1500 Vitrobots: uitvinding uit Maastricht verovert de wereld
Dankzij Maastricht Instruments, AIM B.V. en ThermoFisher Scientific worden vaccins sneller ontwikkeld en worden ziekten beter begrepen.
Published on November 1, 2025
Team IO+ selecteert en brengt de belangrijkste nieuwsverhalen over innovatie en technologie, zorgvuldig samengesteld door onze redactie.
Onlangs werd de 1500ste Vitrobot geleverd. Dit opmerkelijke apparaat helpt wetenschappers om ziekten zoals Alzheimer en COVID-19 beter te begrijpen. De Vitrobot wordt nu in honderden laboratoria wereldwijd gebruikt, maar vindt zijn oorsprong op de Brightlands Maastricht Health Campus.
Wetenschappers willen precies zien hoe eiwitten, cellen en virussen eruitzien. Daarvoor gebruiken ze een speciale microscoop, een cryo-EM. Eerst moeten ze hun monsters invriezen. Tot halverwege de jaren negentig gebeurde dat met de hand: een tijdrovend, moeilijk proces met wisselende resultaten. Er moest een betere manier zijn.
In 1996 ontwikkelden twee Maastrichtse onderzoekers, Peter Frederik en Paul Bomans, samen met ingenieur Paul Laeven een slim alternatief: de P3, de voorloper van de Vitrobot. Het apparaat vriest biologische monsters in onder een flinterdun laagje glazen ijs. Hierdoor blijven ze stabiel en kunnen er haarscherpe beelden worden gemaakt.
Een gouden kans
Maastricht Instruments (MI) kwam in beeld om de uitvinding verder te ontwikkelen. Omdat MI zelf niet over de capaciteit beschikte voor serieproductie, werd AIM B.V. in Brunssum ingeschakeld. Samen hebben zij de Vitrobot verder ontwikkeld en in productie genomen. De apparaten vonden al snel hun weg naar universiteiten en onderzoekscentra over de hele wereld. Dit succes trok ook de aandacht van Thermo Fisher Scientific, dat in 2002 de exclusieve rechten verwierf om de Vitrobot wereldwijd op de markt te brengen.
Geschiedenis van de Vitrobot
- 1996: Eerste prototype (P3) ontwikkeld bij Maastricht UMC+
- 2000: Eerste verkoop van Vitrobot door Maastricht Instruments
- 2002: Exclusieve licentie met Thermo Fisher Scientific en samenwerking met AIM B.V.
- 2007: 100e Vitrobot in productie
- 2020: Inzet tijdens de coronapandemie
- 2025: 1500e Vitrobot geproduceerd in Brunssum
Verdere ontwikkeling in Brunssum
De eerste versies van de Vitrobot werkten nog met perslucht, wat destijds veel lawaai veroorzaakte in het laboratorium. In de loop der jaren hebben MI en AIM een nieuw model ontwikkeld: stiller en met een ronder, vriendelijker ontwerp. Toch zijn veel onderzoekers nog steeds gehecht aan hun oudere versie, zegt Emile Arnoldussen van AIM.
De nieuwste Vitrobot wordt in 28 uur door drie technici in elkaar gezet. Meer dan de helft van de vijftig medewerkers van AIM is op de een of andere manier bij het apparaat betrokken: van inkoop tot assemblage en van service tot reparaties.
Wereldwijde impact
De Vitrobot heeft inmiddels wereldwijd naam gemaakt. Een met het apparaat ingevroren specimen haalde zelfs de cover van het toonaangevende tijdschrift Nature. Dit trok de aandacht van Thermo Fisher Scientific, dat sindsdien nauw betrokken is bij de verdere ontwikkeling en wereldwijde distributie ervan.
Tijdens de coronapandemie speelde de Vitrobot een belangrijke rol bij het ontrafelen van het virus. Ook heeft het onderzoek naar de oorsprong van de ziekte van Alzheimer versneld. Wat vroeger twintig jaar duurde, kan nu in een paar maanden worden bereikt: dankzij de Vitrobot worden vaccins sneller ontwikkeld en worden ziekten beter begrepen.