Baanbrekend werk op het gebied van energiezuinige AI
Tamalika Banerjee: “AI is complex. Het kan niet door één persoon of discipline worden benaderd. Interdisciplinaire samenwerking is nodig.”
Published on October 31, 2025
Tamalika Banerjee, © CogniGron
Als hoofdredacteur is Aafke verantwoordelijk voor de artikelen en eventcontent, maar ze schrijft ook graag zelf. Ze maakt complexe zaken toegankelijk en vertelt de verhalen achter technologie.
AI transformeert industrieën in razendsnel tempo, maar deze snelle expansie komt met een hoge prijs: energieverbruik. Tamalika Banerjee, een van de sprekers tijdens de eerste editie van Watt Matters in AI, pakt deze uitdaging frontaal aan. Als natuurkundige, tech-innovator en hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) is Banerjee de drijvende kracht achter IMChip, een startup die neuromorfe computerchips ontwikkelt om AI energiezuiniger en duurzamer te maken.
Een duurzame drijfveer
Banerjee’s interesse in AI en neuromorfe computing is geworteld in een diepe bezorgdheid over duurzaamheid. “We lenen deze planeet van onze kinderen. Technologie moeten we zo gebruiken dat het de samenleving ten goede komt in plaats van schade te veroorzaken,” legt ze uit. De afgelopen 15 jaar evolueerde haar werk van fundamentele natuurkunde naar de voorhoede van energie-efficiënt rekenen, een mix van wetenschap, techniek en maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Brein-geïnspireerde technologie
IMChip, een Groningse startup, ontwikkelt computerchips geïnspireerd op het menselijk brein. Traditionele siliciumprocessoren zijn beperkt door binaire logica, vastgelegd in enen en nullen. Het menselijk brein daarentegen werkt op een continuüm, waardoor veel meer genuanceerde berekeningen mogelijk zijn met veel minder energie. De technologie van IMChip overbrugt dit verschil.
In tegenstelling tot traditionele processors, die enorme hoeveelheden energie verbruiken om data afzonderlijk te verwerken en op te slaan, combineren IMChip’s neuromorfe chips deze functies op één plek, net zoals neuronen en synapsen dat doen. Dit brein-geïnspireerde ontwerp maakt veel efficiënter rekenen mogelijk en vermindert het energieverbruik drastisch. Het resultaat: chips die tot 200 keer energiezuiniger zijn dan conventionele processors. Banerjee: “Neuromorfe computing is een gamechanger. We krijgen meer rekencapaciteit voor minder energie, wat cruciaal is nu AI opschaalt.”
Watt Matters in AI
Watt Matters in AI Conference, 26 November, Eindhoven Tickets via wattmattersinai.eu.
Een interdisciplinair traject
De start van het bedrijf was onverwacht. Het begon bij het Groningen Cognitive Systems and Materials Center (CogniGron), dat duurzaam energiegebruik en verantwoord resource management stimuleert. “CogniGron brengt mensen uit materiaalkunde, AI en wiskunde samen in een echt interdisciplinair milieu. Onze groep ontdekte dat memristoren [belangrijke componenten in neuromorfe computing] verrassend beter presteerden bij schaalverkleining, en dit trok de aandacht van de deeptech-markt,” herinnert Banerjee zich. “Aanvankelijk aarzelde ik, maar sinds 2018 ontwikkelen we de wetenschap achter het bedrijf.”
Van lab naar markt: geen rechte lijn
De weg van lab naar markt is allesbehalve eenvoudig. IMChip ontving zijn eerste pre-seed financiering in april 2025, waardoor drie kernteamleden fulltime aan de slag konden. Banerjee erkent de uitdagingen: “Het is een deeptech-startup, niet alleen software. Je hebt infrastructuur, hardware en interdisciplinair knowhow nodig. Opschalen is lastig, zeker in Europa, waar investeerders minder risicobereid zijn dan in de VS.”
Toch blijft de ondernemer optimistisch. IMChip heeft al prototype-apparaten gedemonstreerd die synapsen en neuronen nabootsen, een belangrijke mijlpaal op weg naar hun eerste chip in 2028. Op langere termijn wil het bedrijf de halfgeleidersector transformeren en hardware creëren die AI niet alleen ondersteunt, maar dit ook duurzaam en verantwoord doet.
‘AI is een wicked problem’
Banerjee’s visie is helder: AI-ontwikkeling mag niet alleen afhankelijk zijn van software of geïsoleerde innovaties. “AI is een wicked problem. Je kunt het niet door één persoon of discipline oplossen,” zegt ze. “We hebben samenhang nodig tussen wetenschap, techniek en ondernemerschap. Interdisciplinair samenwerken is geen optie, het is essentieel.” Door energieverbruik te verminderen en hardware te ontwikkelen die op duurzaamheid is ontworpen, pakt IMChip zowel milieu-uitdagingen als bredere maatschappelijke verantwoordelijkheden aan.
Haar werk benadrukt ook het belang van het vertalen van fundamentele wetenschap naar tastbare impact. “Zonder wetenschap is er geen technologie. Maar onderzoek moet resultaten opleveren die relevant en nuttig zijn voor de samenleving,” merkt ze op. Deze filosofie vormt het hart van IMChip’s missie: ervoor zorgen dat AI-vooruitgang de mensheid ten goede komt zonder de planeet te schaden.
Keynote bij Watt Matters in AI
In haar keynote op Watt Matters in AI wil Banerjee het publiek inzicht geven in hoe geavanceerde materialen, fysica en computing samen kunnen komen om AI-technologieën te creëren die krachtig, verantwoord en duurzaam zijn.
Voor Banerjee gaat het doel evenzeer om inspiratie als om innovatie. “We lenen de wereld van onze kinderen; we erven hem niet van onze voorouders. AI kan helpen de planeet te redden als we het verantwoordelijk benaderen,” zegt ze. In een tijd waarin AI vaak sneller groeit dan ons begrip van de maatschappelijke impact, biedt Banerjee’s werk een overtuigend voorbeeld van hoe wetenschap, technologie en ethiek samen een betere toekomst kunnen vormgeven.
Door interdisciplinair samenwerken en energie-efficiënte AI te promoten, laten Tamalika Banerjee en IMChip zien dat innovatie en duurzaamheid geen tegenpolen zijn, maar onafscheidelijk verbonden. Haar werk zet een nieuwe standaard voor wat het betekent AI te ontwikkelen ten voordele van zowel mens als planeet.