Carbyon "vangt het verleden" voor een koolstofneutrale toekomst

De lucht boven de High Tech Campus Eindhoven was gisteravond vol verwachting. Carbyon, de deeptech-startup die zich bezighoudt met directe luchtopvang (DAC), onthulde officieel zijn eerste machine voor buitengebruik: Carbyon Go. Met een mix van verhalen, technische details en gedurfde ambities onderstreepte de avond één ding: de race om koolstof uit de lucht op te vangen is niet langer sciencefiction.

“We hebben de lucht gevangen. We hebben een machine gebouwd die het verleden vangt voor een koolstofneutrale toekomst”, zei Hans de Neve, oprichter en CEO van Carbyon, tegen het einde van het event. Deze zin, die onder luid applaus werd herhaald, vatte zowel de urgentie als de durf van de missie van het Eindhovense bedrijf treffend samen.

Een klimaatverhaal geschreven in koolstof

De avond begon met een meeslepend verhaal van Marco Arts, de hoofdverhalenverteller van Carbyon. Hij volgde de reis van koolstof door miljoenen jaren heen, ooit veilig opgesloten onder de grond, later vrijgelaten door de vooruitgangsdrang van de mens.

“Eeuwenlang was er een perfect evenwicht op aarde met 280 CO2-deeltjes per miljoen”, zei Arts. “Vandaag de dag zitten we op 420 ppm, het hoogste niveau in twee miljoen jaar.” Zijn woorden herinnerden ons aan zowel het onzichtbare gevaar als de urgentie om actie te ondernemen.

Het was geen droge lezing. Arts haalde bossen, oceanen, stoommachines en satellieten aan en weefde een verhaal over overvloed die in een crisis veranderde. De opbouw leidde tot een eenvoudige, dringende vraag: kunnen we het nog redden?

Een bos in een doos

Voor Juliette van der Lof, projectmanager van de machine, is het antwoord ja. En dat antwoord ziet eruit als een modulaire machine die in Eindhoven is gebouwd. Staande voor de eerste Carbyon Go-unit onthulde ze de details. “Eindelijk kunnen we u Carbyon Go laten zien, de snelste machine ter wereld voor directe luchtopvang”, zei ze. “In januari zijn we begonnen met de engineeringfase. En nu, slechts negen maanden later, zijn we hier.”

Het principe is relatief eenvoudig: lucht stroomt naar binnen, CO₂-moleculen hechten zich aan een speciaal ontworpen sorptiemiddel, een zachte warmtepuls maakt het gas vrij en de pure CO₂ komt los, klaar voor opslag of hergebruik. Het is vooral de snelheid die Carbyon onderscheidt. “Ons sorptiemiddel raakt binnen 90 seconden verzadigd. Dat is 200 keer sneller dan de meeste machines voor directe luchtopvang die er zijn. Tijd is belangrijk als de klok tikt.”

Elke Carbyon Go-unit vangt 3000 kilogram CO₂ per jaar op, wat overeenkomt met de prestatie van 150 bomen. Maar de volgende generatie zal volgens Van der Lof 25 keer meer opvangen. “Zie het als een bos in een doos. Het neemt minder ruimte in beslag, verbruikt geen water en werkt 24/7.” En misschien wel het belangrijkste: het is mobiel. “Je kunt fabrieken bouwen als legoblokjes, ze in containers vervoeren en ze inzetten waar hernieuwbare energie in overvloed aanwezig is.”

15 miljoen voor Carbyon om fast-swing Direct Air Capture technologie te demonstreren

Carbyons technologie zorgt ervoor dat in korte tijd grote hoeveelheden CO2 uit de lucht gehaald kunnen worden, wat leidt tot aanzienlijke lagere kosten en energieverbruik.

Lees meer

Grotere ambities

De uitdaging is natuurlijk de schaalgrootte. Eén machine zal de wereldwijde emissies niet doen dalen. Hans de Neve benadrukte dat Carbyon nog maar aan het begin staat. “Dit is beproefde technologie, maar ze zal blijven verbeteren, net zoals zonnepanelen en batterijen dat hebben gedaan. Elke nieuwe versie zal goedkoper en krachtiger worden.”

Hij legde de cijfers voor: één volledig Carbyon-systeem, gebouwd uit meerdere Go-modules, kan 3.000 ton CO₂ per jaar opvangen, het werk van 4000 bomen. Bouw 10.000 systemen en je hebt het over 40 miljoen bomen.

En waarom zou je daar stoppen? "Als we 100 miljoen eenheden produceren – zoals de auto-industrie elk jaar doet – kunnen we voldoen aan de wereldwijde vraag van 5 gigaton per jaar. Dat is een markt van een biljoen dollar.“ Belangrijk is dat CO₂ niet alleen afval is. De Neve ziet het als grondstof voor een circulaire economie: ”Je kunt het omzetten in brandstoffen, chemicaliën, cement en zelfs gebruiken in kassen“, zegt hij, wijzend naar Carbyons eigen kleine kas naast Carbyon Go. ”Alle producten waar we vandaag de dag op vertrouwen, kunnen worden gemaakt zonder fossiele grondstoffen."

De ecosysteembenadering

Constantijn van Oranje, in zijn rol als speciaal gezant voor TechLeap, gaf een breder perspectief. Hij prees de reis die Carbyon heeft afgelegd sinds het winnen van de X Prize en de deelname aan het Pole Position-programma van TechLeap. “Dit is klimaat-deeptech op zijn best”, zei hij. “Nederland heeft het recht om op dit gebied mee te spelen. Wat is een beter doel dan te investeren in technologie die helpt bij het oplossen van de moeilijkste problemen op het gebied van klimaatverandering?”

Maar hij sloeg ook een waarschuwende toon aan: opschaling vereist niet alleen geweldige technologie, maar ook kapitaal en markten. “Te veel start-ups komen vast te zitten in de ‘vallei des doods’. We hebben ambitieuze ondernemers nodig, maar ook overheden die vraag creëren – door machines aan te schaffen, normen vast te stellen en koolstof te beprijzen.”

Hij vergeleek Europa met de Verenigde Staten en wees op de diepere expertise en grotere fondsen aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. “Onze investeerdersscene is minder volwassen. We hebben grotere en meer gespecialiseerde fondsen nodig om deep tech op grote schaal echt te ondersteunen.”

Het verleden vastleggen

De avond werd symbolisch afgesloten. Elke gast kreeg een flesje lucht, gezuiverd door de Carbyon Go-machine. De Neve beschouwde het als een geschenk en een belofte. “Dit is nog maar het begin. We zullen niet stoppen. Laat dit de dag zijn waarop de wereld klimaatpositief begint te worden.”

Of Carbyon echt het verleden kan vastleggen om de toekomst veilig te stellen, valt nog te bezien. Maar in Eindhoven, op deze septemberavond, maakte het bedrijf één ding duidelijk: ze zijn klaar om het te proberen en ze vragen de wereld om mee te doen.