Digitale technologie verbetert behandeling van Parkinsonpatiënten

Trillende handen en benen, traagheid in bewegen en ongecontroleerde bewegingen. Het zijn veelvoorkomende symptomen van de neurologische aandoening Parkinson. Bij deze ziekte sterven hersencellen af, waardoor functies van het lichaam uitvallen. In Nederland lijden 67.000 mensen aan een vorm van Parkinson. Onder de ziekte valt niet alleen de ziekte van Parkinson maar ook alle vormen van atypisch parkinsonisme. Deze vormen ontwikkelen zich sneller en zijn moeilijker te behandelen.

De ziekte stoppen of genezen is tot nu toe niet mogelijk. Wel zijn er verschillende behandelingen en medicijnen die de symptomen beperken. Innovatieve, jonge bedrijven spelen een grote rol bij de ontwikkeling van nieuwe en het verbeteren van bestaande behandelingen. Patricia van Rompuy (Koios Care) en Melvyn Roerdink (Strolll) werken beide voor zo’n bedrijf en spreken tijdens MedTech Day 2025 – NeuroConnect op 20 november.  

Koios Care verbetert de kwaliteit van leven

Van Rompuy is Quality and Clinical Trial Lead bij Koios Care, een bedrijf dat digitale biomarkers ontwikkelt die de dagelijkse activiteiten van patiënten monitoren op allerlei domeinen. Het gaat bijvoorbeeld over beweging, slaapgedrag, eetgedrag, fysieke activiteit en het vermogen om te socialiseren. De gegevens worden – op een manier die voldoet aan privacyregels – verzameld door een smartwatch in combinatie met een smartphone (beide commercieel beschikbaar). De symptomen van Parkinson die vaak prominent aanwezig zijn, zijn tremor (trillen) en bradykinesie (traagheid van bewegingen). Daarnaast hebben sommige patiënten last van dyskinesie (ongecontroleerde bewegingen), dit wordt vaak gezien als bijwerking van de medicatie. Door activiteiten te monitoren en deze gegevens te analyseren, worden nieuwe nuttige inzichten gegenereerd.

Expert en patiënt

Voor Van Rompuy is het extra bijzonder om bij te dragen aan innovatie voor Parkinsonpatiënten. Zeven jaar geleden werd ze gediagnostiseerd met Parkinson. “Ik heb hiervoor jarenlang bij farmaceut Johnson en Johnson gewerkt. Toen mijn opdracht daar ophield, kwam ik op LinkedIn de oprichters van Koios Care tegen. Het was a match made in heaven. Hier kan ik mijn ervaring in de clinical operations combineren met mijn ervaring als patiënt.”  Ze is ervan overtuigd dat de digitale tool bijdraagt aan een beter leven voor mensen met Parkinson.

“We verzamelen continu objectieve gegevens, zonder dat de patiënt daar zelf iets aan hoeft te doen”, vertelt Van Rompuy. “Dat is ontzettend waardevol omdat het heel lastig is om als patiënt zelf alle symptomen en vorderingen van de ziekte bij te houden.” Vaak hebben mensen met Parkinson om de zes maanden een afspraak bij de neuroloog. “Zo’n afspraak is een momentopname. Wat er tussen de afspraken gebeurt, is lastig terug te halen. Dat kan alleen als je als patiënt een heel gedetailleerd dagboek bijhoudt. En zelfs dat is subjectief.”

Koios Care gaat nog een stap verder. Met AI herkent het bedrijf patronen in de data die mensen met het blote oog niet kunnen zien. “Onze tool geeft persoonlijk inzicht over het verloop van de ziekte. De klachten en het verloop van de ziekte verschillen sterk per persoon. Hierdoor kunnen we de behandeling en de medicatie aanpassen aan de behoeften van een specifieke patiënt, de zogenaamde precisiegeneeskunde”, vertelt ze.

Presentatie Koios Care

Van welzijnsapp naar medisch apparaat

Een groep mensen met Parkinson gebruikt de tool van Koios Care al. Onder leiding van Van Rompuy heeft het bedrijf een community opgezet waarin de gebruikers informatie en ervaringen met elkaar uitwisselen. Nu is de app nog ondersteunend aan de beslissing van de arts, onder andere door monitoring van gegevens. In de toekomst zou de tool meer kunnen bijdragen aan het medische proces. “Bijvoorbeeld door op basis van de data beslissingen te nemen over het toedienen van medicijnen, net als bij een insulinepomp”, legt ze uit. Maar ze voegt er ook aan toe: “Een medisch apparaat zal nooit de plek van een arts innemen, maar het biedt wel waardevolle aanvullende informatie voor de arts.”

Ook is Van Rompuy ervan overtuigd dat de door Koios Care ontwikkelde oplossing kan bijdragen aan de ontwikkeling van geneesmiddelen die de ziekte van Parkinson kunnen vertragen of genezen.

Strolll zet in op beweging als medicijn

Roerdink, Chief Scientific Officer bij Strolll, wil net als Van Rompuy de kwaliteit van leven van Parkinsonpatiënten verbeteren, alleen hij richt zich op een andere technologie namelijk Augmented Reality (AR). “In de wetenschappelijke literatuur komt naar voren dat matig tot intensief bewegen een remmend effect kan hebben op het ziektebeloop. Daarnaast hebben mensen met Parkinson een groter valrisico. Dat komt omdat het voor hen steeds lastiger wordt om balans te houden en bewegingen snel te corrigeren. Daarom is het belangrijk om genoeg te blijven bewegen en tijdens het bewegen de juiste oefeningen te doen om het lopen en de balans te verbeteren.”

Roerdink doet als universitair hoofddocent onderzoek op het gebied van technologie in beweging aan de Vrije Universiteit Amsterdam en Maastricht University. Daarnaast werkt hij een dag in de week bij Strolll, waar hij de innovaties uit het onderzoek naar de praktijk brengt. “Ik geloof dat een goede samenwerking tussen gedegen wetenschappelijk onderzoek en het snelle bedrijfsleven de beste manier is om innovatie snel bij de patiënt te krijgen.”

Leuke oefeningen, groot resultaat

Roerdink en zijn team ontwikkelen functionele bewegingsoefeningen voor Parkinsonpatiënten, in een spelvorm om op een leuke manier te bewegen. Mensen zien door een AR-bril bijvoorbeeld mollen uit de grond naar boven komen die ze zo snel mogelijk de grond in moeten stampen. “Dit is een goede oefening om snel te bewegen en abrupte draaien te maken. Ze doen een functionele oefening, maar door het spelelement hebben ze dat niet zo in de gaten. Mensen vinden het leuk en blijven daardoor de functionele oefeningen ook doen”, zegt hij.

AR is laagdrempelig

Volgens Roerdink zijn AR-brillen ideaal voor het verbeteren van de zorg (op afstand). Hij benadrukt dat er wel altijd een fysiotherapeut betrokken is bij de behandeling. “Strolll is een medisch product dat wordt voorgeschreven, en waar nodig bijgesteld, door zorgprofessionals. Oefeningen moeten niet te makkelijk of te moeilijk zijn, want dan haken mensen af. De therapietrouw is mede hierdoor nu hoog.”

Implementatie in kliniek

Het onderzoek naar de technologie is in een vergevorderd stadium. Roerdink: “We hebben gekeken of de oefeningen effectief zijn en hoe mensen erop reageren. Met de resultaten hebben we de software aangepast en vervolgens hebben we het geïmplementeerd in het klinische behandeltraject. De tool is getest in 15 klinieken met 28 verschillende therapeuten en 100 mensen met de ziekte van Parkinson. Eerst zijn patiënten in de kliniek behandeld en daarna kon 92 procent van de mensen thuis zelfstandig verder. Een veelbelovende score.” 

Digitale transformatie in de zorg

De laatste stap is om ook zorgverzekeraars mee te krijgen. “In Amerika is het al heel gebruikelijk om remote therapy te vergoeden, hier nog niet. Terwijl deze nieuwe vorm van therapie op afstand wel de toekomst heeft, zeker gezien het zorginfarct waar we momenteel in zitten”, stelt Roerdink. Hij benadrukt dat hij ziet dat de Nederlandse overheid inzet op een digitale transformatie in de zorg. “Dat is ook echt nodig om ervoor te zorgen dat iedereen die zorg nodig heeft dat ook kan blijven krijgen”, stelt hij.

Naast de ontwikkelingen op het gebied van financiering, werkt hij met Strolll ook aan het verbreden van het toepassingsgebied van de technologie. “In gesprekken met de fysiotherapeuten kwamen we erachter dat we deze vorm van therapie ook zouden willen gebruiken bij de revalidatie na een hersenbloeding of amputatie.” Het team heeft aanpassingen gemaakt in de oefeningen, de toegankelijkheid, en de medische certificering van Strolll om de AR-brillen in te kunnen zetten bij een bredere groep neurorevalidatie patiënten, zowel in de kliniek als thuis.

Strolll en Koios Care zetten – ieder op hun eigen manier - technologie in om de monitoring en behandeling van Parkinsonpatiënten te verbeteren. Het belangrijkste doel voor beide bedrijven; de kwaliteit van leven van Parkinsonpatiënten verbeteren.