Nederlandse halfgeleiders: de stille motor van slimme apparaten

Quantum, duurzame mobiliteit, veiligheid. Hightech speelt een steeds grotere rol in ons dagelijks leven. Vandaag interviewen we Arco Krijgsman. Hij is betrokken bij Holland High Tech als programmaraadslid voor het innovatiedomein Semiconductor Technologies. Daarnaast is hij bij ASML verantwoordelijk voor innovation partnerships & incentives. Hij vertelt over de rol van Nederlandse halfgeleiders in slimme apparaten wereldwijd. Van telefoons tot autonoom rijden: “zonder halfgeleiders zou het onmogelijk zijn.”

Hoe zou jij jezelf omschrijven in één woord?

“Associatief is een begrip dat goed bij mij past. Denk aan het leggen van verbindingen tussen mensen en het samenbrengen van verschillende soorten technologieën.”

Jij bent dus programmaraadslid Semiconductor Technologies. Waarom is dit innovatiedomein belangrijk?

“Halfgeleiders zitten tegenwoordig overal in. In de microfoon waarin we praten, de koptelefoon die we dragen, de camera die filmt, onze telefoons, computers en zelfs in wasmachines. Je ziet ze niet, maar ze maken apparaten slimmer, efficiënter en gebruiksvriendelijker. Juist daardoor spelen chips een cruciale rol in vrijwel alle toepassingsgebieden én in de grote maatschappelijke transities van deze tijd: van digitalisering tot de energietransitie, én voor onze veiligheid en gezondheid. Zonder halfgeleiders zijn die ontwikkelingen simpelweg niet mogelijk.”

Wat is precies jouw taak als programmaraadslid?

“Als programmaraadslid houd ik me bezig met het verbinden van verschillende innovatiedomeinen en het stimuleren van kruisbestuiving tussen vakgebieden. Ik kijk bijvoorbeeld welke projecten elkaar kunnen versterken en waar kennis gedeeld kan worden.”

Kun je eens een voorbeeld noemen van de rol van halfgeleiders in de energietransitie?

“Denk bijvoorbeeld aan de chips en transistors die worden ontwikkeld voor het aansturen van batterijen van elektrische auto’s. Vroeger konden elektrische auto’s maar langzaam laden omdat de batterijsystemen alleen lage spanningen aankonden. Dankzij nieuwe chips is de spanning nu hoger, waardoor er meer stroom door dezelfde kabels kan en de auto veel sneller opgeladen wordt.

En, zodra de auto is opgeladen en je gaat rijden, zorgen halfgeleiders ervoor dat moderne systemen goed functioneren: binnen de lijntjes blijven, afstand houden tot je voorganger en uiteindelijk zelfs autonoom rijden. Dat laatste is nog toekomstmuziek, maar zonder halfgeleiders zou het onmogelijk zijn.”

Een nationale technologiestrategie met halfgeleiders als kern

Leo Warmerdam (Holland High Tech) schetst hoe Nederland onderzoek, industrie en overheid op elkaar afstemt om innovatie veilig te stellen.

Lees meer

Doet Nederland het eigenlijk goed op het gebied van halfgeleiders?

“Nederland is sterk op het gebied van het ontwerpen van chips. Denk aan NXP bijvoorbeeld. Daarnaast hebben we natuurlijk ASML, dat zich richt op geavanceerde lithografieapparatuur, evenals ASM en BESi.

Nederland is nog steeds sterk in het meten en testen van de analoge signalen van chips. Nederlandse bedrijven zoals Thermo Fisher spelen een belangrijke rol in de vroege R&D-fase van chipontwikkeling. Zij bouwen elektronenmicroscopen waarmee je tot op nanoschaal kunt zien hoe een chip en de transistoren zijn opgebouwd, en precies kunt bepalen welke materialen waar zitten. Dat maakt het mogelijk om efficiëntere chips te ontwikkelen en processtappen snel te controleren voordat ze opgeschaald worden naar productie.

Kortom, Nederland beschikt over een halfgeleidersector die tot de wereldtop behoort.”

Ik kan me voorstellen dat er in Nederland ook uitdagingen zijn op het gebied van halfgeleiders. 

“Er zijn inderdaad verbeterpunten. Op dit moment investeren we slechts 2,3% van ons Bruto Nationaal Product in innovatie, terwijl landen als België, Duitsland, Zweden en Finland er 3% of meer in investeren. Hier valt nog veel te halen

We hebben ontzettend goede kennisinstellingen, dus daar ligt het niet aan. Daar wordt ook flink in geïnvesteerd. Maar waar we een stap zouden kunnen maken, is bij de bedrijven die de innovatie daadwerkelijk mogelijk maken – het aantrekkelijker maken voor hen om zich in Nederland te vestigen.

Nederland heeft het voortouw genomen in het Europese initiatief Semicon Coalition. Het doel van deze coalitie is om samen met andere landen die halfgeleiders belangrijk vinden, te onderzoeken welke investeringen en maatregelen nodig zijn om de halfgeleidersector in Europa sterker en innovatiever te maken.”

Heb jij nog een boodschap aan de lezer die je kwijt wil?

“Voor mij betekent innovatie dat je fouten moet kunnen maken. Vaak horen we vooral de succesverhalen, maar juist van de dingen die misgaan kunnen we veel leren. Het is waardevol om in een vertrouwde omgeving open te kunnen praten over fouten, zodat anderen ervan kunnen leren. Binnen een ecosysteem kan dit enorm helpen om innovatie te versnellen en betere resultaten te bereiken.”

Luister hier naar de podcast op YouTube. De podcast is opgenomen voordat de zomervakantie begon.

Klik hier om de aflevering te beluisteren op Spotify.