Kennisinstellingen afhankelijker geworden van big tech
Steeds meer universiteiten en hogescholen gebruiken software van big tech bedrijven.
Published on June 30, 2025
Team IO+ selecteert en brengt de belangrijkste nieuwsverhalen over innovatie en technologie, zorgvuldig samengesteld door onze redactie.
Steeds meer universiteiten en hogescholen gebruiken software van grote commerciële bedrijven. Dit maakt hen afhankelijk van deze bedrijven. Volgens De Jonge Akademie, een netwerk van vijftig jonge academici die zich inzetten voor een sterker wetenschapssysteem en betere kennisdeling, is dat een probleem. Dit kan namelijk invloed hebben op hun vrijheid en onafhankelijkheid. Daarom roepen zij op tot een zorgvuldiger gebruik van technologie in het hoger onderwijs.
Prijs en gebruiksgemak
Bij het kiezen van onderwijssoftware wordt vaak gekeken naar prijs en gebruiksgemak. Maar instellingen moeten ook nadenken over wat er met de data gebeurt. Veel software komt van commerciële bedrijven, en bij het gebruik daarvan geef je niet alleen functies, maar ook gevoelige informatie uit handen.
Denk bijvoorbeeld aan systemen waarin output van onderzoekers wordt vastgelegd. Deze zijn niet neutraal, maar beïnvloeden hoe onderzoekers beoordeeld worden, wat onderzoekers bestuderen en met wie zij samenwerken. Ook systemen die in het onderwijs gebruikt worden (bijvoorbeeld voor de registratie van cijfers) zijn niet altijd onschuldig, bijvoorbeeld door hun omgang met persoonsgegevens.
Zorg voor verantwoorde keuzes
In hun manifest Onder controle geeft De Jonge Akademie een aantal adviezen:
- Bedenk vooraf hoe IT past bij de waarden van je instelling.
- Laat die waarden meewegen bij de keuze van software.
- Werk samen met andere instellingen om sterker te staan.
- Leg uit waarom je voor bepaalde software kiest en wat de gevolgen zijn.
- Zorg voor voldoende kennis binnen de organisatie om software goed te kunnen beoordelen.
- Stel duidelijke regels op voor de aanschaf van software.
- Kies niet alleen voor grote spelers, maar geef ook kleinere bedrijven een kans.
Ook overheid afhankelijk van big tech
Niet alleen kennisinstellingen zijn afhankelijk van bedrijven uit de VS. De Nederlandse overheid leunt voor vrijwel al haar digitale dienstverlening op Amerikaanse technologiebedrijven. Alle Nederlandse gemeenten gebruiken Microsoft-producten zoals Office 365, Teams en Azure voor hun dagelijkse werkzaamheden.
