AI helpt bedrijven groeien, blijkt uit nieuw onderzoek
Een nieuwe studie toont de impact van AI op Nederlandse bedrijven.
Published on November 6, 2025
Mauro verruilde Sardinië voor Eindhoven en volgt als GREEN+ expert de energietransitie. Hij vertelt data-gedreven verhalen en maakt series over duurzaamheid.
Voor sommigen een hype, voor anderen een revolutie: AI is de trend van dit moment. Toch is het meer dan alleen een trend. Nederlandse bedrijven die AI omarmen, zijn vaak groter, dienen meer octrooiaanvragen in en investeren meer in informatie- en communicatietechnologieën (ICT). Bovendien wijzen voorlopige schattingen erop dat ze een hogere toegevoegde waarde hebben. Er is meer onderzoek nodig om deze bewering te bevestigen.
Deze conclusies zijn gebaseerd op een van de meest recente studies van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het onderzoek richtte zich op het gebruik van AI in Nederlandse bedrijven. Bedrijven met minder dan 10 werknemers zijn niet meegenomen in de analyse.
Achter de Cijfers
In Achter de Cijfers ontrafelen we elke aflevering één cijfer en bieden we inzichten met behulp van grafieken en diagrammen.
Wie maakt gebruik van AI?
AI wordt ingezet door bedrijven van verschillende omvang: 65% is klein (10–50 werknemers), ongeveer 25% middelgroot (50–250) en de rest groot.
Interessant is dat bedrijven meerdere AI-technologieën tegelijkertijd toepassen. Ook hier lopen kleine bedrijven voorop. Meer dan de helft van de bedrijven die vier op AI gebaseerde technologieën gebruiken, heeft minder dan 50 werknemers.
CBS maakt ook cijfers bekend over bedrijven die in 2024 geen AI gebruikten. 81% daarvan zijn kleine bedrijven. Slechts 3% van deze steekproef bestaat uit organisaties met meer dan 250 werknemers. Het resterende deel (16%) wordt vertegenwoordigd door middelgrote bedrijven.
AI-toepassing stimuleert investeringen
Van de respondenten die AI in hun werkprocessen gebruiken, heeft 79% geïnvesteerd in ICT. Bij degenen die de technologie niet gebruiken, ligt dit percentage lager, namelijk 70%. Uit de analyse van het CBS blijkt dat organisaties die AI gebruiken, doorgaans meer uitgeven aan noodzakelijke hulpmiddelen, zoals hardware en cloudinfrastructuur.
Slechts 5% van alle ondervraagde bedrijven geeft meer dan €200 miljoen uit aan ICT. Toch stimuleert de toepassing van AI-technologieën ook de uitgaven. Ongeveer 14% van de bedrijven die AI gebruiken, besteedt meer dan €200 miljoen aan ICT. Omgekeerd overschrijdt slechts 4% van de bedrijven die geen AI gebruiken deze uitgavendrempel. Bovendien gaf een vijfde van de bedrijven die vier of meer AI-technologieën gebruiken, meer dan €200 miljoen uit.
AI: toegevoegde waarde genereren
Het is een voorlopige schatting, maar ook blijkt uit onderzoek van het CBS dat bedrijven die in 2023 AI gebruiken, waarschijnlijk een hogere toegevoegde waarde zullen genereren. De toegevoegde waarde van een bedrijf is de extra waarde die een onderneming genereert met haar producten en diensten, bovenop de kosten van materialen en inputs. Met andere woorden, het is het verschil tussen wat een organisatie uitgeeft om een product te maken of een dienst aan te bieden en wat zij daarvoor kan vragen. Deze waarde wordt gegenereerd door processen zoals productie, marketing en innovatie.
Volgens de analyse van het bureau voor de statistiek genereerde meer dan de helft van de bedrijven die AI gebruiken een toegevoegde waarde van ten minste 10 miljoen euro. 9% daarvan produceerde meer dan €100 miljoen. Omgekeerd genereerde slechts 39% van de organisaties die geen AI gebruikten meer dan 10 miljoen euro aan toegevoegde waarde.
Volgens onderzoek leidt een breder gebruik van AI eerder tot een hogere toegevoegde waarde. Zo produceerde 65% van de organisaties die drie AI-technologieën hadden geïmplementeerd, minstens €10 miljoen aan toegevoegde waarde. Bovendien had ongeveer een vijfde van de bedrijven in deze steekproef een toegevoegde waarde van meer dan € 100 miljoen, zoals te zien is in de onderstaande grafiek.
Bedrijven die AI gebruiken, vragen vaker octrooien aan
Intellectueel eigendom (IE) is een waardevol bezit voor elk bedrijf. Onder IE vallen ook octrooien. Analisten van het CBS hebben ontdekt dat bedrijven die in 2021 AI gebruikten, vaker deel uitmaken van een ondernemingsgroep die octrooien heeft aangevraagd.
Net als bij de toegevoegde waarde voor bedrijven die meerdere AI-technologieën gebruiken, hebben bedrijven die drie AI-tools hebben geïmplementeerd, vaker octrooien aangevraagd.
De verwachting is dat de toepassing van AI door Nederlandse bedrijven de komende jaren sterk zal toenemen. Deze groei wordt met name ondersteund door een sterke toename van AI-integratie. De generatieve AI-sector zal naar verwachting tussen 2024 en 2030 groeien met een samengesteld gemiddeld groeipercentage (CAGR) van 46,47% en in 2030 een geschatte marktwaarde van $7,11 miljard bereiken.
Eerder onderzoek van ING Bank toonde aan dat de Nederlandse economie meer kan profiteren van de invoering van AI dan haar buurlanden. Gezien de sterke digitale infrastructuur en innovatiecapaciteiten kan Nederland profiteren van de invoering van AI. Hoewel AI de productiviteit kan verhogen, lost het tekort aan arbeidskrachten niet meteen op. Hogere economische groei kan juist de vraag naar personeel vergroten, waardoor de impact van AI groter wordt.