Logo

Europa gaat eigen satellietnetwerk lanceren en concurrentie aan met Musk's Starlink

De Europese Unie en het Europese ruimtevaartagentschap ESA investeren €10,6 miljard in lancering van een nieuw satellietnetwerk, IRIS², in 2029.

Published on December 18, 2024

Elon Musk

Als hoofdredacteur is Aafke eindverantwoordelijk voor de inhoud van ons platform, maar kruipt ook zelf graag in de pen. Ook neemt ze de inhoudelijke van onze events voor haar rekening. Vindt niets leuker dan ingewikkelde dingen op een toegankelijke manier uitleggen en vertelt graag het verhaal van de mensen achter de technologie.

De Europese Unie heeft ambitieuze plannen aangekondigd voor de lancering van een satellietnetwerk genaamd IRIS², een investering van €10,6 miljard, als alternatief voor Elon Musks Starlink. Het netwerk, dat 290 satellieten omvat, moet in 2030 volledig operationeel zijn en biedt veilige communicatie voor overheden en snelle internettoegang voor afgelegen gebieden in Europa en Afrika. Dit initiatief vermindert de afhankelijkheid van niet-Europese aanbieders. Het belang van eigen infrastructuur wordt benadrukt door geopolitieke spanningen, zoals de oorlog in Oekraïne. IRIS² biedt een oplossing voor 'dead zones' en is cruciaal voor moderne oorlogsvoering. Met de steun van de Europese Commissie en samenwerking met ESA, streeft Europa naar een veilige en zelfvoorzienende communicatietoekomst. Dit project markeert een significante stap in de technologische onafhankelijkheid van Europa.

Een ambitieus project met strategische partners

Het SpaceRISE-consortium, een samenwerkingsverband van toonaangevende Europese bedrijven, gaat het IRIS²-project uitvoeren. Deze samenwerking omvat grote telecomproviders zoals Deutsche Telekom en Orange, en ervaren ruimtevaartbedrijven als Thales Alenia Space, OHB en Airbus Defence & Space. Van de totale investering van €10,6 miljard komt €6 miljard van de EU en €550 miljoen van ESA, terwijl de private sector €4 miljard bijdraagt. Het project combineert verschillende satelliettechnologieën, waarbij gebruik wordt gemaakt van zowel lage (LEO), geostationaire (GEO), als middelhoge (MEO) satellietbanen. Deze multi-orbitale aanpak zorgt voor optimale dekking en betrouwbaarheid van het netwerk.

Technologische onafhankelijkheid als prioriteit

De urgentie van het IRIS²-project wordt onderstreept door recente geopolitieke ontwikkelingen. Ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen benadrukt dat onze samenleving volledig afhankelijk is geworden van satellieten. De situatie in Oekraïne heeft aangetoond hoe kwetsbaar Europa's kritieke infrastructuur is. Een concreet voorbeeld hiervan was het incident in september 2023, waarbij Elon Musk weigerde Starlink te activeren op de Krim. Dit voorval heeft de Europese zorgen over afhankelijkheid van commerciële aanbieders versterkt. Met ongeveer 7.000 operationele satellieten en dekking in meer dan honderd landen heeft Starlink momenteel een dominante positie.

Drone

Satellietnavigatie brengt autonome drones een stap dichterbij

Drones kennen vele nieuwe maatschappelijke toepassingen zoals de energietransitie versnellen en de zorg verbeteren. Hoe? Bijvoorbeeld door donororganen snel te vervoeren of door windmolens te inspecteren.

Geavanceerde beveiliging, brede toepassing

IRIS² onderscheidt zich door zijn focus op veiligheid en veelzijdigheid. Het systeem implementeert quantumcryptografie via de European Quantum Communication Infrastructure (EuroQCI) en hanteert een 'secure-by-design' benadering. Het netwerk ondersteunt diverse overheidstoepassingen, waaronder grensbewaking, crisismanagement en beveiligde communicatie voor EU-ambassades. Voor de commerciële markt faciliteert het systeem breedbandtoegang via satelliet, B2B-diensten en connectiviteit voor transportnetwerken. Een belangrijk doel is het elimineren van 'dead zones' in Europa en Afrika, mogelijk gemaakt door de noord-zuid banen van de satellieten.

IRIS²: ambitieus, maar realistisch

De planning voor IRIS² is ambitieus maar realistisch. Van de 290 geplande satellieten komen er 100 in een lage baan en de overige in een middelhoge baan om de aarde. De lancering staat gepland voor 2029, met als doel volledig operationeel te zijn in 2030. Dit tijdschema betekent dat Europa een significante achterstand moet inhalen op Starlink, dat al meer dan 6.000 satellieten in gebruik heeft. IRIS² vormt samen met Copernicus (aardobservatie) en Galileo (navigatie) het derde grote Europese satellietnetwerk, wat Europa's ambitie onderstreept om een leidende rol te spelen in de ruimtevaartsector.

Laser-satellietcommunicatie-terminal-c-FSO-1-.jpg

AAC Clyde Space brengt TNO's technologie voor lasersatellietcommunicatie op de markt

Lasersatellietcommunicatie zorgt voor verbindingen tussen grondstations, satellieten, vliegtuigen en onbemande luchtvaartuigen. En dat 100 tot 1000 keer sneller dan de nu gebruikte radiofrequenties.