Meer plantaardige opties, dierlijke eiwitten blijven favoriet
Ondanks de groei van het plantaardige voedselaanbod, blijft dierlijke eiwitconsumptie eerste keus.
Published on April 9, 2025
Mauro verruilde Sardinië voor Eindhoven en volgt als GREEN+ expert de energietransitie. Hij vertelt data-gedreven verhalen en maakt series over duurzaamheid.
Misschien heb je het zelf al gemerkt als je door de gangpaden van je favoriete supermarkt loopt: de afgelopen jaren zijn er veel meer plantaardige producten in de schappen gekomen. In 2024 had 38% van de producten in Nederlandse online supermarkten een plantaardige oorsprong - tegenover 32% het jaar daarvoor. Toch consumeerden Nederlanders slechts 1% meer plantaardige eiwitten.
De Wageningen University & Research bracht onlangs de Eiwitmonitor 2024 uit, een rapport in opdracht van het ministerie van Landbouw. In 2030 moet 50% plantaardig geconsumeerd worden. Volgens hun bevindingen is 60% van de eiwitten die Nederlanders eten afkomstig van dierlijke bronnen en 40% van groenten. De consumptiecijfers zijn gebaseerd op een enquête onder meer dan 3000 respondenten.
Deze groei is vooral zichtbaar in categorieën zoals peulvruchten, noten en zaden, De toegenomen aanwezigheid van deze producten in de schappen van supermarkten weerspiegelt een bredere trend in de industrie naar duurzaamheid en bewust zijn.
Achter de Cijfers
In Achter de Cijfers ontrafelen we elke aflevering één cijfer en bieden we inzichten met behulp van grafieken en diagrammen.
View Achter de Cijfers SeriesWaar komt het meeste eiwit vandaan?
Het rapport kijkt naar de bron van eiwitten per voedselcategorie. Vlees en gevogelte zijn de belangrijkste bronnen, goed voor een vijfde van de totale consumptie. Bovendien hebben melk en zuivelproducten, evenals kaas, een aanzienlijk aandeel. Vis, eieren en andere vleesproducten zijn goed voor 10% van de consumptie.
Brood is de grootste bron van plantaardig eiwit. Hoewel de eiwittransitie een aanzienlijke verschuiving vereist, is volgens de onderzoekers het behoud van gezonde voedingsgewoonten zoals broodconsumptie essentieel.
Prijsverschillen
De studie onderzocht ook de prijs van vergelijkbare eiwitproducten. Gemiddeld zijn plantaardige producten 27% goedkoper dan dierlijke eiwitten. In 2023 was voedsel van plantaardige oorsprong 17% betaalbaarder, wat de groeiende kloof aantoont.
Als we inzoomen per productgroep zijn er verschillen. Plantaardige varianten zijn goedkoper in melk, worst en gehaktballen. Tegelijkertijd zijn producten op dierlijke basis in productcategorieën zoals kaas, broodbeleg of yoghurt goedkoper dan producten van plantaardige oorsprong.
Ratio of plant and animal protein products by category. For each category, the figure shows the total number of protein products included on the x-axis. It also shows the ratio of plant and animal proteins per category (percentages). © Protein Monitor
Verschuivingen in eiwitconsumptie per maaltijd
Interessant is dat het rapport ook de verdeling van eiwitconsumptie over de verschillende maaltijden belicht. Het avondeten is de maaltijd waar de meeste dierlijke eiwitten worden geconsumeerd, omdat het een moment is waarop mensen de neiging hebben om meer en sociaal uit eten te gaan. Ondanks de beschikbaarheid van meer plantaardige opties, blijven consumenten tijdens deze momenten de voorkeur geven aan dierlijke eiwitten.
Er is sprake van een 50:50-verdeling wanneer er op het werk en met collega's wordt gegeten. De consumptie van dierlijke eiwitten stijgt wanneer mensen samen eten, thuis of elders.
De incidentie van gedrag
Het onderzoek gaat ook in op de gedragsbepalende factoren. Motivatie, vaardigheden en omgevingsfactoren komen naar voren als kritieke elementen. Dierlijke eiwitproducten, zoals vlees en kaas, zijn diep geworteld in de gewoonten van de consument en worden positiever waargenomen door verschillende gedragsdeterminanten. Deze positieve perceptie omvat smaak, vertrouwdheid en kookvaardigheden, wat bijdraagt aan de blijvende voorkeur voor dierlijke eiwitten.
Het onderzoek geeft aan dat consumenten wel bereid zijn om meer peulvruchten en noten in hun voedingspatroon op te nemen, maar dat deze intentie zich nog niet vertaalt in regelmatige consumptiegewoonten. Deze discrepantie tussen intentie en actie onderstreept de behoefte aan gerichte interventies die de motivatie en vaardigheidsgerelateerde barrières voor de adoptie van plantaardige eiwitten aanpakken.
Een veelzijdige aanpak om de overgang te versnellen
De studie beveelt een veelzijdige aanpak aan, om zo de overgang naar een evenwichtiger eiwitdieet te versnellen. Meer marketing en promotie van plantaardige producten zijn essentieel om het bewustzijn te vergroten en consumenten aan te moedigen om deze producten te proberen. Daarnaast kan het verbeteren van kookvaardigheden en kennis over plantaardige opties consumenten in staat stellen om deze alternatieven effectiever te integreren in hun dagelijkse maaltijden.
Volgens Maarleen Onwezen, auteur van het onderzoek, spelen supermarkten een essentiële rol in deze overgang. “Er is meer nodig dan alleen een groter assortiment: de huidige standaard is nog steeds dierlijk en er zijn meer stappen nodig in de voedselomgeving en het motiveren van consumenten om hun eetgewoonten te veranderen.”
