Gebruik jij al gratis het patent van je concurrent?

Gebruik jij al gratis het patent van je concurrent? Dat klinkt bijna als valsspelen, toch? Je profiteert van het harde werk van je concurrent zonder een cent aan licentiekosten te betalen. Maar het goede nieuws: soms mag dat gewoon. Helemaal legaal, zonder juridische risico’s.

In het octrooirecht bestaan namelijk uitzonderingen die veel ondernemers niet kennen - en wie ze wél kent, kan daar slim gebruik van maken.

Marco Coolen, AOMB. Foto © Bart van Overbeeke

Onderzoeksexceptie: oefenen zonder verkopen

Stel, je hebt gezien dat je concurrent een sterke vinding heeft gepatenteerd. Je weet: dat patent loopt over enkele jaren af.

Wat kun je doen? Aan de slag gaan in je R&D-lab. Je mag experimenteren met de gepatenteerde technologie. Je mag verbeteringen ontwikkelen. Je mag zelfs volledige producten voorbereiden.

Zolang je het resultaat maar niet commercieel inzet voordat het patent is verlopen, is er niets aan de hand.

Op deze manier kun je, zodra het patent verloopt, direct lanceren. Terwijl je concurrent zijn bescherming verliest, heb jij al maanden of jaren voorsprong opgebouwd. Helemaal legaal, zonder een euro aan licentiekosten.

Dit heet de onderzoeksexceptie en is in Europa goed verankerd. Zo krijgen innovaties sneller nieuwe impulsen zodra patenten verlopen.

Privégebruik: sleutelen in je schuurtje

Een andere vaak vergeten uitzondering: privégebruik.

Wie thuis in zijn schuurtje aan een gepatenteerde uitvinding sleutelt, puur voor eigen gebruik en zonder commerciële bedoelingen, begeeft zich in Europa op veilig terrein.

Wil je voor jezelf experimenteren? Nieuwe varianten uitproberen? Zolang het binnen de privésfeer blijft en je niets verkoopt, is dat toegestaan.

Let op: zodra er een commercieel belang ontstaat, vervalt deze bescherming direct.

Prior-use: eerder begonnen = beschermd

En dan is er nog de prior-use uitzondering. Die komt van pas als jij al werkte aan een bepaalde oplossing, maar er nooit een patent voor hebt aangevraagd.

Als jouw concurrent daarna wél een patent heeft verkregen op (grotendeels) dezelfde vinding, betekent dat niet automatisch dat jij moet stoppen.

Kun jij aantonen dat je al vóór hun aanvraag bezig was met dezelfde technologie? Dan mag jij vaak gewoon doorgaan met je activiteiten, ook al heeft je concurrent inmiddels een octrooi.

Hiermee voorkomt het systeem dat niets vermoedende ondernemers ineens klemgezet worden door latere patenten.

De wereld van de octrooien

Aan de hand van Nederlands en Europees octrooigemachtigde Marco Coolen (AOMB) krijgen we een beter inzicht in de wereld van octrooien en patenten. Hoe werkt het, waarom zijn ze belangrijk, maar ook: wanneer verliezen ze hun nut?

Bekijk De wereld van de octrooien

De kracht van uitzonderingen

Veel ondernemers denken: patent = verboden terrein. Maar wie de uitzonderingen kent, ziet juist waar de ruimte zit.

• ✔️ Onderzoek doen zonder licentie
• ✔️ Experimenteren in eigen kring
• ✔️ Doorgaan dankzij prior-use

Al deze routes geven je als ondernemer extra mogelijkheden om slim te opereren, zónder inbreuk te maken.

Dus: niet alles wat gepatenteerd is, is verboden terrein

Het octrooirecht beschermt innovaties, maar laat bewust ook ruimte voor voortgang, onderzoek en eerlijke concurrentie.

Wie die spelregels snapt, kan het spel slimmer spelen. Want soms ligt het voorsprong nemen niet in wat je patenteert, maar in hoe goed je de ruimte rondom andermans patenten benut. Doe er je voordeel mee!