Het gat in de energietransitie? Onze digitale CO₂-voetafdruk

We zetten de verwarming een graadje lager. Kiezen voor de trein in plaats van het vliegtuig. We scheiden ons afval, kiezen voor vegetarisch eten en kopen minder. Stuk voor stuk mooie stappen naar een duurzame samenleving. Maar er is één klimaatimpact die we met zijn allen nog steeds massaal over het hoofd zien: onze digitale CO₂-voetafdruk.

Alles wat we online doen – van al je oude e-mails bewaren tot videobellen en het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) – stoot CO₂ uit. En flink ook. Als het internet een land zou zijn, hoort het wereldwijd tot de top 10 van energieverbruikers. Dit is nog maar het begin. De opmars van AI is in volle gang en zorgt de komende jaren voor nog meer uitstoot. We staan nu aan het begin, dus kunnen we er ook maar beter snel bij zijn om de gevolgen hiervan op te vangen.

Zo’n 45 datacenters gebruiken evenveel stroom als 1,9 miljoen woningen

De datacenters die al onze foto’s, zoekopdrachten, videovergaderingen en AI-chatbots draaiende houden, zijn energievreters van jewelste. Ze zijn verantwoordelijk voor de helft van wat de luchtvaartsector uitstoot. Uit nieuwe cijfers van het CBS blijkt dat de grootste datacenters van Nederland evenveel stroom gebruiken als bijna een kwart van alle woningen. Door verdere digitalisering en de opkomst van AI neemt dit alleen maar verder toe. Een simpele ChatGPT-vraag verbruikt tot 25 keer meer energie dan een Google-zoekopdracht.

Onzichtbare verslaving

Wat dit probleem verraderlijk maakt? Het is onzichtbaar. Een vliegtuig zie je opstijgen, een verwarming voel je branden. Maar data? Die zweven ergens om ons heen. Ondertussen zijn de systemen die wij dagelijks gebruiken erop ingericht om ons zo lang mogelijk aan het scherm te kluisteren. Big Tech weet precies hoe ze onze aandacht moeten vasthouden, want aandacht is goud waard. Maar tegen een hoge ecologische prijs.

Digitalisering is onmisbaar, maar moet zelf ook duurzaam zijn

Digitalisering is onmisbaar, maar als het zelf niet duurzaam is, slaan we de plank mis. De overheid moet daarom nú stappen zetten om onze digitalisering duurzaam in te richten: zet in op hergebruik van apparaten, beperk onnodige dataopslag en AI-tools, en zet in op duurzaam online gedrag. Het is nu tijd om deze plannen en nieuwe werkwijzen op te tuigen.

Een groene toekomst is niet alleen een toekomst van zonnepanelen en warmtepompen, maar ook van bewust en schoon digitaal gedrag. En in plaats van wéér een Teamscall… Klinkt gewoon bellen tijdens een wandeling eigenlijk helemaal zo slecht nog niet.