Scenexus: de startup die stedelijke planning wereldwijd radicaal wil verbeteren

De kersverse spin-off van TNO ontving direct bij de oprichting een investering van €1,6 miljoen van Lumo Labs en TNO. We spraken met Jeroen Borst (CEO) en Bart Vuijk (CCO) over het ontstaan van het bedrijf, de uitdagingen en hun grote ambitie: stedelijke planning wereldwijd radicaal verbeteren.

Van traag rekenproces naar real-time inzicht

Jeroen Borst heeft een achtergrond in natuurkunde en milieufysica. Na een kleine omzwerving komt hij in 1998 bij het gezondheidsinstituut van TNO terecht, waar hij geluid- en luchtkwaliteit van steden in kaart brengt. “Het probleem was: het duurde ongelooflijk lang. Een geluidkaart van een stad als Tilburg berekenen? Dat kostte tien dagen rekentijd. Een verkeersanalyse? Minstens 24 uur."

Bart Vuijk (links) en Jeroen Borst.

Dat moest anders. Samen met Walter Lohman, nu CTO van Scenexus, onderzocht Borst hoe nieuwe ICT-technologieën de rekenmodellen konden versnellen. "Met de kracht van GPU (graphics processing unit, red.) konden we dezelfde berekeningen in enkele seconden tot minuten uitvoeren. Ons doel was duidelijk: binnen de tijd dat een wethouder zijn kop koffie opdrinkt, moet hij een antwoord hebben op zijn beleidsvraag." Deze innovatie bleek niet alleen sneller, maar ook fundamenteler: een integrale aanpak waarin verkeer, milieu en een groot aantal andere stedelijke aspecten samenkomen.

Van TNO-spin-off naar zelfstandige startup

Dat Scenexus ooit een zelfstandige startup zou worden, lag in de lijn der verwachtingen, maar het heeft wel een tijd geduurd. "Binnen TNO werd er steeds meer innovatie gekoppeld aan onze urban strategy-aanpak," vertelt Vuijk, destijds business developer mobility bij TNO. “Zodra een technologie een bepaald TRL-niveau bereikt, verkoopt TNO het in de vorm van een licentie aan een bestaand bedrijf – of richt een spin-off op.”

In 2022 werd Tjark Tjin-A-Tsoi ceo van TNO. Onlangs gaf hij in een interview met FD nog te kennen dat het onderzoeksinstituut meer wil investeren in Nederlandse startups. Afgelopen jaar presenteerde Borst zijn Urban Strategy in San Diego. “’Dit moet naar buiten’, zei Tjark direct daarna”, vertelt de gloednieuwe ceo.

Digital twin voor wereldsteden

Er zijn een aantal grote transities – de klimaattransitie, de woningbouwopgave – die steden ertoe dwingen om zich voor te bereiden op nieuwe omstandigheden. “Neem Eindhoven”, geeft Borst als voorbeeld. “Daar loopt de gemeente vast in de planning van nieuwbouwwoningen. Burgemeester Jeroen Dijsselbloem was in onze demoruimte. Hij moet 100.000 woningen bouwen, en dat gaat allemaal in batches van 20 tot 500. Voor al die projecten moet hij een milieuberekening en verkeerstoets laten uitvoeren. En dan hebben we het nog niet eens over de interactie tussen al die verschillende projecten.”

Met onze technologie konden we hem heel eenvoudig laten zien: dit gebeurt er als je in deze wijk een x aantal woningen neerzet. Scenexus biedt steden een digital twin: een digitale kopie van een stad waarin beleidsmakers razendsnel scenario’s kunnen testen. "Wat gebeurt er als we een weg afsluiten? Wat is de impact van 10.000 extra woningen op de verkeersstromen en luchtkwaliteit? Dat soort vragen kunnen wij binnen enkele seconden beantwoorden," legt Vuijk uit.

IO's innovatiekalender: Januari

Er worden tal van evenementen georganiseerd voor innovatieprofessionals in Nederland. Wij snappen dat je door de bomen het bos niet meer ziet en maakten een selectie per regio.

Uitdagingen en groei

Het succes van Scenexus brengt ook uitdagingen met zich mee. "Een van de grootste struikelblokken is dat steden niet gewend zijn aan deze manier van werken," zegt Vuijk. "Er bestaat nog geen standaard proces voor het inkopen van een integrale digital twin. Gemeenten werken vaak met Europese aanbestedingen die maanden duren, terwijl wij juist snelle en flexibele analyses bieden."

Toch groeit het vertrouwen in hun technologie. In Nederland werken steden als Amsterdam en Breda al met Scenexus, en ook in de VS zien ze potentieel. Borst: "San Diego was echt onder de indruk. Daar is ruimtelijke planning enorm complex vanwege de sterke groei van de regio, dus ze zagen meteen de voordelen."

De toekomst: wereldwijd leider in urban strategy

De ambitie van Scenexus reikt ver. "In 2030 willen we dat steden standaard Urban Strategy gebruiken om hun stad tot een fijne leefomgeving te maken," zegt Borst. "We empower cities to thrive" is onze missie.

En die ambitie wordt gedeeld door het team. Het team bestaat uit TNO’ers. Vuijk: "We zijn nu met zijn vieren begonnen, maar iedereen krijgt hier zoveel energie van. We hebben iets unieks in handen en de potentie is enorm." Met de investering van €1,6 miljoen kan Scenexus haar technologie verder ontwikkelen en internationaal uitbreiden. "De uitdagingen zijn groot, maar de impact is nog groter," besluit Vuijk. "We staan pas aan het begin."

Investment of the month: CarbonX is klaar om zijn rol te spelen in Europa's batterij-industrie

Elke maand interviewen we een startup die onlangs een investering heeft ontvangen. Deze maand: CarbonX.