Het klimaatbeleid - weergegeven als achtbaan

Een nieuwe regering, een nieuw klimaatbeleid. Dit lijkt me een mooi moment om terug te blikken op wat daar tot nu toe van terechtkwam. In dit verhaal vergelijken we het klimaatbeleid met een achtbaan. 1990: het karretje wordt traag omhooggetrokken. Krantenartikelen over klimaatverandering worden graag genegeerd. Dan een plotselinge versnelling: het Parijsakkoord. Vervolgens stokt de rit volledig. Jarenlang. Tijd voor een boost, zoals de Superman in Walibi.

Het formatieproces voor een nieuw kabinet is in volle gang. Welke koers Nederland straks opgaat met het klimaatbeleid? Dat blijft nog gissen. Veel zal afhangen van welke partijen uiteindelijk de regering vormen — en hoeveel lef ze tonen in de energietransitie. Minder onzeker is het verleden. Dáár kunnen we met terugwerkende kracht goed zien hoe de klimaatachtbaan tot nu toe verliep.

Eigenlijk is het begin van een achtbaan zelden spannend. Dat geldt ook voor de rollercoaster van het klimaatbeleid. Traagjes wordt het karretje omhoog getrokken. Stilte voor de storm. In 1988 verschijnt een artikel in The New York Times: “Global Warming Has Begun, Expert Tells Senate.” Maar de wereld zwijgt. Rapporten en studies stapelen zich op, maar het tempo van de achtbaan verandert nauwelijks. 

Tot het kantelpunt. Hittegolven, bosbranden. Het valt niet meer te negeren: het klimaat verandert. Het karretje raakt in vrije val — nu begint de achtbaan pas echt. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) publiceerde in 2005 een rapport. “The significance of climate change in the Netherlands.” Maar concrete afspraken en doelstellingen op grote schaal ontbreken nog.

En dan, in 2015, het hoogtepunt van de klimaatachtbaan: het Parijsakkoord. We gaan over de kop! Voor het eerst maken landen afspraken om de opwarming ruim onder 2°C te houden. We streven ambitieuze CO₂-reductie na. Steunen elkaar met financiering en kennis. Nog nooit zijn we met z’n allen zo ambitieus bezig geweest. Nog nooit was de achtbaan zo spectaculair. Met de Klimaatwet van 2019 krijgt Nederland een duidelijke routekaart met doelen voor 2030 en 2050.

Maar dan: flinke teleurstelling. Jarenlang. Het karretje rolt traag verder over de rails. Slaapverwekkend. Volgens het PBL is de kans dat we het doel van 55 % CO₂‑reductie in 2030 halen minder dan 5%. Veel mensen zijn sceptisch over hoe het kabinet de afgelopen regeerperiode met klimaatdoelen omging. RTL Nieuws kopte: “Rapport milieuorganisaties: klimaatdoel 2030 onhaalbaar, kabinet ‘doet bijna niets’.”

Burgers, politici en beleidsmakers roepen vanuit hun karretjes. “Komt er nog wat van?” “He, een beetje vaart zou leuk zijn!” aldus GroenLinks. Maar niet iedereen staat te springen om een volgende looping. En PVV en FvD? Die stapten überhaupt nooit in. Zij bleven aan de kant staan, zwaaiend naar de vertrekkende karretjes.

De achtbaan van het klimaat heeft een flinke boost nodig — zoals de Superman in Walibi. Maar het is allesbehalve zeker of die versnelling er komt. Dat hangt af van wie straks ons land gaat besturen. Waar de ene partij enthousiast een bouwtekening voor de klimaatachtbaan maakt, gumt de ander die net zo snel weer uit. Nieuwe vergunningen voor windparken, subsidies voor verduurzaming: wie weet of die er gaan komen.

Wie weet of dit nog een thrill ride wordt.