Beslissen zonder snappen: laveren tussen gemak en zorgen over AI
AI dringt snel door in het dagelijks leven, maar roept zowel vragen als antwoorden op, zo bleek tijdens de Koningshoeve Zomersessies.
Published on September 14, 2025
© Brabantkennis
Medeoprichter van Media52 en hoogleraar Journalistiek, bouwt aan IO+, events en Laio, met focus op commerciële kansen—en blijft schrijven voor IO+.
Kunstmatige intelligentie (AI) maakt een razendsnelle opmars in het dagelijks leven. Van creatieve toepassingen zoals gepersonaliseerde liedjes of tatoeageontwerpen tot serieuze inzet bij medische diagnoses en rampenhulp: bijna iedereen heeft er inmiddels mee te maken. Maar waar de ene gebruiker vol enthousiasme vertelt over de nieuwe mogelijkheden, maakt de ander zich zorgen over privacy, afhankelijkheid en verlies van menselijke authenticiteit.
Dat blijkt ook uit een eerste analyse van gespreksprotocollen die Dembrane met de ECHO-tool verzamelde tijdens de zomersessies van BrabantKennis. Het opgestelde rapport schetst een breed palet aan ervaringen, verwachtingen en dilemma’s rondom AI.
Van recepten tot rampenhulp
AI wordt al op de meest uiteenlopende manieren toegepast. Voorbeelden variëren van automatische samenvattingen van vergaderingen en vertaalhulp op reis tot creatieve experimenten als sieradenontwerp en verjaardagsliedjes. Ook serieuze toepassingen komen langs, zoals drones voor biologische gewasbescherming en de inzet van AI bij noodhulp in Afrika.
Een van de deelnemers verwoordde de verwondering over die snelheid treffend: “Binnen twee minuten had ik een complete animatie die vroeger duizenden euro’s zou kosten.”
External Content
This content is from spotify. To protect your privacy, it'ts not loaded until you accept.
Enthousiasme én scepsis
Die verwondering gaat vaak hand in hand met twijfel. Volgens de peiling van Brabantkennis vindt 70 procent van de mensen dat AI strenger gereguleerd moet worden. Vooral AI-gegenereerde foto’s en video’s roepen argwaan op: 76 procent ziet dit als een negatieve ontwikkeling vanwege de kans op nepnieuws en manipulatie.
De zorgen zijn breed: van privacy (50 procent) en afhankelijkheid van technologie (49 procent) tot de macht van grote techbedrijven (48 procent). Ook verlies van menselijk contact (47 procent) en baandreiging (40 procent) worden veel genoemd.
De gezondheidszorg wordt gezien als hét terrein waar AI echt verschil kan maken. Toepassingen die helpen bij vroege kankerscreening of het ondersteunen van artsen bij complexe diagnoses worden als veelbelovend ervaren. Toch is er ook hier een duidelijke rode lijn: AI moet altijd een hulpmiddel zijn en geen vervanger van menselijke expertise. “Artsen mogen AI gebruiken, maar het mag medische besluitvorming niet vervangen,” klonk het in de gesprekken.
Creativiteit en onderwijs
Opvallend is de rol van AI in creatieve en educatieve sectoren. Muziek in de stijl van Michael Jackson, zelfgeschreven podcasts, scripts en zelfs complete video’s op basis van een korte prompt: deelnemers noemden talloze voorbeelden. Ook in klaslokalen en colleges is AI niet meer weg te denken. Docenten gebruiken het bij het opstellen van proefwerken, terwijl studenten juist controleren of hun werk niet per ongeluk te veel ‘AI-sporen’ bevat.
Toch is er ook kritiek: teksten en speeches missen vaak diepgang en originaliteit. Een gesprekspartner: “Het bleef vlak en miste menselijke nuance.”
Vriend of vervanger?
Een van de meest controversiële thema’s is de inzet van AI in persoonlijke relaties en mentale gezondheid. Voorbeelden variëren van AI-buddy’s voor eenzame ouderen tot virtuele partners en therapie-apps. Hoewel sommige gebruikers minder eenzaamheid ervaren, klinkt ook hier de waarschuwing: te veel afhankelijkheid kan leiden tot verlies van echt sociaal contact.
Het wantrouwen is het sterkst wanneer AI in overheidsprocessen wordt ingezet. Toepassingen bij uitkeringsbeoordeling of data-analyse roepen directe herinneringen op aan de toeslagenaffaire. Burgers vrezen een gebrek aan transparantie, onterechte beslissingen en discriminatie. Ook AI-toepassingen rond embryoselectie worden door de meerderheid afgewezen vanwege ethische bezwaren.
External Content
This content is from youtube. To protect your privacy, it'ts not loaded until you accept.
Kans en bedreiging
Over de gevolgen voor werk lopen de meningen uiteen. Voorstanders zien in AI een kans om saaie taken te automatiseren, waardoor meer tijd vrijkomt voor betekenisvol werk en zelfs een kortere werkweek mogelijk wordt. Maar tegelijk vreest 55 procent van de mensen dat AI banen gaat verdringen.
Het daadwerkelijke vertrouwen in AI is beperkt: slechts een kwart vertrouwt adviezen van AI-systemen impliciet. Voor de meesten blijft het een hulpmiddel, niet meer dan dat.
De rode draad door alle gesprekken is duidelijk: AI mag inspireren, ondersteunen en versnellen, maar mensen willen de eindregie behouden. “Uiteindelijk ligt de beslissing altijd bij jou.”
Kritisch omarmen
De analyse van Dembrane en BrabantKennis laat zien dat de samenleving volop in de AI-realiteit staat: met enthousiasme, scepsis, hoop en zorg tegelijk. Het gemak en de creativiteit van AI zijn onmiskenbaar, maar de vragen rond privacy, authenticiteit en menselijke regie worden minstens zo sterk gevoeld.
De boodschap uit de gesprekken is helder: omarm AI als hulpmiddel, maar blijf kritisch. Zorg voor transparantie, menselijk toezicht en duidelijke ethische grenzen. Alleen zo kan AI bijdragen aan een samenleving die zowel technologisch vooruitgaat als menselijke waarden behoudt.