‘Er staan in Nederland spannende dingen te gebeuren als het gaat om fotonica’

Kwantum, duurzame mobiliteit. Hightech speelt een steeds grotere rol in ons dagelijks leven. Vandaag interviewen we Wilbert IJzerman, programmaraadslid van het innovatiedomein Optical Systems & Integrated Photonics bij Holland High Tech. Hij is daarnaast een ervaren wetenschapper en industrieel R&D-leider bij Signify: wereldspeler op het gebied van lichtbronnen. “Er staan in Nederland spannende dingen te gebeuren als het gaat om fotonica”, benadrukt hij.

Hoe zou jij jezelf omschrijven in één woord?

“Perfectionistisch. Dat zie je eigenlijk terug in alles wat ik doe — privé en in mijn werkleven. Ik wil altijd alles goed doen, zorgen dat alles klopt, dat alles af is. Dat kan best vermoeiend zijn. Voor mijn omgeving, maar ook voor mezelf. Ik moet mezelf er regelmatig aan herinneren: op een gegeven moment is het genoeg. Nu hebben we 80% van het resultaat bereikt in 20% van de tijd. De overige 20% bereik je alleen door nog 80% van de tijd erin te stoppen.”

Je bent programmaraadslid bij Holland High Tech voor het innovatiedomein Optical Systems & Integrated Photonics. Wat houdt dit innovatiedomein precies in?

“Het is een enorm breed domein. Optica en fotonica kom je daadwerkelijk overal tegen. In het werkveld zeggen we weleens: een wereld zonder fotonica is alsof er geen lucht is — je merkt pas hoe essentieel het is als het er niet meer is.

Het speelt een rol in talloze toepassingen: van verlichting tot de technologie van ASML, waar wafers met licht worden uitgemeten. In de landbouw kun je met optische technieken meten of planten goed groeien. In de medische sector zie je het terug in beeldvorming en endoscopie. Kortom: optica en fotonica zijn overal om ons heen.”

Waar zijn we in Nederland echt goed in als het gaat om optica en fotonica?

“Het innovatiedomein valt grofweg uiteen in twee delen. Aan de ene kant heb je de traditionele optische systemen — een veld met een lange historie, sterk geworteld in systeemtechnologie. Denk bijvoorbeeld aan televisietechniek, veelal ontwikkeld door bedrijven als Philips. Dit bedrijf is eigenlijk de bakermat van de optische technologie in Nederland.

Tegelijkertijd is er het opkomende domein van geïntegreerde fotonica. Dat vertegenwoordigt op dit moment nog minder dan 1% van die markt, maar groeit razendsnel. Toepassingen liggen bijvoorbeeld in sensortechnologie. Deze technologie begint nu volwassen te worden en er komen serieuze businesscases uit voort in Nederland. Dat zie je terug in de opkomst van allerlei start-ups én in het feit dat er via een groeifonds inmiddels meer dan een miljard euro is geïnvesteerd in geïntegreerde fotonica.”

Peter Stolk: ‘Innovatie is geen one-man show’

In de serie De mensen van Holland High Tech leer je de mensen van Holland High Tech (de topsector High Tech Systemen en Materialen) kennen.

Lees meer

Wat voor spannende dingen staan er in Nederland te gebeuren als het gaat om optica en fotonica?

“Er staan veelbelovende dingen te gebeuren. Zo is dit jaar het opleidingsprogramma Masterplus Optics & Photonics van start gegaan. Studenten van verschillende technische universiteiten komen hierin samen om gezamenlijk te werken en te leren binnen het vakgebied. Dat is belangrijk, want het is een sterk versnipperd veld. Het doel is om het veld meer op deze manier meer te verenigen.

Daarnaast wordt er nagedacht over een nationale opticaconferentie. Op dit moment is er in Nederland geen breed gedragen evenement waar de optische community — academie, bedrijfsleven en brancheorganisaties — samenkomt. We onderzoeken hoe we dat kunnen combineren met bestaande initiatieven, zoals het Dutch Photonics Event. Het idee is om een sterk, samenhangend ecosysteem op te bouwen. Als alles volgens plan verloopt, hopen we dit komend jaar al te realiseren.”

En wat staat er op de agenda wat betreft Holland High Tech?

“Er wordt momenteel hard gewerkt aan de Nationale Technologiestrategie, inclusief een concreet actieplan. In dat kader hebben er al meerdere sessies plaatsgevonden bij de Kennis- en Innovatieagenda Sleuteltechnologieën en bij de regionale ontwikkelingsmaatschappijen. Ook zijn er al honderden bedrijven en academische partijen bij betrokken.

De volgende stap is beslissingen nemen: welke technologische domeinen verdienen extra aandacht en investeringen? Dat wordt een interessante discussie, want het speelveld is zoals ik al zei ontzettend divers. Uit de gesprekken tot nu toe komt duidelijk naar voren waar in Nederland kansen liggen en waar nog ruimte is voor groei. Die inzichten vormen niet alleen waardevolle input voor onze sector (High Tech Systemen & Materialen), maar ook voor het ministerie van Economische Zaken, bijvoorbeeld bij het vormgeven van nieuwe subsidieprogramma’s.”

Heb je nog een laatste boodschap voor de lezer?

“Als je jong bent en je zoekt naar een carrière, denk dan eens aan optica en fotonica. Het is absoluut geen oud en stoffig werkveld, wat sommige mensen misschien denken. Het is juist springlevend en het heeft een enorme economische impact. Optische designers kunnen overal terecht. Plus, je kan ontzettend veel leren in deze tak van sport.”

Beluister de aflevering hier op Spotify.