Biobrandstoffen: klimaatdoelen niet gehaald, blijkt uit studie

Een nieuw onderzoek in opdracht van de ngo Transport & Environment (T&E) laat zien dat biobrandstoffen wereldwijd eigenlijk 16% meer CO₂ uitstoten dan de fossiele brandstoffen die ze moeten vervangen. Het onderzoek laat zien dat de productie van biobrandstoffen een enorme verspilling is van land, voedsel en belastinggeld, waarbij slechts 3% van het land dat voor biobrandstoffen wordt gebruikt, dezelfde hoeveelheid energie kan produceren als zonnepanelen. T&E roept regeringen op om prioriteit te geven aan slimme elektrificatie, efficiëntie en echt duurzame alternatieven boven biobrandstoffen op basis van gewassen, die bijdragen aan ontbossing en het kappen van bossen.

De gevolgen van de productie van biobrandstoffen voor het milieu reiken verder dan alleen CO₂-uitstoot. T&E benadrukt dat biobrandstofgewassen aanzienlijke hoeveelheden zoet water verbruiken: er is bijna 3000 liter water nodig om 100 km te rijden met biobrandstoffen van de eerste generatie. Een elektrische auto op zonne-energie heeft daarentegen slechts 20 liter nodig voor dezelfde afstand. Bovendien is de hoeveelheid land die nodig is om biobrandstofgewassen te verbouwen aanzienlijk. Tegen 2030 zullen deze gewassen naar verwachting een oppervlakte ter grootte van Frankrijk in beslag nemen, waarmee het qua gebruik van landbouwgrond het zesde grootste land ter wereld wordt. Dit enorme landgebruik zou in plaats daarvan kunnen worden gebruikt om 1,3 miljard mensen te voeden of om natuurlijke habitats te herstellen.

Biobrandstoffen concurreren met voedsel

De studie werpt ook licht op de zorgwekkende trend om voedselgewassen te gebruiken voor de productie van brandstof. Momenteel is 90% van de wereldwijde biobrandstofproductie afhankelijk van voedselgewassen, waarbij in 2023 ongeveer 150 miljoen ton maïs en 120 miljoen ton suikerriet en suikerbieten worden verbruikt. Op dit moment wordt dagelijks het equivalent van 100 miljoen flessen plantaardige olie in auto's verbrand, wat betekent dat een vijfde van alle plantaardige olie nooit voor voedsel wordt gebruikt.

Cian Delaney, campagnevoerder voor biobrandstoffen bij T&E: "Biobrandstoffen zijn een slechte oplossing voor het klimaat en een enorme verspilling van land, voedsel en miljoenen aan subsidies. Het waarborgen van een duurzaam evenwicht tussen landbouw en het natuurlijke milieu is essentieel om de klimaatcrisis aan te pakken. Het verbranden van gewassen voor brandstof duwt ons alleen maar verder in de verkeerde richting. Als slechts 3% van het land dat momenteel voor biobrandstoffen wordt gebruikt, zou worden gebruikt voor de productie van zonnepanelen, zou dat dezelfde hoeveelheid energie opleveren. Dat zou veel meer land over laten voor voedsel en natuurherstel. Overheden over de hele wereld moeten hernieuwbare energiebronnen voorrang geven boven biobrandstoffen uit gewassen."

© T&E

De toekomst van biobrandstoffen

Ondanks de mogelijke impact van biobrandstoffen pleiten sommige Europese landen ervoor om ze op te nemen in het toekomstige klimaatbeleid. Duitsland en Italië verzetten zich tegen het verbod op de verkoop van verbrandingsmotoren in 2035 en dringen erop aan om zowel op elektriciteit gebaseerde brandstoffen (e-brandstoffen) als biobrandstoffen op te nemen in de lijst van toegestane brandstoffen. Hoewel het verbod van kracht blijft, blijft de weerstand bestaan.

In een interview eerder deze week zei de Duitse bondskanselier Friedrich Merz dat de EU het plan moet schrappen. T&E stelt dat het veel beter is om zich te richten op hernieuwbare elektriciteit voor direct gebruik in elektrische voertuigen, of op de productie van op waterstof gebaseerde brandstoffen voor sectoren die moeilijker te decarboniseren zijn, zoals de luchtvaart en de scheepvaart.

Wat de bezorgdheid nog vergroot, is dat Brazilië, naast de VS een van 's werelds grootste producenten van biobrandstoffen, onlangs op 21 augustus 2025 heeft aangekondigd dat het zijn sojamoratorium, een beleid dat voorheen het Amazonewoud beschermde tegen de teelt van soja, zal opschorten. Dit besluit geeft aanleiding tot bezorgdheid over mogelijke ontbossing en extra milieuschade in verband met de productie van biobrandstoffen.