In opmars: treinreizen in Europa

In 2023 werden 429 miljard passagierskilometers (pkm) via het spoor geregistreerd in de Europese Unie. Dit aantal is het hoogste ooit, sinds het begin van de gegevensverzameling in 2004. Het gaat om een stijging van 11,2% ten opzichte van het jaar ervoor. Pkm staat voor het vervoer van een persoon over een afstand van 1 kilometer.

Het statistisch portaal van de EU, Eurostat, rapporteert dit cijfer en onderstreept hoe de passagiersprestaties in de loop van het jaar zijn verbeterd. Het rapport merkt ook op dat van de 8 miljard passagiers die in 2023 werden geregistreerd, bijna 50% in Duitsland (33,9%) en Frankrijk (15%) reisde. Over het algemeen zagen de meeste landen een stijging in vergelijking met het jaar ervoor.

Vergelijkbare trend in Nederland

In de Eurostat-dataset zijn de cijfers voor België, Hongarije en Nederland gemarkeerd als vertrouwelijk en worden ze dus niet getoond. Cijfers uit de database van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD) laten echter ook in Nederland een vergelijkbare trend zien, maar de volumes liggen nog steeds onder het niveau van voor COVID-19.

Volgens het rapport legden NS-reizigers vorig jaar 15,536 miljard kilometer af - een stijging van 16,7% ten opzichte van 2022.

NS meldt in haar rapport dat het vervoersniveau in 2023 89% was van dat in 2019. Dit noemt NS het nieuwe normaal, omdat mensen meer thuiswerken, vooral de regelmatige forenzen, nu er geen COVID-19-beperkingen meer zijn.

NS worstelt

Terwijl de werknemers van ProRail staken voor een hoger salaris, gaat het ook niet goed bij NS. De spoorwegexploitant rapporteerde een verlies van €109 miljoen in de eerste helft van 2024. Ondanks een stijging van het aantal reizigers met 6.4% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, blijven de bedrijfskosten van de treindienst hoger dan de kaartverkoop - de primaire inkomstenstroom van het bedrijf.

De stijgende inflatie in deze jaren is de belangrijkste reden voor de kostenstijging. In 2025 zullen de prijzen van treinkaartjes verder stijgen met 6%. Aanvankelijk had de stijging 12% moeten zijn. Na onderhandelingen met het kabinet is de prijsstijging gehalveerd. Vorig jaar gaf het kabinet €120 miljoen aan het bedrijf om de prijzen ongemoeid te laten. Voor 2025 worden deze kosten gelijk verdeeld tussen de overheid, de NS en de reizigers - die elk €40 miljoen bijdragen - waardoor de prijsstijging beperkt blijft.

Uit eerder onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteit (KiM) bleek dat elke procent prijsverhoging leidt tot een daling van 0,45% van het aantal passagiers. Het bedrijf vreest dat deze daling groter zou kunnen zijn.

Elektromobiliteit: is de Duitse transportrevolutie nu ook aan het instorten?

Het banenverlies in sleutelsectoren gaat hand in hand met een verlies aan belastinginkomsten. De oorzaken: hoge energieprijzen en buitensporige bureaucratie, schrijft Bernd Maier-Leppla.

Read More

Trends in goederenvervoer

Naast passagiersmobiliteit worden spoorwegen natuurlijk ook gebruikt om goederen te verplaatsen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) daalt het aantal goederen dat per spoor wordt vervoerd in 2023 met 12%. Dit cijfer komt na het recordjaar 2022, toen 44,5 miljoen ton goederen via het spoor werd vervoerd. Deze daling is te wijten aan de hoeveelheid kolen en containers die worden vervoerd.

Bijna de helft van het goederenvervoer per spoor gebeurt in containers. Het containervervoer is in 2023 met 11,5% gedaald, waarbij het aantal vervoerde containers een identieke daling liet zien. Kolen en metaalertsen zijn de op één na meest getransporteerde vrachtsoorten. Metaalertsen zijn gesteenten die voldoende metalen en metaalverbindingen bevatten voor extractie; een voorbeeld is bauxiet, de belangrijkste bron van aluminium. In 2023 reisden 22,1% minder kolen en 4,6% minder metaalertsen over het Nederlandse spoor.

Ook het goederenvervoer per spoor kende een daling op Europees niveau, met een daling van 4,9% ten opzichte van 2022 en het laagste verkeersvolume sinds 2015, behalve in 2020.