De strijd winnen door innovatiever te zijn dan de tegenstander 

“Nu is het doorslaggevende moment om het verschil te maken”, aldus staatssecretaris van Defensie Gijs Tuinman. Hij opende op 2 april, samen met Brigit van Dijk - van de Reijt, algemeen directeur Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) het SecFund, Security Fund. Een fonds dat vroege fase financieringen verstrekt aan Nederlandse startups, scale-ups en innovatief mkb die voorzien in de innovatiebehoefte van het ministerie van Defensie. SecFund start met een vermogen van 25 miljoen euro, met als doel om dit in 2025 door te laten groeien naar 100 miljoen euro. De Delftse droneproducent Tective ontvangt de eerste investering uit het fonds.

Het belang van versnellen 

Tuinman zag afgelopen week aan het Oekraïense front hoe broodnodig de innovaties met bijvoorbeeld drones zijn. “Drones zijn uitgegroeid tot het meest bepalende maar ook meest gevreesde wapen van het slagveld. Onder invloed van de oorlog ontwikkelt de drone zich onwaarschijnlijk snel.” 

In de strijd telt wie het snelst de drone verbetert. “We moeten de tegenstander altijd een stap voor blijven. En dat is precies waar we in het SecFund aan gaan werken.” Niet alleen met drones maar ook slimme materialen, sensoren, de rekenkracht en communicatiemogelijkheden van quantumtechnologie, en vernieuwingen voor de luchtvaart. De technieken zijn allemaal cruciaal in de hybride oorlogsvoering en de geopolitieke concurrentiestrijd waar we in verwikkeld zijn, zegt Tuinman. “We moeten innovaties kunnen versnellen en blijven doorpakken.””

Autonoom dronevliegveld

Het Delftse Tective ontwikkelde een autonoom vliegveld voor vijf drones. Hiermee voorziet de startup in de behoefte om militairen wél toegang te geven tot de benodigde data en daarop beslissingen te kunnen nemen, zonder zich bezig te hoeven houden met het logistieke randvoorwaarden als het laden van de drone. Oprichter en CEO Mattijs Otten: “We willen ervoor zorgen dat een militair de drone nooit meer hoeft aan te raken.” SecFund investeert samen met Tenzing Alpha om verdere ontwikkeling en opschaling van het bedrijf mogelijk te maken. 

Secfund © BOM

Voor Defensie is het van belang dat de startup kan leveren. Daarom gebruikt Otten de investering bijvoorbeeld om meer productielijnen op te zetten. “We moeten ontzettend snel kunnen itereren. Duurde het eerst een paar maanden om met iets nieuws te komen, nu moet dat binnen zes tot acht weken.” 

Met de haarvaten in de regio

Volgens Tuinman zit de echte weerbaarheid en verdediging vooral in het opschalen van de economie en de samenwerking met de samenleving. “Dat bereiken we onder meer met het SecFund.” Het SecFund is een samenwerking van het ministerie van Defensie, het ministerie van Economische Zaken en de regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROM’s). De uitvoering van dit landelijke fonds is belegd bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) in samenwerking met de andere ROM’s.

Het fonds is bedoeld voor ‘dual use’, verzamelnaam voor technologieën die bruikbaar zijn in zowel de civiele wereld als in het leger. Zo is de Sky Hive van Tective ook toe te passen in de landbouw, voor bijvoorbeeld plantentelling en -grootte, het bijhouden van hittestress, of onkruidbestrijding. Een ander voorbeeld is LiFi: een nieuwe generatie datatransmissie, die sneller is dan WiFi en meer data per seconde kan overdragen, of denk aan geavanceerde radiotechnologie.

“We zitten met het SecFund echt in de haarvaten van de innovatie in de regio”, stelt Van Dijk. Met een team van tien investment managers verspreid over de regio’s is er een structuur opgezet die zijn voelsprieten in de regio heeft. Het SecFund kwam eind vorig jaar in een stroomversnelling, maar de ideeën om “iets met ‘dual use’ te gaan doen”, ontstonden al zo’n twee jaar geleden, zegt Van Dijk. “Veel startups krijgen hun kapitaalintensieve activiteiten niet gefinancierd uit de reguliere fondsen. Defensie is een nog wat spannend terrein en dual use is nog onduidelijk. Een SecFund is nodig om de innovaties van de startups een boost te geven.”

Brigit van Dijk (BOM) en Gijs Tuinman © BOM

Officieel aanmelden

Van Dijk zegt nu al te weten dat de 100 miljoen niet toereikend zal zijn. “Het is de start, het in de markt brengen van de innovaties. Daarna moet er opgeschaald gaan worden. Daar is meer kapitaal voor nodig.” De gesprekken om daarin te voorzien lopen al, onder meer met investeringsmaatschappij Invest-NL, de pensioenfondsen, reguliere particuliere fondsen en het NATO Innovation Fund (NIF). “Al dat kapitaal hebben we straks nodig om hier echt een succes van te maken.”

Achter de schermen werd heel wat werk verricht om het SecFund officieel te laten starten.    Niet alleen de investment managers, collega’s van het ministerie van Economische Zaken en het ministerie van Defensie, maar ook de ICT-afdeling en de juristen van de BOM maakten overuren. Met de start is er een website in de lucht gegaan, waar startups, scale-ups en innovatief mkb zich officieel kunnen melden. Sinds de aankondiging vorig jaar oktober kwamen er al zo’n honderd aanmeldingen officieus binnen. 

Landelijke dekking

Ernst Coolen is de investment director die vanuit de BOM het landelijke team van investment managers gaat leiden. Hij en zijn team stelden de afgelopen maanden het fondsplan op, waarin de voorwaarden staan waaraan een onderneming moet voldoen. Ook kon een aantal eerste aanmeldingen aan het traject proeven. Daarvan ontvangt Tective de eerste investering. Via de ROM Innovation Quarter (Zuid-Holland) werd de private investeerder Tenzing Alpha bereid gevonden om met het SecFund in te stappen in deze Delftse startup.

Coolen: “Als ROM’s helpen wij ondernemers bij elke stap die zij zetten. Dat doen we met geld en in samenwerking met de markt. Maar ook met kennis en ons regionale netwerk. Binnen het SecFund richten wij ons op ticket sizes van 150 duizend tot 5 miljoen euro. Daarbij kijken we naar de fase van het bedrijf en investeren het geld geleidelijk. Zodoende faciliteren we de groei van het bedrijf.” 

Het team heeft wekelijks overleg om de aanvragen kwalitatief en kwantitatief de beoordelen. Ook is er bij geschikte aanvragen een “lichte check” bij Defensie of de innovatie in een behoefte voorziet. Als dat zo is volgt er een due dilligence-onderzoek.

“Onze kracht zit echt in de vroege fase investering. Onze regionale investment managers scouten de Nederlandse bedrijven.” Die landelijke samenwerking is voor Coolen het unieke van dit fonds. “We hebben als ROM’s al eerder bewezen dat we een landelijk fonds succesvol in de markt kunnen zetten. We maken hier gebruik van de sterke positie die de ROM’s hebben in het start-up ecosysteem. Om dat te activeren en te mobiliseren, de afstemming te zoeken, dat is een mooie uitdaging waar ik energie van krijg.”