Beloften vs daden: waarom IO+ innovatie in de Kamer onderzocht

Op 29 oktober gaat Nederland naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Slogans en beloften vliegen ons weer om de oren. Maar wat komt er in de realiteit van die beloften terecht? In dit artikel leggen we je uit waarom en hoe IO+ onderzocht hoe partijen de afgelopen regeerperiode stemden als het gaat om innovatie. Het vertrouwen van Nederlanders in de politiek is historisch laag: slechts 4%. Juist daarom is het belangrijk om naar concrete resultaten te kijken.

Wie de Nederlandse verkiezingsprogramma’s bekijkt, ziet een wirwar aan onderwerpen voorbij komen waarvan partijen vinden dat ze aandacht verdienen. De ene partij zet in op klimaatbeleid, de ander gaat voor een streng asielbeleid. Plannen en beloften klinken vaak overtuigend, maar worden lang niet altijd werkelijkheid. Onderzoek laat zien dat van de beloften van Nederlandse coalitiepartijen ongeveer 60% uiteindelijk in beleid wordt omgezet.

Verkiezingsprogramma’s geven geen garantie, terwijl kiezers wel een houvast nodig hebben – vooral nu het vertrouwen van Nederlanders in de politiek historisch laag is. Daarom voerden wij dit onderzoek uit, met innovatie als uitgangspunt; Een belangrijk overkoepelend thema dat doorloopt in de grote transities waar onze samenleving nu voor staat, van de medische sector tot energie.

6.448 stemmingen analyseren

Bij IO+ ontwikkelden we een analysetool die 6.448 amendementen, wetsvoorstellen en wijzigingen van de afgelopen regeerperiode (2 juli 2024 - 3 juni 2025) classificeerde als innovatief of niet. De 6,448 stukken die als innovatief uit de bus kwamen, werden vervolgens door het team handmatig gecontroleerd. Uiteindelijk bleven er 582 stukken over die meetelden in de innovatiescore. 

Het controleren van de stukken blijft deels subjectief. We classificeerden stemmingen als pro-innovatief wanneer ze beleid of maatregelen ondersteunden die nieuwe technologieën, duurzame oplossingen of de voorwaarden voor innovatie daadwerkelijk bevorderen.

Een voorbeeld van een stemming die we als positief innovatief classificeerden in de categorie klimaat en duurzaamheid:

Amendement van het lid Kröger over middelen voor een op te richten regeling voor zonnepanelen op daken van woningbouwcorporaties

Een voorbeeld van een stemming die we als negatief innovatief classificeerden in de categorie klimaat en duurzaamheid:

Motie van het lid Eerdmans over de doelstelling om in 2050 volledig gasloos te zijn laten varen

Pro-innovatiescore

Per fractie werd een pro-innovatiescore berekend door de stemmingen en het sentiment (positief/negatief/neutraal) tegen elkaar af te wegen. Ook kenden we een score toe aan verschillende subcategorieën van innovatie: klimaat en duurzaamheid, innovatie in zorg en landbouw, data en community. 

Resultaten: Volt aan kop

In onderstaand verhaal geven we de resultaten weer. Een voorproefje van de algemene innovatiescore; Uit ons onderzoek blijkt dat Volt het meest innovatief stemt, met een score van 80,7%. Op de tweede plaats staat GroenLinks-PvdA met 79,2%, terwijl de PVV (34,6%) en Forum voor Democratie (FvD, 35,4%) het laagst scoren.