De ‘Hightech’ tuinbouw: katalysator voor transities?
De tuinbouw als aanjager van eiwittransitie en duurzame brandstoffen. Columnist Puck van Holsteijn vraagt zich af: is dit de toekomst?
Published on February 8, 2025
Klimaatverandering, bevolkingsgroei en de overgang naar een circulaire economie: de wereld staat voor enorme uitdagingen. Nog niet altijd, maar gelukkig steeds vaker, wordt de (glas)tuinbouw gezien als een belangrijke speler om oplossingen te bieden. Maar wat als we de sector niet alleen als voedselproducent zien, maar ook als motor voor de eiwittransitie en de productie van duurzame brandstoffen? Twee thema’s die niet alleen nieuwe kansen bieden, maar ook fundamentele vragen oproepen over de toekomst van de sector.
De eiwittransitie: van dierlijk naar plantaardig
De eiwittransitie is een veelbesproken onderwerp. We weten dat de verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitten essentieel is voor een duurzamer voedselsysteem. Maar is dit ook een kans voor de Nederlandse Hightech tuinbouw? Stel je voor: (glas)tuinbouwbedrijven die geen tomaten of paprika’s produceren, maar sojabonen, algen of eendenkroos – eiwitrijke gewassen die als basis dienen voor vleesvervangers of andere plantaardige producten. Die laatste was overigens eerder deze week nog in het nieuws omdat het door de Europese Unie is goedgekeurd en verkocht mag worden als voedsel voor mensen.
De gecontroleerde teeltomstandigheden in kassen en vertical farms bieden bij de productie van dit soort gewassen een voorsprong: hogere opbrengsten, minder invloed van externe factoren zoals klimaatverandering en een efficiënter gebruik van water en energie. Toch zijn er ook vragen. Hoe schaalbaar zijn deze gewassen binnen het huidige teeltsysteem? En is er voldoende vraag om deze stap rendabel te maken?
De internationale tuinbouw: vooruitlopen of ingehaald worden?
Is de Nederlandse tuinbouwsector zich voldoende bewust van de internationale ontwikkelingen? Onze columnist Puck van Holsteijn vraagt het zich af.
Bio-ethanol: een nieuwe energiebron door de tuinbouw
Een ander intrigerend perspectief is het gebruik van gewassen voor de productie van bio-ethanol. Denk aan planten, geteeld in de volle grond, waarvan de opbrengst wordt ingezet voor alternatieve brandstoffen. Of het gebruik van reststromen – bladeren, stengels en ander organisch afval – als grondstof voor bio-ethanolproductie.
Havenbedrijf Rotterdam, waar bio-ethanol op grotere schaal wordt geproduceerd, kan hierbij een interessante samenwerkingspartner zijn. Zo kan het havenbedrijf de geteelde producten en reststromen omzetten in brandstof. De CO2 die vrijkomt bij dit proces kan vervolgens worden terug geleverd aan de tuinbouwsector voor de teelt van gewassen. Een win-winsituatie waarbij de tuinbouw bijdraagt aan de energietransitie en onder andere reststromen efficiënt worden benut. Maar ook hier liggen vragen op tafel: is er voldoende schaalgrootte vanuit onze reststromen? Wat betekent deze ontwikkeling voor de concurrentie tussen voedsel- en brandstofgewassen? En hoe kijkt de samenleving aan tegen het gebruik van landbouwproducten voor energie in plaats van voedsel?
Kansen, maar geen makkelijke weg
Wat ik fascinerend vind, is dat deze thema’s misschien wel veel potentie hebben. Als ik erover hoor, wil ik er meer over weten en het met specialisten verder uitdiepen. Over tien jaar zou onze sector er heel anders uit kunnen zien. Is dit wellicht onze voorsprong? En hebben we zo’n switch misschien wel nodig om voorop te blijven lopen? Makkelijk is het niet en een schaalbaar business model ook nog niet. De marktontwikkelingen en energie-intensiteit van deze innovaties vragen om slimme samenwerkingen, technologische doorbraken, steun van politiek en duidelijke communicatie.
Wat ik vooral hoop, is dat we als sector open blijven staan voor dit soort vergezichten. Dat we niet alleen blijven focussen op de kilo’s en marges van vandaag, maar ook op de impact en kansen van morgen. Want als de Nederlandse tuinbouw ergens goed in is, dan is het innoveren!
Laten we samen blijven nadenken over de juiste antwoorden op de uitdagende vragen. Wat vind jij: heeft de tuinbouw een toekomst in de eiwittransitie en/of bio-ethanol? En zijn we klaar voor die volgende stap?