dat dit ook geldt bij de richting die kinderen inslaan: bijvoorbeeld of ze wel of niet een technisch beroep kiezen. Decanen en mentoren adviseren meisjes minder snel een technisch profiel of beroep dan jongens, blijkt uit onderzoek van VHTO, het expertisecentrum voor genderdiversiteit in bèta, techniek en IT. Zo blijven typische mannen- en vrouwenberoepen in stand. 

Jazine ten Houten

Het zit zo: in het onderzoek werden fictieve scenario’s besproken. Als de leerling Anouk heette, kreeg ze veel minder vaak een positief advies dan wanneer een leerling de naam Thomas had – bijna twee keer zo vaak kreeg hij groen licht voor een technische keuze.

Initieel een te laag advies

Jazine ten Houten koos na de middelbare school voor een technische richting. Ze vindt het teleurstellend dat meisjes onterecht een lager advies krijgen dan jongens. “Het is opvallend dat de onderzoeksresultaten al jaren hetzelfde zijn. Je zou verwachten dat er meer aandacht is om dit te veranderen. Zowel jongens als meisjes worden benadeeld door hen niet op het juiste niveau te plaatsen.”

Het eerste schooladvies voor Ten Houten was mavo, maar na een overstap naar een andere basisschool werd dat havo/vwo. “Maar ik merkte op de middelbare school dat het eerste advies mij erg onzeker maakte en vaak ook heb gedacht dat ik eigenlijk naar mavo zou moeten.”

‘Bèta is toch voor jongens?’

Ook over de richting die ze koos werd Ten Houten aan het twijfelen gebracht. Ze wist aanvankelijk niet welke kant ze op wilde, maar uiteindelijk werd het profielkeuze bèta. “Die keuze werd meteen gevolgd door opmerkingen als: dat wordt toch vooral gekozen door jongens? En toen ik mijn eindexamen wiskunde B met een 8 haalde, kreeg mijn vader te horen: Dat is knap. Voor een meisje.” 

De opmerkingen maakten echter weinig indruk op Ten Houten. “Ik had het geluk dat mijn familie wist wat ik kon. Ik kom uit een technisch nest. Ik werd vaak meegenomen naar werk en open dagen in de bèta­richting. Daardoor voelde techniek voor mij altijd als een optie.”

Techsector heeft vrouwen nodig

Ten Houten vindt het wel zonde dat vrouwen worden ontmoedigd om de techniek in te gaan. “Vrouwen worden niet gestimuleerd om deze richting te kiezen, terwijl de techsector hen juist hard nodig heeft.” Als we de cijfers erbij pakken: De personeelstekorten in technische organisaties nemen al lange tijd gestaag toe. Bijna zeven op de tien bedrijven (68%) geeft aan dat ze in 2025 te maken hebben met tekorten.

Een grootschalig onderzoek

Kortom: hoog tijd dat er diepgravend onderzoek plaatsvindt, aldus de studente. “Een grootschalig onderzoek naar wat er aan de hand is en vooral: welke aanpassingen er nodig zijn in het schoolsysteem. Na zoveel jaar hetzelfde onderzoeksresultaat is het nu echt tijd voor actie”, besluit ze.