Hoe de Oekraïne-Rusland oorlog de technologie in Oost-Europa transformeert
Startups in Latvia and neighboring countries view Ukraine's mobilization both as a warning and a source of inspiration. In response, they are adapting consumer products, such as scooters and recreational drones, for military applications on the battlefield.
Published on December 5, 2024
De Mosphera scooter van Global Wolf Motors. Image: Mosphera
Als hoofdredacteur is Aafke eindverantwoordelijk voor de inhoud van ons platform, maar kruipt ook zelf graag in de pen. Ook neemt ze de inhoudelijke van onze events voor haar rekening. Vindt niets leuker dan ingewikkelde dingen op een toegankelijke manier uitleggen en vertelt graag het verhaal van de mensen achter de technologie.
In Oost-Europa, vooral in Letland, worden consumententechnologieën omgebouwd voor militair gebruik te midden van het conflict in Oekraïne. Global Wolf Motors’ Mosphera-scooter, oorspronkelijk voor stedelijke mobiliteit, is een onverwacht militair hulpmiddel geworden. Sinds de invasie in februari 2022 zijn er 11 Mospheras naar het Oekraïense leger gestuurd, met een verzoek voor nog 68. Letland investeert sterk in defensietechnologie, met meer dan €300 miljoen voor grensversterkingen en een droneprogramma, aldus het MIT. Dit conflict heeft geleid tot een toename in investeringen in defensietechnologie in Europa - in 2023 werd er bijna $1 miljard geïnvesteerd.
Van stadsmobiliteit naar militaire inzet
De Mosphera-scooter illustreert perfect hoe civiele technologie zich aanpast aan oorlogsomstandigheden. Met een topsnelheid van 100 kilometer per uur en een actieradius van 300 kilometer per lading, biedt deze scooter cruciale mobiliteit voor speciale eenheden. Oekraïense troepen gebruiken de voertuigen voor snelle verkenning en munitietransport. De scooters zijn uitgerust met speciale trailers voor NAVO-standaard munitiekisten. Global Wolf Motors, opgericht in 2020, zag hun product transformeren van een landbouw- en stedelijk vervoermiddel naar een essentieel militair hulpmiddel. De eerste twee scooters werden binnen weken na de Russische invasie al ingezet aan het front.
Letland's technologische verdedigingsstrategie
De Letse overheid heeft een duidelijke koers ingezet richting militaire innovatie. Met een investering van €600.000 voor binnenlandse drone-startups en €10 miljoen voor een nieuw droneprogramma, stimuleert het land actief de ontwikkeling van defensietechnologie. Als co-leider van de Drone Coalition, samen met het Verenigd Koninkrijk, stuurt Letland meer dan €500 miljoen naar de opbouw van een westerse drone-productieketen. De urgentie is voelbaar: de Letse brandweer inspecteert sinds begin 2024 ondergrondse structuren als potentiële schuilkelders. Kaspars Pollaks, voormalig marineofficier: "In Letland bereiden we ons min of meer voor op oorlog."
Vorige week nog, ontving een andere defensietechnologie Letse startup, Origin Robotics, een subsidie van € 4.5 miljoen van het Europees Defensiefonds (EDF). Origin gaat een draagbare ISTAR-drone (intelligence, surveillance, target acquisition en reconnaissance) ontwikkelen met laserdoelaanduiding.
Europese defensie-industrie in transitie
De defensiesector in Europa maakt een opmerkelijke transformatie door. In 2023 werd bijna $1 miljard opgehaald voor dual-use en militaire technologiebedrijven, een stijging van ongeveer 30% ten opzichte van 2022. De Europese Commissie heeft meer dan €7 miljard gereserveerd voor defensieonderzoek en -ontwikkeling tot 2027. Deze heropleving komt na decennia van afbouw sinds de Koude Oorlog. Ivan Tolchinsky, ceo van Atlas Dynamics (een Europese dronefabrikant), signaleert een belangrijke trend: "Europese defensieministeries willen nu niet alleen grote aantallen drones, maar eisen ook binnenlandse productie. Dit illustreert de groeiende focus op strategische autonomie in defensietechnologie."
Ook in Nederland wordt volop geïnvesteerd. In oktober maakte het kabinet bekend €100 miljoen vrij te maken voor een investeringsfonds: het SecFund (‘Security Fund’). De financiering gaat naar Nederlandse startups, scale-ups en innovatieve mkb-bedrijven die voorzien in de innovatiebehoefte van Defensie.
.png&w=828&q=75)
Operatie Stuxnet: de cyberaanval die oorlogvoering voorgoed veranderde
In de serie Innovatie Maestros bespreken we innovaties uit ons kikkerlandje die de techwereld op de kop zetten. Vandaag: operatie Stuxnet.
Blijvende verschuiving in de Europese defensie-industrie
Het conflict heeft van Oekraïne onbedoeld 's werelds belangrijkste testlocatie voor defensietechnologie gemaakt. Ieva Ilves, technologiebeleid expert, zegt tegen het MIT: "Oekraïne is momenteel de beste experimenteergrond voor defensietechnologie ter wereld." Bedrijven zoals Exonicus hebben al deals gesloten met verschillende NAVO-landen voor het trainen van Oekraïense gevechtsgeneeskundigen. De oorlogssituatie heeft geleid tot een drastische stroomlijning van inkoopprocessen, waardoor nieuwe technologieën sneller kunnen worden getest en geïmplementeerd dan in vredestijd mogelijk zou zijn. Deze ontwikkelingen suggereren een blijvende verschuiving in de Europese defensie-industrie, waarbij de grens tussen civiele en militaire technologie steeds meer vervaagt.