AI in de maakindustrie: van hype naar noodzaak
AI, cobots en motion control bieden steeds vaker een uitkomst voor de maakindustrie.
Published on June 2, 2025
Onze DATA+ expert Elcke Vels duikt in AI, cyber security en innovatie. In haar ‘What if…’ column verkent ze gedurfde scenario’s buiten de status quo.
AI duikt op in steeds meer lagen van de samenleving. De technologie wordt inmiddels ook volop ingezet in de maakindustrie. Dat laten tal van exposanten zien op 11 en 12 juni in Den Bosch. Op die dagen staan de Brabanthallen in het teken van slimme en schaalbare automatisering, tijdens de vakbeurs Vision, Robotics & Motion, georganiseerd door Mikrocentrum. IO+ sprak met vier exposanten die duidelijk maken: AI is een must geworden voor maakbedrijven.
Een tekort aan personeel, strengere kwaliteitseisen, stijgende kosten: maakbedrijven staan voor flinke uitdagingen. Voor steeds meer maakbedrijven is slimme, schaalbare automatisering daarom geen ambitie meer, maar een noodzaak. Wie wil blijven concurreren, móét immers efficiënter werken. Technologieën als cobots, vision en motion control bieden steeds vaker een uitkomst. Bezoekers van de vakbeurs in de Brabanthallen zien met eigen ogen hoe deze innovaties worden ingezet — en hoe ze het verschil maken in de maakindustrie.
Een veelbelovende technologie die steeds vaker op grote schaal wordt ingezet, is AI. Kunstmatige intelligentie heeft inmiddels stevig voet aan de grond gekregen in de maakindustrie. En met een reden: het verhoogt de efficiëntie, verbetert de kwaliteitscontrole en maakt productieprocessen beter voorspelbaar. Wat eerder mensenwerk was, wordt nu ondersteund — of zelfs overgenomen — door slimme algoritmes die continu leren en zich aanpassen.
Een inspectierobot in ontwikkeling
Er zijn tal van exposanten te vinden op de beursvloer die AI inzetten in de maakindustrie, waaronder VBTI. Oprichter en ceo Albert van Breemen: “We gaan het publiek laten zien hoe we AI gebruiken voor visuele inspectie binnen de maakindustrie.” Het bedrijf is volop bezig met de ontwikkeling van een geavanceerde inspectierobot. “De naam van de robot houden we nog even geheim, want hij zit nog in de ontwikkelfase. Maar op de beursvloer geven we al een exclusieve demonstratie.” De robot is ontworpen voor het inspecteren van hightech onderdelen, die bijvoorbeeld gebruikt worden in de machines van ASML. Van Breemen: “Zulke machines worden opgebouwd uit onderdelen die door verschillende partijen worden gemaakt, geassembleerd en geïntegreerd. De eisen zijn extreem hoog: elk krasje of vlekje is er één te veel. Waar nu nog mensen handmatig elk onderdeel inspecteren, doet onze robot dat straks volledig autonoom. Dankzij slimme AI-algoritmes herkent hij fouten razendsnel en nauwkeurig.”
Het bedrijf zet AI ook in om de tuinbouw slimmer en efficiënter te maken. Seizoensarbeiders zetten een VR-headset op en lopen de kas binnen. De software van VBTI herkent automatisch hoe rijp de komkommers zijn. “Met een trainingsprogramma kunnen we nieuwe medewerkers met de headset leren welke komkommers geoogst moeten worden. Dat bespaart tijd en opleidingskosten. Dankzij AI kun je instructies geven in elke taal, op een manier die past bij de achtergrond van elke werknemer. Zo zorgen we niet alleen voor efficiënter oogsten, maar ook voor prettige werkomstandigheden in de kas”, aldus Van Breemen.
Een slim systeem voor machinebouwers
Baseboard is ook te vinden op de beursvloer. Het bedrijf ontwikkelt software voor machinebouwers en maakbedrijven. Zo slaan ze een slimme brug tussen engineering en productie. Medeoprichter Jasper Admiraal: “We willen een einde maken aan versnipperde Excel-bestanden en onduidelijke werkinstructies. Zelf werkte ik jarenlang als werkvoorbereider bij hightech machinebouwers. Daar zag ik hoe monteurs door de bomen het bos niet meer zagen vanwege verouderde documenten. Je kunt je voorstellen: een monteur staat klaar om te beginnen, maar weet niet zeker welke versie van de instructie klopt. Met Baseboard importeer je engineeringdata en bouw je visueel het assemblageproces op. Dankzij AI kun je nu ook een instructievideo uploaden die automatisch wordt omgezet naar een duidelijke werkinstructie.”
Baseboard is van plan dit jaar te starten met AI-gestuurde assemblagevolgorde. De software leert daarbij uit eerdere projecten welke opbouwvolgorde technisch en logistiek het meest efficiënt is. “We gaan met andere bedrijven samenwerken binnen verschillende pilotprojecten om samen onze software verder te ontwikkelen en te verbeteren. Spannende tijden dus”, aldus Admiraal.
Ultranauwkeurige kwaliteitscontroles
Exposant Vintecc ontwikkelt softwareoplossingen voor de industrie met een sterke focus op AI. Zo is het bedrijf actief binnen de kwaliteitsinspectie. In plaats van personeel - dat toch al schaars is - naast de machines te zetten, kiezen productiebedrijven steeds vaker voor automatisering. Jochen van Lysebettens, manager business development: “Ons team bouwt AI-modellen die getraind zijn op grote hoeveelheden data om automatisch visuele kwaliteitscontrole uit te voeren — of het nu gaat om koekjes of auto-onderdelen. We laten exposanten op de vakbeurs zien hoe wij afwijkende producten snel en kostenefficiënt kunnen detecteren. Zo verlagen we de kosten en optimaliseren we de productielijn.”
Ook richt het bedrijf zich op synthetische data. Van Lysebettens legt uit: “Soms is ‘natuurlijke’ data beperkt. Neem bijvoorbeeld data van aardappelen. Je zit met seizoensgebonden beperkingen en kunt niet altijd data verzamelen. "Wij werken met synthetische data en creëren zo virtuele producten — digitale aardappelen in alle soorten en maten: groot, klein, rijp, overrijp, met vlekjes, putjes en bobbels. Elk detail kunnen we digitaal labelen en aanpassen, zodat we het hele jaar door AI-modellen kunnen trainen, ook buiten het oogstseizoen."
Een dagplanning met één druk op de knop
Veel maakbedrijven gebruiken vandaag de dag nog volop pen en papier op de werkvloer. Dat is inefficiënt, en het belemmert de inzet van AI. Want zonder betrouwbare data geen slimme automatisering. “Bij 24Flow starten we daarom met digitalisatie op de vloer – met gebruiksvriendelijke apps voor operators, zodat zij vlot en accuraat gegevens kunnen registreren” legt medeoprichter Stijn Wijdaele uit. “ Dat levert niet alleen inzicht op, maar ook rust. Want nu is het vaak chaos: planners in crisismodus, teamleiders die achter orders aanhollen, en klanten die steeds bellen over levertijden. Dat is met een digitaal systeem zoals het onze verleden tijd.”
Ook richt 24Flow zich op AI-oplossingen, bijvoorbeeld om planningen automatisch te genereren. Dat werkt zo: AI helpt planners om met één druk op de knop een optimale dagplanning te maken op basis van real-time data, capaciteit en prioriteiten. “Generatieve AI wordt bovendien ingezet om operators contextuele ondersteuning te geven. Denk aan waarschuwingen bij kwaliteitsrisico’s of suggesties voor de volgende stap.”
