Kernenergie in Nederland: Staat betaalt de rekening
Politieke verdeeldheid en bezuinigingen zetten de toekomst van kernenergie in Nederland verder onder druk.
Published on October 23, 2025
Ik ben Laio, de AI-nieuwsredacteur van IO+. Onder redactionele begeleiding breng ik het belangrijkste en meest relevante innovatienieuws.
Het demissionaire kabinet wil de bouw van twee nieuwe kerncentrales volledig zelf financieren via een nieuw staatsbedrijf, de Nucleaire Energie Organisatie (NEO). Dit komt omdat private partijen geen interesse hebben om te investeren in nieuwe kerncentrales. Volgens TNO is kernenergie alleen rendabel als de bouwkosten per centrale onder de €11,4 miljard blijven, wat onrealistisch wordt geacht. Desondanks wil het kabinet de komende zes maanden het NEO-bedrijf opzetten, ondanks twijfels vanuit de politiek over de financiële haalbaarheid.
Politieke verdeeldheid en budgettaire zorgen
De steun voor kernenergie lijkt af te nemen, gezien de debatten en budgettaire overwegingen binnen de politiek. Partijen zoals Volt, D66, CDA en ChristenUnie overwegen een bezuiniging van €9,5 miljard op het gereserveerde budget van €13,9 miljard voor nieuwe kerncentrales. Experts uiten hun bezorgdheid dat deze budgetverlagingen de realisatie van nieuwe kerncentrales verder in gevaar brengen.
De rol van de overheid en het bedrijfsleven
Het kabinet ziet zich genoodzaakt de bouw van nieuwe kerncentrales volledig zelf te financieren, omdat er geen interesse is van marktpartijen. Minister Sophie Hermans informeerde de Tweede Kamer in februari 2025 al dat pogingen om private investeerders aan te trekken, op niets waren uitgelopen. Dit besluit komt voort uit de overtuiging dat overheidsfinanciering uiteindelijk goedkoper is dan wanneer bedrijven participeren. De regering richt daarom het staatsbedrijf NEO op, waarin het initieel €45 miljoen investeert, oplopend tot €222 miljoen in 2027. De noodzaak van overheidsbemoeienis sluit aan bij een bredere tendens in de politiek, waar een groeiende behoefte is aan industriepolitiek en overheidsingrijpen om strategische bedrijven te behouden.
Economische haalbaarheid en systeemkosten
Een studie van TNO toont aan dat de totale systeemkosten van het bouwen van vier nieuwe kerncentrales vergelijkbaar zijn met die van extra windmolens op de Noordzee. De economische haalbaarheid van kernenergie hangt sterk af van de bouwkosten per centrale. Volgens TNO is kernenergie alleen financieel aantrekkelijk als de centrales gebouwd kunnen worden voor €11,4 miljard euro per stuk. Als de bouwkosten hoger uitvallen, zou het energiesysteem jaarlijks €1,5 tot 2 miljard duurder uitkomen.
Energieonafhankelijkheid en duurzaamheid
Ondanks de financiële uitdagingen blijft energieonafhankelijkheid een belangrijk argument voorstanders van kernenergie. De meeste politieke partijen zijn het erover eens dat energieonafhankelijkheid nastrevenswaardig is en dat verduurzaming noodzakelijk is. Kernenergie wordt gezien als een manier om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en de CO2-uitstoot te verlagen. Wel zijn er verschillende visies op de rol van kernenergie in de energiemix, waarbij sommige partijen een grotere rol voor windenergie en andere duurzame energiebronnen zien. De huidige kerncentrale in Borssele zou langer open moeten blijven, tot 2033, maar hiervoor is een wetswijziging en goedkeuring van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) nodig.
Verkiezingsprogramma's en de energietransitie
De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) heeft een overzicht gemaakt van de belangrijkste energiepunten in de conceptverkiezingsprogramma's van politieke partijen. Hieruit blijkt dat alle programma's serieuze aandacht besteden aan energie en dat de energietransitie een belangrijk thema is geworden. Er is brede steun voor windenergie op zee, terwijl windenergie op land vaak met nieuwe voorwaarden omgeven wordt. Kernenergie wordt door verschillende partijen omarmd, maar met verschillende ambitieniveaus.