HighTechXL's XL Day viert doorzettingsvermogen in deeptech

Een nieuwe editie van HighTechXL's XL Day, afgelopen vrijdag op de High Tech Campus in Eindhoven, draaide wederom uit op een viering van deeptech-innovatie en ondernemersgeest. Met pitches van HighTechXL's eigen alumni, drie dynamische breakout-sessies en keynote-verhalen van oprichters van scale-ups stond het evenement in het teken van het volwassen wordende deeptech-ecosysteem en de rollercoasterrit die het bouwen van wereldveranderende technologie vanaf nul met zich meebrengt.

“We hebben een recept met vijf ingrediënten gevonden”, zei Robin van Scheijndel van HighTechXL bij de opening van XL Day, waarin hij de essentie van het succesmodel van de organisatie samenvatte. "We beginnen met toptechnologie en gaan vervolgens op zoek naar ondernemende mensen – promovendi, voormalige founders en zelfs mensen die hier vandaag op die gezellige rode stoelen zitten. Vervolgens begeleiden we hen door ons 12 maanden durende programma voor het opzetten van een onderneming. Daarna blijven we hen ondersteunen. Maar het belangrijkste ingrediënt is samenwerking."

Dat laatste woord, samenwerking, klonk de hele middag door.

John Bell, CEO van HighTechXL, betrad het podium om terug te blikken op de afgelopen twaalf maanden. “Als je hier vorig jaar was en ons sindsdien niet meer hebt gezien, is er veel gebeurd”, zei hij. Enkele mijlpalen: een strategisch partnerschap met het deeptech-ecosysteem van Singapore om startups in staat te stellen internationaal te groeien en een Europees initiatief onder de paraplu van Rise Europe, waarbij 20 belangrijke spelers werden samengebracht om de Europese Commissie te adviseren. “Dat culmineerde in een concrete nieuwe startup-strategie die in mei werd gelanceerd”, aldus Bell. “Het gaat erom het leven van startup-founders gemakkelijker te maken.”

Dichter bij huis benadrukte Bell een reeks initiatieven onder leiding van HighTechXL: een investeerdersdag, een banenbeurs, de tweede editie van “She Can XL” met het Expat Spouses Initiative en de lancering van een Pre-Seed Excel Fund van 10 miljoen euro om deeptech-startups te helpen de kloof tussen laboratoriumideeën en durfkapitaalfinanciering te overbruggen. “Het is nog steeds te moeilijk voor founders om zich te concentreren op het opbouwen van hun bedrijf in plaats van op het werven van financiering”, betoogde Bell. “Dat moet veranderen.”

Hoop op de achtbaan

In zijn keynote speech verpersoonlijkte Dr. Hamed Sadeghian, oprichter en CEO van Nearfield Instruments, de hoogte- en dieptepunten die Bell beschreef. Nearfield, dat in het vorige decennium voortkwam uit TNO, is nu een wereldspeler op het gebied van hoogprecieze metrologiesystemen voor de productie van halfgeleiders.

“Rekenvermogen is concurrentievermogen”, opende Sadeghian. Maar hij waarschuwde voor de energiekosten van de onverzadigbare rekenbehoeften van AI. “De datacenters van vandaag verbruiken meer elektriciteit dan Duitsland”, zei hij. “Als we zo doorgaan, zal de toekomstige AI-workload het totale wereldwijde energieverbruik overtreffen. Dat is niet houdbaar.”

Nearfield pakt de bottleneck in geavanceerde verpakkingen aan: het inspecteren van microscopisch kleine hybride verbindingen met een nauwkeurigheid van angstrom. “Ons Quadra-systeem is niet-destructief, heeft een hoge doorvoercapaciteit en brengt 3D-mogelijkheden naar de fabrieksvloer”, legt Sadeghian uit. “Klanten kunnen nu volledige wafers inspecteren, niet alleen monsters. Dat is een gamechanger.”

De reis was echter niet lineair. Van een kantoor met twee bureaus in 2011 tot een orderportefeuille van 124 miljoen euro vandaag, werd het pad van Nearfield gekenmerkt door afwijzingen van klanten, 24 uur per dag engineering en quarantaines tijdens de pandemie. “We moesten zelfs een keer op stel en sprong naar Korea vliegen om een deal te redden”, herinnert hij zich. “Onze mensen hebben vijf quarantaines meegemaakt. Het was 24/7, een echte achtbaan. Maar we hebben het gehaald.”

Een tweede moonshot

Hans de Neve, oprichter en CEO van Carbyon, vertelde een even ambitieus verhaal. Zijn startup wil CO₂ uit de atmosfeer verwijderen met behulp van directe luchtcapture (DAC)-technologie. “We willen de atmosfeer terugbrengen naar de concentraties van vóór de industrialisatie”, zei hij. "Er zijn wereldwijd 140 DAC-bedrijven, en geen enkel bedrijf heeft tot nu toe een kosteneffectieve oplossing gevonden. Wij denken dat wij dat wel kunnen.“

Net als Nearfield begon Carbyon met een idee bij TNO en een hackathon bij HighTechXL. Zes jaar later heeft het team 35 miljoen euro opgehaald en zal het deze zomer zijn eerste demo-unit in de open lucht installeren op de High Tech Campus. ”Het staat naast de foodtrucks“, glimlacht De Neve. ”Ga maar eens kijken."

Maar het bouwen van een DAC-machine is een multidisciplinaire uitdaging waarbij chemie, nanotechnologie, machineontwerp en schaalbare massaproductie komen kijken. “We willen het wiel niet opnieuw uitvinden”, zegt De Neve. “We zoeken voortdurend contact. Je hebt het ecosysteem nodig.”

Op de vraag naar leiderschap windt hij er geen doekjes om. “Het kan eenzaam zijn. Als CEO ben je degene die de knoop doorhakt. Soms willen mensen rechtsaf, en zeg jij linksaf. Het is een gok. En jij bent verantwoordelijk.” Toch prijst hij de loyaliteit van zijn team en is hij trots op de cultuur die ze hebben opgebouwd. “We houden elke maand een klein feestje. Dat heb je nodig om de energie erin te houden.”

De echte les

Als er één boodschap uit XL Day naar voren kwam, dan was het wel deze: het opzetten van deeptech-ondernemingen is moeilijk, maar mogelijk. “Accepteer ‘nee’ niet als antwoord”, zei Sadeghian tegen het publiek. “Uiteindelijk gaat het om jou. Als het een succes is, is het jouw team. Als het een mislukking is, is het jouw mislukking. Doe wat nodig is om het te laten slagen.”

Voor de nieuwe startups die op XL Day pitchten, en de vele andere die nog zullen volgen dankzij het vijfstappenplan van HighTechXL, is dat de mentaliteit die ze nodig hebben om verder te gaan.