Clinical Diagnostics-hack: een keiharde wake-upcall voor de zorg
'Cracked by Jordens' adviezen maken duidelijk dat ziekenhuizen en laboratoria nú een fundamentele beveiligingsslag moeten maken.
Published on August 12, 2025
AI-generated image
Team IO+ selecteert en brengt de belangrijkste nieuwsverhalen over innovatie en technologie, zorgvuldig samengesteld door onze redactie.
De hack bij Clinical Diagnostics, een van de grootste medische datalekken in Nederland ooit, legt pijnlijk bloot hoe kwetsbaar onze zorgsector is voor cyberaanvallen. Puttend uit de adviezen die cybersecurity-expert Patrick Jordens in eerdere afleveringen van onze Cracked by Jordens serie gaf, maken we de balans op. Conclusie: ziekenhuizen en laboratoria moeten nú een fundamentele beveiligingsslag maken.
Het recente datalek bij Clinical Diagnostics - met gegevens van bevolkingsonderzoeken naar baarmoederhalskanker en een breed scala aan gevoelige medische testen, waaronder urine-, huid- en genitaalonderzoeken - heeft Nederland geschokt. Namen, adressen, geboortedata, BSN’s, testuitslagen en medisch advies uit meerdere ziekenhuizen zijn gestolen. Het deel dat nu online staat is slechts een fractie van wat de criminelen claimen te hebben buitgemaakt. Dit is meer dan een incident: het is een crisis die vraagt om radicale verbeteringen in de digitale beveiliging van de zorg.
Voorkomen is beter dan genezen
Terugkijkend op Jordens’ waarschuwing in de aflevering over de politiehack benadrukte hij dat “preventieve maatregelen essentieel zijn”. Verzekeringen, hoe compleet ook, zijn niet de oplossing, zegt hij. Als systemen die gevoelige medische gegevens beschermen instorten, kan geen enkele polis de schade terugdraaien. Deze hack is daarmee niet alleen een IT-fout, maar ook een crisis van volksgezondheid en vertrouwen. Zorginstellingen en laboratoria moeten de stap zetten van reactief handelen naar robuuste, proactieve beveiliging. Het vertrouwen van de bevolking in een veilige gezondheidszorg is immers essentieel.
De verborgen dreiging van dark-webtools
Jordens waarschuwde eerder ook al hoe eenvoudig cybercriminelen via het dark web aan hulpmiddelen komen om wachtwoorden te kraken of ransomware te verspreiden, deels zelfs via “ransomware-as-a-service”. Zwakke toegangsbeveiliging kan Clinical Diagnostics tot een makkelijke prooi hebben gemaakt. Sterke, unieke wachtzinnen en extra beveiligingslagen zoals multifactor-authenticatie moeten de norm zijn, geen optie.
Menselijke manipulatie: een onvoorspelbare open deur
Social engineering blijft een veelgebruikte aanvalsmethode. Jordens beschreef hoe criminelen zich voordoen als collega of bekende via e-mail of AI-gegenereerde stemgeluiden. Zorgorganisaties die onder druk staan - zonder voldoende training of alertheid - zijn extra kwetsbaar. Medewerkers moeten leren subtiele vormen van phishing en impersonatie te herkennen en te weerstaan, juist in gevoelige werkomgevingen zoals laboratoria.
Ethisch hacken: één stap voor blijven
'White-hat hackers' - zogenaamde ethische beveiligers - kunnen kwetsbaarheden opsporen vóórdat 'black-hats' ze misbruiken. Jordens vergeleek het inhuren van interne partijen voor een beveiligingscheck met “de slager die zijn eigen vlees keurt” en pleitte voor onafhankelijke ethische hackers en beleid voor responsible disclosure. Clinical Diagnostics en haar partners in de zorg zouden zulke externe tests structureel moeten inzetten om blinde vlekken in hun systemen te vinden en te dichten.
Back-ups zijn maar het halve verhaal
Een goede back-upstrategie is onmisbaar. Aanvallers richten zich vaak eerst op back-ups. Jordens benadrukte dat “een doordachte back-upstrategie”, bij voorkeur extern en geïsoleerd, cruciaal is voor herstel. Ziekenhuizen en laboratoria moeten ervoor zorgen dat back-ups gescheiden zijn van productiesystemen, regelmatig worden getest en beschermd zijn tegen manipulatie.
Tijd voor een ‘health security reset’
Deze hack laat scherp zien wat Jordens al langer zegt: beveiliging mag geen marketingpraat zijn, het moet een fundament zijn. De hack bij Clinical Diagnostics maakt duidelijk dat de hele zorgsector een to-do list heeft waar geen uitstel voor geduld kan worden:
- Externe security-audits en ethische hacks laten uitvoeren.
- Sterke toegangsbeveiliging en Multi-Factor Authentication afdwingen.
- Alle medewerkers trainen in het herkennen van social engineering.
- Back-ups isoleren en voortdurend controleren.
- Structureel en doorlopend aan beveiliging werken, in plaats van ad-hoc reageren.
Alleen zo kunnen organisaties die ons meest persoonlijke gegevens beheren, het vertrouwen terugwinnen én bestand zijn tegen de constante stroom aan digitale dreigingen.