Griep en COVID-19 in verband gebracht met comeback van kanker
Deze infecties kunnen de sluimerende werking van verspreide kankercellen verstoren, met name in de longen, door ontstekingsmechanismen.
Published on July 31, 2025
© Pexels
Team IO+ selecteert en brengt de belangrijkste nieuwsverhalen over innovatie en technologie, zorgvuldig samengesteld door onze redactie.
Onderzoekers van de Universiteit Utrecht hebben ontdekt dat virale infecties van de luchtwegen, zoals influenza en COVID-19, de reactivering van slapende kankercellen kunnen veroorzaken, wat leidt tot een verhoogd risico op metastatische ziekte en kanker gerelateerde mortaliteit. Dierstudies en epidemiologische gegevens tonen aan dat deze infecties de slapende cellen van verspreide kankercellen kunnen verstoren, met name in de longen, door ontstekingsmechanismen waarbij het cytokine IL-6 betrokken is. De bevindingen onderstrepen de noodzaak om verdere interventies te onderzoeken die de invloed van virale infecties op de progressie van kanker bij overlevenden kunnen verminderen.
Stel je kankercellen voor als zaadjes die zich vanuit een oorspronkelijke tumor naar andere delen van het lichaam kunnen verspreiden. Soms gaan deze zaadjes slapen en worden ze slapend en inactief voor langere periodes, zelfs jaren. Deze slapende cellen zijn vaak niet op te sporen met reguliere scans en blijven na de behandeling in het lichaam aanwezig. Verschillende factoren, zoals ontstekingen of veranderingen in het immuunsysteem, kunnen ervoor zorgen dat deze slapende cellen ‘wakker’ worden en weer gaan groeien. Het onderzoek, gepubliceerd in Nature, onthult dat virale infecties van de luchtwegen, zoals COVID-19 en griep, kunnen fungeren als dergelijke triggers, waardoor deze slapende kankercellen weer wakker worden.
Deze reactivering verhoogt het risico op longmetastasen en daarmee op sterfte door kanker. In muismodellen leidde infectie met het griepvirus of SARS-CoV-2 tot een aanzienlijke uitbreiding - meer dan 100 keer - van eerder slapende borstkankercellen in de longen. Bovendien vond het epidemiologische team van Roel Vermeulen vergelijkbare verbanden in menselijke gegevens van de UK Biobank, wat de relevantie van deze bevindingen voor de menselijke gezondheid versterkt.
Inzicht in de kanker comeback
Het opnieuw ontwaken van slapende kankercellen wordt voornamelijk aangedreven door het ontstekingscytokine interleukine 6 (IL-6). Virale infecties van de luchtwegen, waaronder influenza A virus (IAV), kunnen slapende verspreide kankercellen (DCC's) in uitgezaaide borstkanker wakker maken door de productie van IL-6. In experimenten met MMTV-Her2 muizen leidde IAV-infectie tot verhoogde niveaus van IL-6 in de bronchoalveolaire lavagevloeistof, waardoor de IL-6 signaleringsroute in DCC's geactiveerd werd. Door MMTV-Her2 muizen te kruisen met IL-6 knock-out (KO) muizen, toonden onderzoekers aan dat IL-6 deficiëntie het ontwaken en de proliferatie van slapende DCC's na IAV infectie voorkwam.
De relevantie van deze bevindingen strekt zich uit tot menselijke populaties. Een analyse van patiëntengegevens uit het VK en de VS toonde aan dat personen die vijf tot tien jaar eerder gediagnosticeerd waren met kanker drie keer meer kans hadden om aan hun kanker te sterven als ze COVID-19 opliepen in 2020-2021, voordat vaccinaties beschikbaar waren. Aanvullende analyses toonden ook aan dat besmetting met COVID-19 het risico op het ontwikkelen van uitgezaaide borstkanker in de longen aanzienlijk verhoogde. Analyse van de Flatiron Health database toonde aan dat vrouwen met borstkanker die COVID-19 hadden doorgemaakt een 44% hogere hazard ratio hadden voor de latere diagnose van uitgezaaide borstkanker in de longen, vergeleken met vrouwen die geen COVID-19 hadden doorgemaakt.
Verder onderzoek is gepland om de mechanismen van het herwakingsproces te onderzoeken, preventieve maatregelen te verkennen en te bepalen hoe het immuunsysteem kan worden ingeschakeld om ontwaakte kankercellen te elimineren. KWF Kankerbestrijding zal vervolgonderzoek financieren, dat naar verwachting eind 2025 van start zal gaan en twee jaar zal duren, met de eerste resultaten naar verwachting in 2027. Behandelingen die al zijn goedgekeurd voor de behandeling van ernstige COVID-19, zoals antagonistische antilichamen tegen IL-6R en JAK1/2-remmers, zouden mogelijk het risico op infectie-geïnduceerde metastatische kanker progressie kunnen verminderen. Er zijn echter verdere preklinische en klinische studies nodig om de effectiviteit, veiligheid en optimale timing van deze interventies vast te stellen.
