Rem op hernieuwbare energie is gevaarlijk, waarschuwt expert
Het belang van een sterke, uitgebreide capaciteit voor hernieuwbare energieopwekking mag niet worden onderschat, zegt prof. Dirk Uwe Sauer.
Published on September 23, 2025
Mauro verruilde Sardinië voor Eindhoven en volgt als GREEN+ expert de energietransitie. Hij vertelt data-gedreven verhalen en maakt series over duurzaamheid.
“Zonder uitbreiding van onze capaciteit voor de opwekking van hernieuwbare energie komt er geen elektrische toekomst zijn, en evenmin een waterstofeconomie”, stelt prof. dr. Dirk Uwe Sauer. Hij is voorzitter van Electrochemical Energy Conversion and Storage Systems aan de RWTH Aachen University en is gespecialiseerd in onderzoek op het gebied van batterijen en hernieuwbare energiesystemen. Hoewel investeringen in wind-, zonne- en waterkrachtcentrales afgelopen jaren toenamen, zal er volgens de professor nog veel meer nodig zijn.
Sauer was keynotespreker tijdens de Brightlands Chemelot Campus Science Lecture “Energy System of the Future” op 18 september. Zijn toespraak ging over de technologieën en uitdagingen waarmee het Europese energiesysteem te maken heeft op het gebied van elektriciteit, warmte, mobiliteit en industriële processen.
Hernieuwbare energie vormt de kern van de transitie
Hij begon zijn toespraak met een harde realiteitscheck: ondanks decennia van waarschuwingen blijft de wereldwijde CO₂-uitstoot stijgen. Hoewel er hoop is dat de uitstoot binnenkort zijn hoogtepunt zal bereiken, vooral nu de uitstoot in China begint af te nemen, zijn zelfs de meest ambitieuze huidige trajecten onvoldoende om de opwarming tot minder dan 2°C te beperken.
De winnaars zijn bekend. Voor de professor is het duidelijk dat “wind- en zonne-energie de belangrijkste energiebronnen van de toekomst zijn”. De afgelopen jaren zijn wind- en zonne-energie de meest kosteneffectieve bronnen voor elektriciteitsproductie geworden. We zullen meer hernieuwbare energie nodig hebben om aan onze groeiende elektriciteitsbehoefte te voldoen, die zal toenemen naarmate we verder elektrificeren.
“Elektrische energie heeft de hoogste waarde van alle energiebronnen”, aldus Sauer. “Als je het hebt, probeer het dan direct te gebruiken.” Dit betekent dat directe elektrificatie – zoals warmtepompen voor gebouwen en batterij-elektrische voertuigen – prioriteit moet krijgen, omdat deze de grootste en snelste CO₂-besparingen opleveren. Voor langeafstandsvluchten, scheepvaart en specifieke industriële processen waar elektrificatie niet haalbaar is, zullen brandstoffen op basis van waterstof en synthetische koolwaterstoffen nog steeds nodig zijn, zij het tegen aanzienlijk hogere kosten.
Prof. Dr. Dirk Uwe Sauer
Leerstoel voor elektrochemische energieomzetting en opslagsystemen aan de RWTH Aachen University
De academicus heeft uitgebreide ervaring op het gebied van batterijtechnologie en hernieuwbare energiesystemen. Hij is tevens voorzitter van de raad van bestuur van het interdisciplinaire beleidsadviesproject van de Duitse Nationale Academie van Wetenschappen.
De rol van waterstof
Hoe past waterstof in dit plaatje? Waterstof is een van de meest besproken onderwerpen binnen de energietransitie, aangezien de beloften van een waterstofeconomie nog niet zijn waargemaakt vanwege de hoge kosten. De productie van een kilogram waterstof – wat overeenkomt met ongeveer 33 kWh elektriciteit – kan in Europa tot wel € 7 kosten. Sommige van de meest recente grootschalige zonne-energieprojecten in Duitsland laten prijzen zien van slechts € 0,05/kWh.
In de visie van Sauer zal waterstof op grote schaal worden geproduceerd zodra de samenleving volledig geëlektrificeerd is. Hij waarschuwt ook dat het de komende decennia een “zeldzaam goed” zal zijn en moet worden toegewezen aan sectoren met een lange investeringshorizon – zoals staal, chemicaliën en noodstroomvoorziening – in plaats van aan massaal personenvervoer of huishoudelijke verwarming.
Bovendien gelooft de academicus niet dat Europa in de toekomst afhankelijk zal zijn van import. Het transport van vloeibare waterstof is energie-intensief en de minimale infrastructuur, in combinatie met investeringsrisico's in politiek instabiele regio's, drijft de kosten op. Europa zou zich volgens hem moeten richten op de binnenlandse productie van waterstof in periodes van overschot aan hernieuwbare elektriciteit, in plaats van te vertrouwen op grootschalige import uit Afrika of het Midden-Oosten.
Voorbereiding op het tijdperk van elektriciteit vraagt om een grondige herziening
Sauer toonde aan dat het toekomstige energiesysteem niet alleen draait om opwekking, maar ook om het koppelen van sectoren en het beheersen van variabiliteit. In tegenstelling tot gasnetwerken, die over een inherente opslagcapaciteit beschikken, hebben elektriciteitsnetwerken aanvullende opslagtechnologieën nodig om aan hun behoeften te voldoen. Batterijen kunnen kortstondige schommelingen opvangen, maar in periodes met weinig wind of zon blijft er behoefte aan waterstof of synthetische brandstoffen voor gasturbines.
Hij illustreerde dit met gegevens uit Duitsland van januari 2023: twee weken met veel windenergie, gevolgd door bijna windstille en zonloze omstandigheden. Zelfs een verdrievoudiging van de windenergiecapaciteit en een vervijfvoudiging van de zonne-energiecapaciteit zouden dergelijke tekorten niet kunnen opvangen. “Batterijen zullen dit nooit kunnen”, benadrukte hij; langetermijnchemische energiedragers moeten die rol vervullen.
De transitie werkelijkheid maken
Nu de hiaten zijn geïdentificeerd die elke technologie moet opvullen, mogen de politieke en sociale dimensies van de transitie niet worden onderschat. Om voldoende hernieuwbare capaciteit op te bouwen, is publieke acceptatie van windturbines en netwerkinfrastructuur nodig, evenals duidelijke en consistente beleidssignalen. “Het is zo gemakkelijk om het vertrouwen vanuit de politiek te vernietigen en zo moeilijk om het weer op te bouwen”, zei hij.
Om de transitie te vergemakkelijken, richten de academische voorstanders zich op de meest kosteneffectieve technologieën, in plaats van op de beste. Sauer versterkte zijn argument door als voorbeeld te noemen dat Chinese autofabrikanten goedkopere, eenvoudigere lithium-ijzer-fosfaat (LFP) batterijen in hun auto's gebruiken in plaats van complexere chemische samenstellingen. “Ook op het gebied van energie zal succes afhangen van betaalbaarheid en schaalgrootte”, benadrukte hij.