Meer concurrentie voor startup-ecosystemen in Europa

De startup-ecosystemen in Europa houden stand, maar voelen steeds meer de druk van de mondiale concurrentie, zo blijkt uit het onlangs gepubliceerde Global Startup Ecosystem Report 2025 (GSER 2025) van Startup Genome. Hoewel acht Europese steden in de top 40 van ecosystemen wereldwijd blijven staan, zijn slechts twee steden erin geslaagd hun positie in de ranglijst van dit jaar te verbeteren: Parijs en Madrid. De overige steden behielden hun positie of verloren aan momentum, terwijl Azië en Noord-Amerika Europa op het gebied van groei en financiering in een laat stadium blijven overtreffen.

Londen: Europese koploper onder druk

Londen blijft de onbetwiste koploper van Europa en staat wereldwijd op de derde plaats, achter Silicon Valley en New York. Toch is de Britse hoofdstad voor het eerst sinds 2019 één plaats gezakt en deelt ze de tweede plaats niet langer met New York. Deze subtiele maar significante verschuiving weerspiegelt de toenemende druk van steeds agressievere ecosystemen, met name in Azië.

Het rapport geeft aan dat de wereldwijde kapitaalstromen verschuiven naar AI, big data en deeptech-sectoren, waar Azië en de VS de dominante spelers zijn. Hoewel Londen nog steeds beschikt over diepe kapitaalmarkten, een bloeiende financiële sector en talent van wereldklasse, staat de stad nu voor steeds grotere uitdagingen om haar voorsprong in de volgende technologische golf te verdedigen, met name op het gebied van AI, waar een groot deel van de financiering steeds meer buiten Europa geconcentreerd is.

Parijs: stilletjes stijgen door consistentie

Parijs komt in 2025 naar voren als de sterkste speler van Europa en stijgt twee plaatsen naar de 12e plaats op de wereldranglijst. De opmars van de Franse hoofdstad wordt aangewakkerd door consistente deals en een stijging van 7% in exits van meer dan 50 miljoen dollar, waaronder de overname van BeReal voor 542 miljoen dollar in 2024. Parijs was een van de weinige mondiale ecosystemen die dit jaar geen daling van de ecosysteemwaarde kende, een opmerkelijk resultaat in een jaar waarin veel vergelijkbare ecosystemen aanzienlijke dalingen lieten zien.

Het langdurige publiek-private ondersteuningssysteem van Frankrijk, met onder meer het French Tech Visa, aanzienlijke fiscale stimuleringsmaatregelen voor onderzoek en ontwikkeling en gerichte investeringsprogramma's, blijft de groei stimuleren. Het rapport benadrukt dat Parijs ook een sterke dynamiek heeft gekend in AI-native start-ups, een cruciaal gebied voor het concurrentievermogen van de toekomst.

Madrid: in één sprong van ‘opkomend’ naar de top 40

Misschien wel de grootste Europese verrassing in GSER 2025 is de doorbraak van Madrid. De Spaanse hoofdstad sprong van de top 100 van opkomende ecosystemen in 2024 naar de top 40 en staat nu samen met Mumbai op de 40e plaats wereldwijd. Deze sprong werd mede mogelijk gemaakt door de spectaculaire exit van eSports-bedrijf Movistar Riders, dat 6,3 miljard dollar opbracht.

De sterke stijging van Madrid laat zien hoe lagere operationele kosten, een groeiend reservoir aan technisch talent en betere toegang tot kapitaal opkomende Europese steden in staat stellen een plaats op het wereldtoneel te veroveren. De stad profiteert ook van de toenemende specialisatie in digitale entertainment en gaming, waardoor de sterke punten van Europese startups verder worden gediversifieerd.

Elders in Europa: wijdverbreide stagnatie of achteruitgang

Terwijl Parijs en Madrid vooruitgang boekten, hadden andere Europese hubs moeite om bij te blijven. Berlijn, Stockholm, Amsterdam en Zürich verloren allemaal minstens één plaats in de top 40. Europa als geheel zag de totale waarde van zijn ecosysteem met 24% dalen ten opzichte van vorig jaar, wat slechter is dan Noord-Amerika (-18%) en Azië (-17%), maar beter dan Latijns-Amerika (-45%).

Deze daling weerspiegelt twee hardnekkige problemen: de aanhoudende moeilijkheid van Europa om startups uit te bouwen tot wereldwijde unicorns en zwakkere investeringsrondes in een laat stadium in vergelijking met Noord-Amerika en Azië. De internationale trend van krimpende grote exits, met een wereldwijde daling van 31% in exits van meer dan 50 miljoen dollar, heeft vooral gevolgen gehad voor Europese ecosystemen.

Opkomende ecosystemen: Istanbul en Birmingham

Buiten de top 40 boekten Istanbul en Birmingham aanzienlijke vooruitgang. Istanbul klom 10 plaatsen en werd 's werelds derde opkomende startup-ecosysteem, grotendeels dankzij een sterke stijging van het aantal exits van meer dan 50 miljoen dollar. Birmingham brak door in de ranglijst van opkomende ecosystemen en kwam terecht in de categorie 21-30, dankzij sterkere prestatiecijfers op het gebied van startup-waardering en exit-activiteit.

Beide steden laten zien dat de groei van Europa niet langer beperkt blijft tot de gevestigde hoofdsteden. Met name Istanbul positioneert zich als een serieuze speler op zowel de Europese als de mondiale opkomende markten en trekt steeds meer internationaal durfkapitaal en ondernemerstalent aan.

De evenwichtsoefening van Europa

De GSER 2025 schetst een genuanceerd beeld van de Europese startup-economie: volwassen, divers en nog steeds wereldwijd relevant, maar onder toenemende druk om concurrerend te blijven. “Europa heeft het afgelopen decennium een startup-infrastructuur van wereldklasse opgebouwd. Het komende decennium zal bepalen of het deze basis kan omzetten in langdurig wereldwijd leiderschap”, waarschuwt het rapport.

Aangezien de investeringen in AI sterk geconcentreerd zijn in de VS en China, die 90% van de wereldwijde financiering voor AI-startups voor hun rekening nemen, zal het vermogen van Europa om zijn beleidskaders aan te passen, kapitaal te mobiliseren en grensoverschrijdende samenwerking te bevorderen, van cruciaal belang zijn voor zijn toekomstige positie in de mondiale startup-economie.