Europese AI trekt geld en steun aan - maar is het genoeg?

Tijdens de AI-Summit vorige week in Parijs kondigde de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, InvestAI aan, waarbij €200 miljard wordt vrijgemaakt om Europese AI te ondersteunen. Dit geld moet de bouw van vier gigafabrieken ondersteunen om AI-modellen te trainen. De aankondiging kwam in een bewogen - om het zacht uit te drukken - begin van 2025 voor AI-ontwikkelingen.

Hoogtepunten zijn de opkomst van het Chinese DeepSeek, de lancering van Mistral AI's razendsnelle assistent Le Chat en de onthulling van Elon Musk's xAI Grok 3 afgelopen maandag. Tegelijkertijd zijn technologische ontwikkelingen verweven met geopolitieke ontwikkelingen. In zekere zin is InvestAI het antwoord van de EU op het Amerikaanse Stargate-project van €500 miljard, dat ook nieuwe AI-infrastructuur bouwt.

Europese AI loopt achter

Zoals de zaken er nu voorstaan, ligt Europa achter in de race. Terwijl Amerikaanse spelers zoals OpenAI's ChatGPT, Google's Gemini en Anthropic's Claude de markt domineren, heeft China laten zien dat het druk bezig is met betaalbare en capabele AI-modellen zoals DeepSeek.

“Ik geloof sterk in investeren in de fundamenten, zoals de academische wereld en het onderwijs, en de rest zal volgen. Europa heeft niet de grote chipfabrikanten die de VS heeft,” zegt Patrick Polak, managing partner van het durfkapitaalfonds Newion. “Het is bijna onmogelijk om in Europa bedrijven te laten groeien die de Amerikaanse grote techbedrijven kunnen vervangen. Daarom is investeren in de academische wereld en in deep tech de weg vooruit,” vervolgt hij.

De staat van Europese AI-financiering

AI-investeringen in Europa zijn de afgelopen jaren toegenomen, gedreven door de opkomst van generatieve AI-modellen die tekst, afbeeldingen of video's creëren. In 2024 haalden Europese AI-bedrijven $7,7 miljard op, wat volgens The French AI Report 2024 neerkomt op 17,1% van het totale Europese durfkapitaal (VC). In hetzelfde jaar haalden Amerikaanse tegenhangers $80,7 miljard op.

AI-financiering heeft de afgelopen jaren een hoge vlucht genomen en ging naar, onder meer, AI-gebaseerde tools en grote taalmodelbedrijven (LLM). De analyse laat ook zien hoe investeringen het hele financieringsspectrum beslaan.

Toch zijn deze kapitaalinvesteringen ongelijk verdeeld over Europa. Sinds 2020 zijn het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland goed voor 70% van de investeringen.

Wie zijn de topspelers in het Europese AI-ecosysteem?

Het Franse Mistral AI is Europa's meest gewaardeerde AI-bedrijf, met een waardering van €5,8 miljard, en het heeft meer dan €1 miljard opgehaald. Het bedrijf werd in 2023 opgericht door voormalige Google DeepMind en Meta AI-experts en werd al snel een kanshebber in de AI-race. Deze ambitie werd versterkt na de lancering van zijn Le Chat AI-assistent, die beter presteerde dan ChatGPT en Anthropic's AI-model Claude.

Een andere belangrijke speler is het Duitse Aleph Alpha. Na het ophalen van 500 miljard dollar is het bedrijf overgestapt van het opleiden van zijn LLM's naar het werken aan zijn gen-AI-besturingssysteem. Dit systeem helpt organisaties zoals bedrijven en overheden bij het uitrollen van AI. De AI-mogelijkheden van het bedrijf strekken zich uit over verschillende sectoren en helpen processen in de gezondheidszorg, de financiële sector en het openbaar bestuur te optimaliseren.

Helsing, Europa's best gefinancierde startup op het gebied van defensie-technologie, is ook een AI-bedrijf. Het in München gevestigde bedrijf, dat wordt gewaardeerd op 5 miljard euro, ontwikkelt op AI gebaseerde defensiesoftware. Het verwerkt gegevens van sensoren en wapensystemen om real-time informatie over het slagveld te bieden. De technologie is ook ingezet om de AI-capaciteiten van Oekraïense drones te verbeteren. In Nederland is Axelera AI een van de meest veelbelovende startups.

AI-chip startup Axelera haalt $68 miljoen op om Nvidia uit te dagen

De Eindhovense AI-chipontwikkelaar Axelera AI ontvangt €68 miljoen in zijn laatste financieringsronde.

Lees meer

Kampioenen ondersteunen Europese AI

Naast de InvestAI-financiering werd in Parijs ook het EU AI Champions-initiatief onthuld. Onder leiding van investeringsmaatschappij General Catalyst is de hoeksteen van het plan een investering van €150 miljard in Europese AI. Het initiatief wordt gesteund door onder andere de Duitse Deutsche Bank, Mistral AI, Helsing en Spotify.

Leiders uit de sector hebben opgeroepen tot een vereenvoudigde AI-regelgeving als onderdeel van dit initiatief. Hoewel de EU AI Act een maatstaf is voor AI-veiligheid, is deze bekritiseerd voor het verstikken van innovatie in de ruimte. “Ondernemerschap gaat waar kansen liggen en ondernemers moeten niet in een bepaalde richting worden geduwd. De markt bepaalt wat succesvol is, niet de regelgeving”, benadrukt Polak.

De toekomst van Europese AI

Sinds 2019 ziet de investeerder hoe bedrijven AI inzetten. In 2022 lanceerde Newion een fonds om specifiek op AI gebaseerde business-to-business startups te ondersteunen. Sindsdien is AI een primaire focus geworden van de activiteiten van het VC-firma.

“Tegenwoordig gebruikt iedereen AI, wat een bouwsteen is geworden voor het ontwikkelen van technologie, zelfs als dat bedrijf vertrouwt op AI-modellen van derden”, benadrukt hij. In het algemeen steunt Polak alle vormen van investeringen in Europese AI.

“Deze investeringen creëren banen”, benadrukt hij. En in termen van personeelsaantallen is de sector booming. Volgens Dealroom en Tech.eu hebben AI-bedrijven meer dan 349.000 werknemers in Europa, een stijging van 168% ten opzichte van 130.000 in 2020.

Frankrijk wil de Europese AI in de toekomst leiden. Voorafgaand aan de top in Parijs kondigde president Emmanuel Macron €109 miljard aan AI-investeringen aan van Franse en buitenlandse particuliere investeerders. Door het aanbod van goedkope, stabiele en koolstofarme kernenergie te promoten, positioneert Parijs zich in de voorhoede van Europa's poging om in de race te blijven.

Europa zet AI Act door in een verdeelde techwereld

Het contrast kan nauwelijks groter: terwijl president Donald Trump AI-regels versoepelt, trad in Europa afgelopen week de AI Act in werking. Begin volgende week vindt in Parijs de wereldwijde AI-top plaats.

Lees meer